Phụ huynh phàn nàn về sách tiếng Việt lớp 1: Nhiều từ không phù hợp với trẻ, đọc trúc trắc, méo mồm nhưng vẫn không ra tiếng
Theo dõi chương trình sách tiếng Việt lớp 1 mới, nhiều phụ huynh cho rằng có nhiều từ là thanh trắc, âm vực cao khiến học sinh khó đọc ra tiếng.
Cha mẹ dạy con phải tra từ điển
Chị L, hiện có con đang học lớp 1 (TP.HCM) cho biết, khi kèm con học ở nhà, chị đã tham khảo bộ sách mới của con, trong đó bộ môn tiếng Việt có rất nhiều từ mới, lạ. Ngay sau đó, vợ chồng chị đã phải tra từ điển, hoặc lên mạng tìm kiếm mới hiểu được nghĩa. Tuy nhiên, nhiều từ vẫn làm khó anh chị, vì không hiểu chính xác nghĩa để giải thích cho con.
Trích dẫn cụ thể, chị L lấy ví dụ, trong bài số 31 (tiếng Việt lớp 1, bộ sách Cánh diều) cho học sinh học đến vần “ua, ưa” thì sách có đưa vào dạy các chữ có chứa vần này, trong đó có chữ “dưa đỏ”. Theo chị L, từ này không hoàn toàn chính xác. Chị lý giải, từ này dùng để chỉ loại quả, thông thường hay nói là “dưa hấu đỏ” hoặc chỉ gọi là “dưa hấu” chứ chưa thấy ai dùng từ “dưa đỏ”.
Từ “dưa đỏ” khiến nhiều phụ huynh băn khoăn.
Ngoài ra, ở bài 33 – “Thỏ thua rùa” của cuốn sách viết: “Thỏ nghĩ rùa sẽ thua. Nó la cà nhá cỏ, nhá dưa, lơ mơ ngủ” khiến chị L cũng vô cùng băn khoăn, từ “nhá” có ý nghĩa như thế nào. Với cách viết như vậy, chị đã phải tra từ điển tiếng Việt, đồng thời lên mạng tìm kiếm câu trả lời nhưng càng khiến chị thêm băn khoăn.
“Tôi tra từ điển, xem trên mạng thì từ “nhá” có nghĩa là nhai kỹ cho giập, cho nát (thường vật dai, cứng, khó ăn). Việc đưa từ này khiến tôi còn khó hiểu, huống hồ gì các con mới chỉ học lớp 1!”, chị L cho biết thêm.
Hay như trong bài 17 sách tiếng Việt lớp 1 (bộ Kết nối tri thức) cũng khiến nhiều phụ huynh thắc mắc liên quan đến phần học âm “g”. Theo đó, học sinh được giới thiệu nhiều chữ có âm này, đặc biệt có chữ “gụ” cũng khiến nhiều phụ huynh băn khoăn “gụ là gì”. Khi tra từ điển phụ huynh mới biết đây là một loại cây gỗ.
“Thực ra đây là những từ rất khó, kể cả nhiều người lớn cũng không biết. Nếu đưa từ “gụ” này trong câu ghép như “gỗ gụ”, “sập gụ”… thì may ra chúng tôi mới hiểu được nghĩa. Còn đưa một từ đứng riêng lẻ như vậy là làm khó học sinh. Với các em mới bắt đầu làm quen với tiếng Việt, theo tôi chỉ nên bắt đầu dạy những từ phổ thông, phổ biến và dễ hiểu nhất có thể”, chị N chia sẻ.
Cùng cảnh ngộ, chị T cũng cho biết, chị đã dạy cho con bài số 21 có đoạn văn về bé Bi trong bài “Bé Li giúp mẹ”. Trong bài có câu “Bé nhè” khiến chị và con gái 6 tuổi của mình không hiểu được từ “nhè” có nghĩa gì?
Học sinh khó đọc vì gặp phải loạt từ khó
Chị D. (Cao Bằng) cho rằng, mới vào đầu năm mà học sinh lớp 1 phải đọc những câu như “cá đẻ ở hồ, gà đẻ ở bờ đê” – líu cả lưỡi, rồi còn bắt trẻ nối chữ với hình ảnh. “Tôi thật sự khó hiểu. Sách dạy trẻ đọc cả “lồ ô” trong khi người lớn chắc gì biết loại cây này”, chị D cho biết thêm.
Bên cạnh đó, phụ huynh này cũng chỉ ra hàng loạt những bài tập đọc được cho là khó đọc đối với học sinh lớp 1 (bộ sách Cánh diều) như:
- Bài “Bể cá” (trang 31): “Ba Hà để bể cá ở hè. Bể có cá, có cò, le le. Cò ở bể cá là cò đá. Le le là le le gỗ”.
- Bài “Bé kể” (trang 35): “Bà bế bé Lê. Bé bi bô: “Dì… giò…”. Đó là bé kể: Dì Kế giã giò. Cỗ có giò, có gà, có cả giá đỗ”.
Video đang HOT
- Bài “Nhà cô Nhã” (trang 39): “Nhà cô Nhã ở bờ hồ. Hồ nhỏ, nhà nho nhỏ. Hồ có cá mè, ba ba. Nhà có na, nho, khế”.
- Bài “Bi nghỉ hè” (trang 43): “Nghỉ hè, Bi ở nhà bà. Nhà bà có gà, có nghé. Ổ gà be bé. Gà có ngô. Nhà nghé nho nhỏ. Nghé có cỏ, có mía”.
Bài “Nhà dì” (trang 45): “Nhà dì Nga có pi a nô. Cả nhà Bi đi phố, ghé nhà dì, nghe pi a nô. Dì Nga pha cà phê. Bố mẹ có cà phê. Bi có phở. Bé Li có na”.
Bài “Đi nhà trẻ” (trang 55): “Chị Trà cho bé Chi đi nhà trẻ. Qua chợ, chị chỉ cho bé cá trê, cá mè… Ở nhà trẻ, Chi nhớ mẹ. Chị Trà dỗ: “Bé nhè thì cô chê đó”. Bé nghe chị”.
Bài “Bé Lê” (trang 73): “Bé Lê mê ti vi. Ti vi có sâm cầm. Bé chỉ: “Cò… cò…”. Ti vi có cá mập. Bé la: “Sợ!”. Má bế bé, vỗ về: “Cá mập ở ti vi mà”. Má ấm quá, bé chả sợ nữa”.
Một trong những bài học trong sách Tiếng Việt lớp 1 gây tranh cãi.
Nhiều bài học chưa phù hợp?
Nhiều phụ huynh cho rằng, nhiều bài tập đọc trong cách bộ sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 hiện nay không chỉ dài, yêu cầu học sinh đọc trơn mà nội dung bài đọc còn mang tính “phản giáo dục”.
Cụ thể, một phụ huynh đưa ra dẫn chứng, trong phần tập đọc “Sơn và Hà” bài 71 môn tiếng Việt lớp 1 (bộ sách Cánh diều) viết: “Giờ kiểm tra, Sơn vừa chép đề vừa lẩm nhẩm: giỏ có 8 con cá thờn bơn. Cho bớt 5 con, còn 4. Hà thì thầm: “Còn 3 chứ”.
Cô Yến đến bên Hà:
Hà để bạn tự làm đi
Hà lễ phép: Dạ!
Sơn ngẫm nghĩ, em chợt nghĩ ra và nắn nót viết: 8-5=3″.
Nhiều người cho rằng, sách giáo khoa lớp 1 năm nay gây khó khăn cho học sinh và phụ huynh. (Ảnh minh họa)
Theo phụ huynh này, việc Sơn đã được Hà nhắc đáp án chứ không phải “chợt nghĩ ra” rồi viết đáp án trong bài làm của mình. Ngoài ra, trong bài Hai con ngựa cũng khiến nhiều phụ huynh phản ánh về việc nội dung không phù hợp khi cho rằng, chú ngựa ô “có lý lắm” để nói về việc chú ngựa tía trốn việc nhà bằng cách “chủ nhà mà giục em làm, em sẽ trốn”.
Cùng quan điểm với bậc phụ huynh trên, chị N. hiện cũng có con đang học lớp 1 cho hay: “Việc để các con là học sinh lớp 1 đọc những bài như thế này, dường như đang làm mất đi vẻ đẹp của tiếng Việt. Thậm chí mang tính phản giáo dục vì khi còn nhỏ đã được học những bài học chưa đúng, có lẽ khi dạy phần này ở lớp cô giáo nên giải thích lại cho các con hiểu lẽ phải”.
Đồng thời, chị N cũng cho rằng, đất nước chúng ta có cả một kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữ, truyện dân gian (cổ tích, truyền thuyết, thần thoại…) đã ăn sâu vào cảm thức người Việt tự ngàn đời nay. Nếu các nhà biên soạn sách đưa vào sách giáo khoa lớp 1 thì học sinh sẽ tiếp thu bài dễ dàng hơn rất nhiều.
Nhiều câu chuyện trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 không rõ tính giáo dục
Không ít phụ huynh, giáo viên lo lắng về nội dung của những câu chuyện dân gian, ngụ ngôn đưa vào sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 không thể hiện rõ tính giáo dục.
Câu chuyện trong sách khiến phụ huynh lo lắng - NGHĨA HIẾU
Không chỉ phàn nàn về những từ ngữ đưa vào sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 chưa phù hợp, phương ngữ, ít người biết, các phụ huynh còn lo lắng về nội dung của những câu chuyện dân gian, ngụ ngôn mà học sinh lớp 1 được học.
Dạy tính lừa lọc, mưu mẹo?
Một bạn đọc có con học lớp 1 đã chụp hình sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 (bộ sách Cánh diều) bài 63- Ôn tập với phần Tập đọc là truyện dân gian Việt Nam có tên Cua, cò và đàn cá với nội dung như sau:
" Cò kiếm ăn ở ven hồ. Gặp cá rô, nó ra vẻ thật thà: Dăm hôm nữa, hồ bị tát cạn, cá tôm sẽ bị bắt hết.
Đàn cá nhờ cò giúp. Cò hứa đưa đàn cá đến xóm bên. Lũ cá nghe cò. Thế là cò dần dần chén hết đàn cá".
Từ nội dung câu chuyện trên, bạn đọc hoang mang: "Nếu để ôn tập, rèn kỹ năng đọc, vốn từ thì kho tàng truyện dân gian có hàng ngàn câu chuyện có ý nghĩa giáo dục. Cớ sao các nhà biên soạn sách lại lấy một câu chuyện có tính chất lừa lọc, mưu mẹo, gian xảo để cho học trò đọc và học. Tên câu chuyện là Cua, cò và đàn cá nhưng không thấy xuất hiện "nhân vật cua", con tôi thắc mắc hỏi "cua đâu bố?", tôi thật sự không biết giải thích với con thể nào? Và đã đành hẹn để đọc lại rồi giải đáp chứ không dám trả lời theo logic câu chuyện là bởi vì cò trước khi lừa cá thì đã lừa và "chén" cua rồi".
Một bài tập đọc trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 (bộ Cánh Diều) - NGHĨA HIẾU
Học gì qua câu chuyện dạy nhau cách trốn việc?
Tương tự, chị Nguyễn Quỳnh Trang, phụ huynh lớp 1 ở Q.12 (TP.HCM) phản ứng về câu chuyện Hai con ngựa trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 (bộ sách Cánh Diều) ở trang 157:
" Bác nông dân nọ có một con ngựa tía, một con ngựa ô. Ngựa tía biếng nhác. Còn ngựa ô làm lụng vất vả. Một đêm, ngựa tía thắc mắc:
- Chị làm hùng hục như thế để làm gì?
Ngựa ô ngạc nhiên: Không làm thì ông chủ mắng
- Chủ mà giục em làm, em sẽ trốn.
Ngựa ô lẩm bẩm: "Có lí lắm"
Phụ huynh học sinh này nói: "Dạy học sinh các từ chăm chỉ, lười biếng nhưng lại lấy một câu chuyện phản giáo dục, với chiêu trò của 2 con ngựa chỉ nhau cách trốn việc, làm việc thiếu trách nhiệm. Học sinh sẽ học, phát triển tư duy năng lực thế nào từ những câu chuyện tích hợp trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 như thế này?. Tôi thật sự lo lắng".
Nội dung câu chuyện bị cắt xén, xuyên tạc?
Khi biên soạn giáo trình văn học cho thiếu nhi, phần văn học dân gian, tôi có nói đến thể loại ngụ ngôn. Ngụ ngôn mang tính trí tuệ hàn lâm hơn là tính chất bình dân. Ngụ ngôn thường sử dụng hình tượng loài vật như một ẩn dụ về một triết lý. Điều này làm cho ngụ ngôn khác biệt với truyện loài vật. Ngụ ngôn không lấy loài vật làm đối tượng miêu tả (đặc điểm tự nhiên và mối tương quan với xã hội con người) như truyện loài vật mà chỉ dùng loài vật như một phương tiện minh hoạ cho bài học triết lý.
Hình tượng của ngụ ngôn không là hình tượng trực quan sống động mà là hình tượng của suy tư trừu tượng. Cho nên sẽ có loại ngụ ngôn trẻ em hiểu được và loại không thể hiểu được. Loại hiểu được là những truyện đơn giản nằm trong tiềm năng và phạm vi trải nghiệm của trẻ. Còn loại không thể hiểu được là những truyện hoàn toàn thuộc trải nghiệm của người lớn khi con người phải đối mặt với bao nhiêu vấn đề của cuộc sống: dối trá, lọc lừa, thủ đoạn... Những truyện này nếu áp đặt cho trẻ em, không chỉ trẻ em không hiểu được mà còn tác động ngược. Do tính chất hàm ẩn rất trừu tượng của hình tượng gián tiếp, cho nên cái sai, cái xấu bị phê phán trong ngụ ngôn nhiều khi tác động trực tiếp vào trẻ em làm cho trẻ em tự đồng hóa mình với nhân vật. Không chừng trẻ em thấy lười biếng, lừa lọc, dối trá... tốt hơn là thật thà, siêng năng mà với lứa tuổi ấy, thầy cô rất khó nói sao cho chúng hiểu.
Tôi hiểu những người soạn sách tiếng Việt 1 mới muốn tích hợp học chữ với học trải nghiệm cuộc sống qua ngụ ngôn, nhưng sự tích hợp ấy là vội vàng và hoàn toàn sai lầm. Không nhất thiết phải biến trẻ mới 6 tuổi thành người lớn nhanh, vì như vậy là bóp chết tuổi thơ hồn nhiên. Mà sự lớn nhanh theo tác động tiêu cực từ trong những mẩu chuyện ấy thì là một thảm họa của xã hội. Đó là chưa nói, các mẩu chuyện gọi là "phỏng theo" Lev Tolstoy hay La Fontaine đã bị các nhà soạn sách cắt xén, xuyên tạc hoàn toàn khác với nguyên bản. Trong trường hợp ấy, thầy cô nếu không biết nguyên bản sẽ còn hiểu sai và dạy sai, huống hồ là đặt vào quá tầm đón nhận của trẻ em.
Tôi thật sự bất ngờ là truyện ngụ ngôn lại chiếm một dung lượng lớn trong sách tiếng Việt 1. Cái chữ với trẻ em đã trừu tượng, lẽ ra chính câu chuyện và hình ảnh trực quan sẽ làm cho cái chữ trừu tượng trở nên gần gũi, dễ hiểu, đằng này người viết sách chủ quan ném truyện ngụ ngôn vào đó làm cho cái trừu tượng thêm trừu tượng và rắc rối, phức tạp hơn nữa. Đó là mục tiêu phát triển năng lực theo nghĩa đánh thức và phát huy tiềm năng của lứa tuổi hay thách đố trí tuệ trẻ em?
Tiến sĩ Chu Mộng Long - (Trường ĐH Quy Nhơn)
Giáo viên nói gì về nội dung câu chuyện?
Bà Tô Thụy Diễm Quyên, chuyên gia giáo dục toàn cầu của Microsoft, chia sẻ: "Cảm giác đầu tiên của tôi khi đọc câu chuyện trong sách là không an toàn, không thoải mái nếu có con học cuốn sách này. Con tôi sẽ được giáo dục thế nào khi đây khi não bộ của một đứa trẻ 6 tuổi chưa đủ khả năng để suy nghĩ đặt ngược lại vấn đề. Ở lứa tuổi này khi đọc bài tập đọc sẽ ám thị và sẽ là cách ứng xử nên nếu đưa ra một tình huống sai thì có thể dẫn đến cách ứng xử theo tình huống đó".
Vì vậy, theo bà Diễm Quyên, với học sinh lớp 1, đang học và luyện từ thì cần thiết nên dùng ngữ liệu là những câu chuyện đẹp, có ngôn từ đẹp, định hướng tốt, giáo dục lối sống, kỹ năng. Và không kho tàng văn học dân gian hay hiện đại, trong nước hay trên thế giới đều không hề thiếu. Và có thể lấy từ chính những câu chuyện có thật trong cuộc sống hằng ngày đề giáo dục học sinh
Còn giáo viên Huỳnh Lê Ý Nhi (Q.Tân Phú, TP.HCM) bày tỏ quan điểm: "Nội dung câu chuyện không có tính giáo dục. Bởi lẽ trẻ em sẽ bắt chước sự gian dối, lừa lọc. Hãy cứ dạy trẻ thật thà, ngay thẳng và biết giúp đỡ người khác. Những bài học đầu đời rất quan trọng vì nó để lại dấu ấn sâu đậm, khó quên trong tâm trí mỗi người".
Sách Tiếng Việt lớp 1 của năm 1996 Sách Tiếng Việt lớp 1, tập 2 được NXB Giáo dục ấn hành năm 1996. Cuốn sách được đánh giá thiết kế đẹp và hiện đại. Ở sách Tiếng Việt lớp 1, tập 1, học sinh được học các chữ cái và vần cơ bản. Khi chuyển qua sách Tiếng Việt lớp 1, tập 2, các em tiếp tục học vần và bổ...