Phú Thọ: Cả làng này trăm năm chung thuỷ với nghề “làm duyên” cho thiên hạ
Làng Rền ( xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) vốn nổi tiếng bởi Di chỉ khảo cổ xóm Rền – nơi minh chứng nền văn hóa của cư dân thời kỳ đầu Hùng Vương dựng nước.
Ngoài ra, nơi đây còn nổi tiếng với nghề làm nón lá có từ lâu đời. Nghề làm nón ở Gia Thanh ví như nghề làm duyên cho thiên hạ…
Cách Khu Di tích lịch sử Đền Hùng khoảng hơn 20km, nằm ven sông Lô hiền hòa, làng Rền (xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) là ngôi làng nổi tiếng với nghề làm nón lá truyền thống. Chiếc nón lá Gia Thanh nhẹ nhàng, thanh thoát, bền, đẹp, giờ đây đã trở thành sản phẩm du lịch, món quà độc đáo cho du khách trong và ngoài nước khi đến với nơi đây.
Việc chọn lá cọn, làm ẩm góp phần lớn vào độ bền của nón lá.
Làng nghề nón lá Gia Thanh tính đến nay đã có tuổi đời gần 100 năm. Theo người dân nơi đây, hiện nay có tới 80% số hộ và nhân khẩu làm nghề đan nón. Từ các cháu nhỏ cho tới cụ già, ai ai cũng thoăn thoắt tay kim, tay chỉ khâu nón.
Qua sự giới thiệu của người dân, chúng tôi tìm đến nhà bà Hán Thị Bằng, cháu ngoại của người tạo lập ra làng nghề nón lá Gia Thanh và cũng là nghệ nhân cao tuổi nhất của làng nghề.
Ngay ngoài hiên nhà, bà Bằng với dáng người nhỏ nhắn, dù cao tuổi nhưng toát lên vẻ khỏe khoắn, đôi tay đang thoăn thoắt khâu nón.
Cạnh đó, gần chục người khác, người thì vót nan, người rửa lá, người khâu nón, người bôi dầu, nói chuyện rôm rả cùng nụ cười hạnh phúc.
“Ông tổ của làng nghề nón lá Gia Thanh chính là ông ngoại của tôi, cụ Nguyễn Hoàng Sen. Cụ vốn là người gốc ở làng lụa Hà Đông, Hà Tây (cũ) sau đó lấy vợ là người ở Gia Thanh, Phú Thọ đây.
Thủa ấy, đương lúc loạn lạc vì kháng chiến chống Pháp, cụ Sen mới dắt díu vợ và 5 người con về lại đây sinh sống và lập nghiệp.
Video đang HOT
Dù đã có tuổi, nhưng những người phụ nữ nơi đây vẫn thoăn thoắt khâu nón.
Về đây cũng vì đời sống khó khăn quá, cụ mới nhớ lại nghề làm nón được học ở quê nhà và hướng dẫn các con cùng làm. Dần dà, nón lá của gia đình cụ được bà con rất yêu thích vì hình thức đẹp, ít hư hỏng nên các hộ gia đình cũng xin cụ truyền nghề cho. Đến nay, gần như các hộ ở khu 4, xóm Rền đều theo nghề này”, bà Bằng tâm sự.
Để làm ra một chiếc nón thành phẩm thì phải cần đến 10 bước.
Mỗi một chiếc nón ra đời là cả công trình lao động của người thợ chứ không hề đơn giản. Nó đòi hỏi người thợ phải có kỹ năng khéo léo, sự tỉ mẩn, không được nóng vội, vì để hoàn thành một chiếc nón mất cả ngày trời. Ngoài ra còn cần cả tư duy, làm sao chiếc nón khi hoàn thiện phải thật bắt mắt, khiến người mua có ấn tượng về sản phẩm của mình.
“Để làm ra chiếc nón, người thợ phải làm đủ 10 bước: Để ỉu, là lá, xây vành nón, quai nón, may nón, nức vành, mạng chóp, nức nón, cuối cùng là quang một lớp dầu để có một chiếc nón lá trắng ngà vừa bền, đẹp, mà không thấm nước”, bà Bằng chia sẻ.
Quang dầu để nón bóng và bền hơn.
Cũng theo bà Bằng, trước đây, người dân chỉ tranh thủ làm nón lúc nông nhàn, giờ đây làm nón đã dần trở thành nghề chính, tạo việc làm cho đại bộ phận người dân trong xã.
Thậm chí trước đây, người dân phải vất vả mang những chồng nón ra chợ bán từ sớm, nhưng nay, nón lá Gia Thanh cũng ngày càng được nhiều người biết tới và tìm đặt mua bởi chất lượng, sự bền đẹp của nón.
Từ khi làng nghề nón lá thành điểm du lịch, thu nhập của người dân cũng tăng lên đáng kể.
Những năm gần đây, làng nghề nón lá Gia Thanh trở thành một địa điểm du lịch hấp dẫn, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước. Nhờ vậy, thu nhập của người làm nón nơi đây cũng tăng lên đáng kể.
Năm 2005, làng nghề nón lá Gia Thanh đã được UBND tỉnh Phú Thọ công nhận làng nghề truyền thống.
Nuôi con "hiếm có khó tìm" siêu đẻ trong ao bèo, lão nông thu về nửa tỷ đồng mỗi năm
Nhận thấy số lượng ốc nhồi khai thác được trong tự nhiên ngày càng ít đi và trở nên quý hiếm, ông Lê Việt Dũng ở khu 5 xã Hợp Hải, huyện Lâm Thao (Phú Thọ) đã bắt tay vào phát triển mô hình nuôi ốc nhồi đen trong ao bèo, thu về nửa tỷ đồng mỗi năm.
Ốc nhồi (hay còn gọi là ốc bươu đen) là sinh vật bản địa, có giá trị dinh dưỡng cao. Nhiều năm qua, do việc canh tác nông nghiệp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học nên lượng ốc nhồi trong tự nhiên bị suy giảm nghiêm trọng. Nhiều người nói vui rằng, đi tìm mua 1kg thịt bò dễ hơn mua vài ba con ốc nhồi về chế biến.
Ốc nhồi nuôi trong ao bèo cho lợi nhuận gấp 10 lần nuôi cá.
Vừa cầm chiếc vợt dài chừng 2 mét vớt những cây bèo xanh mướt dưới ao lên bờ, ông Lê Việt Dũng vừa chia sẻ, chỉ với 500m2 mặt nước và 16 triệu đồng tiền vốn, qua nhiều năm mày mò, đến nay ông được coi là đã thành công với mô hình nuôi ốc nhồi trong tráng.
Tự nhận thấy mình có duyên trong việc phát triển kinh tế từ những con vật sống dưới nước, ông Lê Việt Dũng đã đi đến nhiều địa phương để học hỏi kinh nghiệm từ nuôi lươn, trạch, ếch, cá trê... về áp dụng trong ao của gia đình, tuy nhiên không thành công.
"Đầu tiên là tôi làm tráng nuôi ếch, làm bể nuôi lươn nhưng nuôi con gì cũng không thành công, không lỗ nhưng cũng chẳng có lãi. Nhận thấy ốc nhồi trong ao, ngoài đồng ngày càng ít, thương lái ngày nào cũng đi từng khu chợ lùng sục để mua từng con ốc nên tôi đi tìm hiểu cách nuôi ốc nhồi", ông Dũng nhớ lại.
Khu nuôi ốc nhà ông Dũng được trang bị hệ thống phun nước làm mát tự động vào mùa hè.
Năm 2012, sau một thời gian nghiên cứu và tìm hiểu, ông Dũng mạnh dạn mang 16 triệu đồng để mua 20.000 con ốc nhồi giống về nuôi thử nghiệm trong ao nhà mình nhưng cũng chết gần hết, chỉ còn khoảng 1.000 con sống lay lắt. Không nản lòng, ông vớt số ốc còn lại thả vào chiếc tráng rộng chừng 18m2 trước đây từng nuôi ếch. Phần ao còn lại ông tiếp tục nuôi cá.
Những con ốc còn lại sống trong tráng, thi thoảng ông Dũng cắt vài nắm cỏ, vớt vài cây bèo cho ăn lại sống được và đẻ trứng, nở ra ốc con. Năm 2016 ông vớt ốc lên bán được hơn 3 triệu đồng. Cứ thế, vừa giữ lại một phần làm giống, vừa bán ốc thịt, năm 2017 ông Dũng bán được trên 30 triệu đồng.
"Cảm giác lúc ấy sung sướng lắm bởi không ngờ lại nhiều ốc và bán được giá thế. Nhận thất chúng đẻ khỏe, sinh sản nhanh và có lãi gấp 10 lần nuôi cá nên tôi mới chính thức bắt tay vào làm tráng nuôi ốc nhồi trong ao bèo", ông Dũng cho hay.
Những con ốc bố mẹ được chọn lọc để làm giống.
Nói là làm, ông bắt tay vào làm 8 chiếc tráng, mỗi chiếc rộng 18m2 với chi phí 400.000 đồng/chiếc. Số ốc có trong ao, một phần ông vớt lên bán ốc thịt với giá từ 100-120.000 đồng/kg, một phần để lại nhân giống. Trong quá trình làm, ông tự mày mò, học hỏi thêm kinh nghiệm để nuôi được hiệu quả nhất.
"Ốc nhồi lớn nhanh nhất từ tháng 5 đến tháng 12 dương lịch. Mùa đông chúng sẽ dừng ăn và tìm nơi trú ẩn. Tháng 3 chúng chui ra ăn, tháng 4 đẻ trứng. Trứng ốc rất mỏng nên phải thu gom thật nhẹ nhàng để trong thùng xốp, mỗi ngày tưới nước 1-2 lần, khoảng 20 ngày chúng sẽ nở ra ốc con", ông Dũng cho hay.
Trứng ốc giống có thời điểm lên tới 1,2 triệu đồng/kg.
Ốc con sau khi nở được phân bổ đều ra các tráng trong ao. Thức ăn của chúng là bèo tấm, bèo dâu, bèo cái, rau muống, cỏ, lá bí và cám gạo nghiền nhuyễn. Trong đó, bèo là nguồn thức ăn chính bởi chúng cộng sinh cho nhau. Ốc ăn bèo để lớn, bèo lại ăn phân của ốc thải ra, giúp sạch nguồn nước.
Với 8 chiếc tráng nuôi ốc, trung bình từ tháng 5 đến tháng 12 dương lịch, ông Dũng cho thu hoạch 2 lứa ốc, mỗi lứa từ 5-6 tạ ốc thương phẩm. Với giá bán từ 100-120.000 đồng/kg, năm 2019, ông Dũng thu về được trên 500 triệu đồng từ việc bán ốc nhồi thương phẩm và cung cấp ốc nhồi giống cho hơn 100 hộ dân trên địa bàn và một số huyện lân cận.
Thành công từ mô hình nuôi ốc nhồi trong ao bèo, ông Dũng thu về được trên 500 triệu đồng/năm.
Nhận thấy mô hình nuôi ốc nhồi mang lại hiệu quả kinh tế cao, đầu năm 2020, ông Dũng bàn với vợ đầu tư thuê trang trại hơn 1,4ha để nuôi ốc nhồi với chi phí 60 triệu đồng/năm. Bước đầu sử dụng 4.000m2 mặt nước để nuôi ốc nhồi, số còn ông nuôi bèo tây để chủ động thức ăn cho ốc. Dự kiến năm nay, trang trại sẽ cho thu hoạch khoảng 4-5 tấn ốc thương phẩm.
Chia sẻ kinh nghiệm nuôi ốc nhồi đạt hiểu quả tốt nhất, ông Dũng cho rằng, Ốc nhồi sống khỏe, sinh sản nhanh nhưng nếu không hiểu nó thì có thể dẫn tới việc ốc chết hàng loạt ngay từ khi mua về.
"Nó có thể chết no, chết đói hoặc chết đuối nên người nuôi phải nắm thật rõ kỹ thuật. Khi thả ốc giống xuống ao phải thả thật nhẹ nhàng, tốt nhất là cho con ốc làm quen trước với môi trường nước trong ao trước rồi mới thả. Trong quá trình cho ăn cũng không nên để con ốc quá đói hoặc cho ăn quá no gây tắc vòi ốc và chết. Hơn nữa, thức ăn dư thừa cũng có thể gây ô nhiễm nguồn nước, sinh ra những vi khuẩn có hại không tốt cho ốc", ông Dũng bày tỏ.
Phú Thọ: Ông thợ mộc mua cây duối cổ 400 tuổi giá 2 triệu, giờ khách trả 3 tỷ không bán 10 năm trước, ông Nguyễn Ngọc Đường gặp và mua được cây Duối có tuổi đời gần 400 năm với giá 2 triệu đồng. Sau thời gian chăm sóc, tạo dáng, giờ đây có người trả 3 tỷ đồng nhưng ông nhất quyết không bán. Phú Thọ là địa phương khá nổi tiếng trong giới chơi cây cảnh trên cả nước. Nơi đây...