Phản ứng thuố.c ở người cao tuổ.i
Ở người cao tuổ.i, phản ứng có hại của thuố.c xảy ra nhưng lại có các biểu hiện lâm sàng dễ đưa đến ngộ nhận là do các rối loạn của tuổ.i già và do bệnh tật gây ra. Vậy những phản ứng có hại gì mà người cao tuổ.i thường gặp khi dùng thuố.c?
Người cao tuổ.i với việc dùng thuố.c
Tác dụng phụ của thuố.c rất dễ xuất hiện ở người cao tuổ.i. Do người cao tuổ.i sức yếu, hay đau ốm và mắc các bệnh mạn tính nên thường dùng nhiều thuố.c hơn so với người trẻ tuổ.i. Đặc biệt người trên 65 tuổ.i có thể phải dùng 5-6 loại thuố.c mỗi ngày.
Số lượng thuố.c dùng càng nhiều càng dễ xảy ra những phản ứng có hại. Người cao tuổ.i cũng hay lo lắng về sức khỏe của bản thân nên thường tự ý dùng thêm thuố.c ngoài thuố.c đã được chỉ định, thậm chí dùng thuố.c là để phòng bệnh. Ngoài ra, do trí tuệ sút giảm, mắt nhìn kém, nghe không rõ, người cao tuổ.i thường nhầm lẫn trong sử dụng thuố.c, đặc biệt về liều lượng (như uống quá liều), về số lần dùng trong ngày (uống thuố.c rồi lại không nhớ, tưởng chưa uống nên dùng thêm).
Gia đình và người thân cần giúp người cao tuổ.i tuân thủ dùng thuố.c theo hướng dẫn của thầy thuố.c chuyên khoa.
Những phản ứng thường gặp
Buồn ngủ: Các thuố.c có tác dụng gây ức chế hệ thần kinh trung ương đều gây buồn ngủ, kiểu ngủ gà ngủ gật. Như thuố.c a.n thầ.n gây ngủ, thuố.c kháng histamin trị dị ứng, thuố.c chống trầm cảm, một số thuố.c trị cao huyết áp, trị đái tháo đường dạng viên uống… cũng có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Nếu người cao tuổ.i dùng thuố.c vào lúc cần có sự tập trung trí óc và phản ứng nhanh nhạy thì tác dụng gây buồn ngủ có khi rất nguy hiểm vì ta.i nạ.n xảy ra bởi ngủ gục.
Rối loạn giấc ngủ: Ngược với tác dụng gây buồn ngủ, thuố.c giãn phế quản trị hen suyễn gây khó ngủ, một số thuố.c lợi tiểu gây mất ngủ do phải tiểu tiện đêm. Đặc biệt, thuố.c trị bệnh tăng huyết áp có thể gây ác mộng, thuố.c glucocorticoid dùng lâu ngày có thể gây chứng ngừng thở khi ngủ, thậm chí một số thuố.c a.n thầ.n dùng trị mất ngủ gây tác dụng phụ gọi là ngủ chập chờn, không sâu.
Rối loạn nhận thức: Một số thuố.c chống trầm cảm, chống co giật, thuố.c chống co thắt, thuố.c trị tăng huyết áp, thuố.c trị bệnh Parkinson, thuố.c trị suy tim, thậm chí một số thuố.c kháng sinh cũng có tác dụng phụ gây lú lẫn, mất trí nhớ. Ở người cao tuổ.i, đây là rối loạn rất dễ nhầm lẫn với hiện tượng lão suy gây sa sút trí tuệ.
Táo bón: Ở người cao tuổ.i, do dùng nhiều thuố.c nên tỉ lệ bị tác dụng phụ này rất cao. Đó là thuố.c chống co thắt, thuố.c a.n thầ.n, thuố.c chống trầm cảm, một số thuố.c trị loét dạ dày, tá tràng… nhưng họ cứ đinh ninh là mình bị bệnh táo bón.
Rối loạn tiểu tiện: Các thuố.c chống trầm cảm, thuố.c chống co thắt, thuố.c kháng histamin trị dị ứng, thuố.c a.n thầ.n kinh, thuố.c trị bệnh Parkinson có thể gây khó tiểu hoặc gây chứng tiểu tiện không kiểm soát.
Rối loạn đường tiêu hóa: Do chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày ít đi, giảm sự tưới má.u ở dạ dày ruột nên dễ bị phản ứng có hại của thuố.c trị viêm khớp từ nhẹ là khó tiêu đầy bụng đến nặng là loét, xuất huyết đường tiêu hóa.
Video đang HOT
Té ngã: Thuố.c trị tăng huyết áp dễ làm người cao tuổ.i hạ huyết áp tư thế đứng hoặc thuố.c a.n thầ.n, thuố.c chống trầm cảm làm rối loạn sự giữ thăng bằng làm cho người cao tuổ.i dễ bị té ngã. Người cao tuổ.i thường bị loãng xương nên khi bị té ngã dễ bị gãy xương, hậu quả phải nằm bất động lâu dài.
Rối loạn hoạt động tìn.h dụ.c: Không chỉ do tuổ.i tác mà có nhiều loại thuố.c trong thời gian sử dụng có ảnh hưởng, làm giảm ham muốn, đặc biệt gây bất lực ở nam giới.
Cách hạn chế tác dụng phụ của thuố.c
Để phát huy cao nhất tác dụng điều trị của thuố.c và hạn chế thấp nhất tác dụng phụ do thuố.c gây ra, người cao tuổ.i cần lưu ý không nên tự ý sử dụng thuố.c bừa bãi, tốt nhất hãy dùng thuố.c theo sự chỉ định của bác sĩ, theo sự hướng dẫn của dược sĩ. Khi bác sĩ cho đơn thuố.c, phải dùng đúng thuố.c theo đơn. Không được tự ý dùng thêm thuố.c khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị.
Khi đang dùng thuố.c, nếu thấy có những rối loạn, những phản ứng bất thường, không nên tự ý bỏ, ngưng thuố.c hoặc thay thế thuố.c khác, mà nên trở lại khám bác sĩ đã chỉ định thuố.c kể rõ sự việc để bác sĩ cho hướng xử trí.
Đối với một số phản ứng phụ thuộc loại gây khó chịu, có thể áp dụng các biện pháp điều chỉnh sinh hoạt, ăn uống để khắc phục như: không làm việc đòi hỏi sự tập trung tỉnh táo nếu dùng thuố.c gây buồn ngủ; ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nhiều nước nếu thuố.c gây táo bón… Có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ, dược sĩ về các biện pháp khắc phục này.
Theo dân trí
Nguy cơ tiềm ẩn ngủ ngáy và ngưng thở lúc ngủ
Ngủ ngáy là âm thanh của đường thở phát ra trong lúc ngủ. ộ lớn của âm ngáy khác nhau giữa người này và người khác và tùy từng lúc cũng khác nhau... Hiện tượng ngáy đơn thuần thường là không gây tác hại. Bên cạnh đó, cần lưu ý rằng ngủ ngáy có thể là một dấu hiệu của hội chứng ngưng thở lúc ngủ. ây lại là một bệnh lý về rối loạn giấc ngủ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và để lại hậu quả về sau.
Khi không khí được đưa đến sau họng, nó phải đi qua một đoạn hẹp tăng vận tốc trước khi vào đến khí quản và phổi. Sự gia tăng vận tốc này do cơ hoành co lại tạo nên một áp lực âm, kéo màn hầu và lưỡi gà mềm về phía sau. Sự vận động khi thở ra thở vào này sẽ tạo ra rung động của lưỡi gà và màn hầu, gây nên tiếng ngáy. Khi há miệng soi gương, ta có thể nhìn thấy màn hầu và lưỡi gà giống như giọt nước đính vào.
Đàn ông thường bị ngáy nhiều hơn phụ nữ. Có khoảng trên 40% người lớn trên 50 tuổ.i bị ngáy thường xuyên. Âm ngáy có thể đạt từ 90 - 100dB ngang với tiếng ồn của một chiếc xe tải chạy gần.
Ảnh minh họa (nguồn Internet).
Cách nhận biết
Ngủ ngáy kèm ngưng thở lúc ngủ thường gặp ở người lớn, chiếm khoảng 5% dân số. Tần suất ngưng thở lúc ngủ do tắc nghẽn gia tăng theo tuổ.i tác. Ở tuổ.i 30 - 60, có 2% phái nữ, 4% phái nam có ngưng thở lúc ngủ và khoảng 60% người lớn tuổ.i có hội chứng ngưng thở lúc ngủ.
Điều quan trọng là phải phát hiện ngưng thở lúc ngủ trước khi đưa ra biện pháp điều trị ngáy. Ngưng thở cần được lưu tâm khi người bên cạnh quan sát thấy tiếng ngáy bị ngắt quãng bằng khoảng im lặng, người ngáy thở ặc ặc rồi ngưng thở kéo dài từ 10 đến 30 giây. Tiếng ngáy càng to càng có nhiều khả năng bị ngừng thở lúc ngủ.
Nếu bạn ngủ ngáy thường xuyên, bạn cảm thấy mệt mỏi vào buổi sáng, hay bạn có thể ngủ một cách dễ dàng trong buổi họp hay lúc xem phim, lúc đọc sách hay thậm chí lúc lái xe, có thể bạn đã bị ngưng thở lúc ngủ. Cũng vậy khi bạn dễ bị tăng cân, khi bạn phải thức giấc nhiều lần vì đi tiểu ban đêm, bị tăng huyết áp, giảm khả năng tìn.h dụ.c. Bạn cần đi khám để tư vấn về bệnh lý này.
Ở tr.ẻ e.m cũng vậy, nếu hiện tượng ngáy trở nên liên tục, kéo dài cũng cần đi khám bác sĩ.
Những người nào dễ bị ngủ ngáy và ngưng thở lúc ngủ
Những người có màn hầu dầy, có lưỡi gà dài, amidan -VA vòm quá phát (thường gặp ở tr.ẻ e.m), bị lệch vách ngăn mũi, hàm dưới ít phát triển (trong dân gian gọi là cằm lẹm) dễ bị ngủ ngáy. Phụ nữ có thai, nhất là 3 tháng cuối cũng dễ bị ngủ ngáy do tăng trọng lượng. Ngoài ra, người lớn tuổ.i (trên 60 tuổ.i) cũng dễ ngủ ngáy và ngưng thở do trương lực cơ giảm.
Các yếu tố nguy cơ gây ngủ ngáy và ngưng thở lúc ngủ
Hay gặp nhất là yếu tố tăng cân, béo phì, hội chứng ngưng thở ở người béo phì cao gấp 12-30 lần người không béo phì. Ngoài ra việc dùng các thuố.c ng.ủ, uống rượu bia buổi tối cũng làm dễ ngủ ngáy do làm mềm các cơ họng lúc ngủ. Hút thuố.c l.á gây nên viêm niêm mạc của họng và mũi cũng làm tăng ngủ ngáy. Ngủ nằm ngửa cũng dễ gây ngáy vì làm lưỡi và màn hầu càng tụt về phía sau.
Tăng cân, béo phì là các yếu tố gây ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ.
iều trị như thế nào?
Điều trị bao gồm nhiều phương pháp khác nhau
Chế độ sinh hoạt, ăn uống:
Việc điều trị này bao gồm luyện tập, chế độ dinh dưỡng hợp lý để giảm cân nặng, tránh các yếu tố làm thuận lợi ngáy như ngừng hút thuố.c l.á, không uống các chất có cồn vào buổi tối không dùng các thuố.c a.n thầ.n. Do ngáy thường xuất hiện khi ngủ ở tư thế nằm ngửa, vì vậy nên tập nằm nghiêng một bên, có thể hỗ trợ tư thế này bằng một gối dài chèn ép ở lưng, thậm chí có thể nằm sấp.
Điều trị tắc mũi bằng các thuố.c chống sung huyết mũi. Trong trường hợp viêm mũi mạn tính phải điều trị bằng xông mũi, xịt mũi bằng các thuố.c steroid.
Điều trị dị ứng bằng cách loại bỏ các yếu tố dị nguyên, nhất là dị nguyên bụi nhà như vệ sinh nhà cửa, không để bị ẩm mốc, dùng các thuố.c kháng histamine chống dị ứng.
Mang hàm nhựa lúc ngủ, hàm này được đo theo cung răng từng người, làm kéo hàm dưới và lưỡi ra trước được vài milimet, tuy nhiên gây khó chịu và không được thoải mái.
Thở bằng CPAP: chỉ dùng trong trường hợp bị ngưng thở nặng, có nguy cơ bị đột tử do ngừng thở. Thở áp lực dương liên tục qua mặt nạ thở, giúp các mô mềm không bị sụp vào lòng ống hô hấp nhằm duy trì đường thở tốt. Phương pháp này được đán.h giá thành công từ 90-95%, điểm bất tiện của phương pháp này là phải đeo mặt nạ suốt đêm và lệ thuộc vào sự vận hành của máy thở.
Điều trị bằng phẫu thuật:
Phẫu thuật kinh điển: Phẫu thuật chỉnh hình màn hầu-lưỡi gà-họng (UVPP). Phẫu thuật này cắt bỏ rộng lưỡi gà, màn hầu, kể cả amidan, làm cho vùng họng rộng ra. Tuy nhiên phẫu thuật cổ điển hiện nay ít được dùng do gây đau nhiều sau mổ, có thể gây hở màn hầu làm bệnh nhân ăn bị sặc lên mũi, rối loạn cảm giác họng kéo dài... Ngày nay chủ yếu sử dụng phẫu thuật chỉnh hình màn hầu-lưỡi gà-họng cải tiến, chỉ can thiệp tối thiểu vào vùng màn hầu, phẫu thuật ít đau và ít di chứng hơn.
Ở tr.ẻ e.m, cắt amidan và nạo VA được xem như một biện pháp trước tiên để điều trị ngáy và ngưng thở lúc ngủ.
Phẫu thuật bằng laser: Chỉnh hình màn hầu-lưỡi gà bằng Laser CO2. Chủ yếu dùng để điều trị ngáy đơn thuần, không bị ngưng thở lúc ngủ. Phẫu thuật này ít đau và ít biến chứng hơn.
Phẫu thuật bằng sóng cao tần (Radiofrequency): Sử dụng sóng cao tần làm xơ hóa màn hầu. Phẫu thuật này đơn giản, ít gây đau, có thể tiến hành dưới gây tê, và có thể làm nhiều lần nếu cần.
Cấy trụ màn hầu (pillar): Đưa 3 trụ làm bằng nhựa đặc biệt vào dưới cơ màn hầu để làm nâng đỡ cho màn hầu, qua đó làm giảm rung động màn hầu, giảm ngáy. Tuy nhiên hiệu quả ở mức trung bình, giá thành đắt.
Theo vnmedia
Các loại thực phẩm chống lại tuổ.i tác, bệnh tật Có rất nhiều loại thực phẩm có tác dụng tốt cho sức khoẻ của bạn, cải thiện làn da, tăng năng lượng cho cơ thể, thậm chí chiến đấu chống lại bệnh tật và "đán.h bại" tuổ.i già đang ngày một đến gần. Tuổ.i tác ngày càng tăng, nhu cầu về thực phẩm cần quan tâm phù hợp với cơ thể để có...