Nội dung chương trình GDPT môn tiếng Mường của tỉnh Hòa Bình có gì đặc biệt?
Tỉnh Hòa Bình đang triển khai khâu biên soạn và thẩm định nội dung sách của chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường.
Tháng 3/2022, Sở Giáo dục và Đào tạo Hòa Bình ban hành Quyết định số 693/QĐ-SGD&ĐT ban hành chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường (chương trình thực nghiệm) thuộc phạm vi Đề án dạy và học tiếng dân tộc Mường giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn 2035 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.
Chương trình Giáo dục phổ thông môn tiếng Mường bao gồm chương trình tiếng Mường cấp tiểu học, cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông.
Nội dung chương trình môn học tiếng Mường
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình, chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường là môn học thuộc lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ, được học từ tiểu học đến trung học phổ thông (theo kế hoạch giáo dục trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018), nhằm đáp ứng sự lựa chọn của học sinh người Mường ở tỉnh Hòa Bình trong việc nâng cao năng lực ngôn ngữ và văn hóa Mường.
Trong hệ thống các môn học ở phổ thông, tiếng Mường là môn học tự chọn. Ở vùng có nhiều học sinh người Mường, đây là môn học tự chọn 1.
Chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường được xây dựng theo hai bậc: bậc A và B; trong đó bậc A chia ra trình độ A1 và A2; bậc B chỉ có 1 trình độ (trình độ B). Ba trình độ này được ứng với 3 cấp học.
Nội dung chính của môn học bao gồm các mạch kiến thức và kĩ năng cơ bản, thiết yếu về tiếng Mường, các nét văn hóa của dân tộc Mường đáp ứng các yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh ở từng cấp học; được phân chia theo hai bậc.
Ở bậc A, chương trình được thiết kế theo các mạch chính tương ứng với các kĩ năng đọc, viết, nói và nghe. Kiến thức tiếng Mường được đưa vào trong quá trình dạy học đọc, viết, nói, nghe.
Các ngữ liệu được lựa chọn và sắp xếp phù hợp với khả năng tiếp nhận của học sinh ở mỗi trình độ. Mục tiêu là giúp học sinh sử dụng tiếng Mường để giao tiếp hiệu quả trong cuộc sống nhằm bảo tồn, phát huy, phát triển tiếng mẹ đẻ và văn hóa dân tộc.
Nội dung chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường (Ảnh chụp màn hình)
Số lượng tiết dạy môn tiếng Mường ứng với các bậc trình độ. (Ảnh: chụp màn hình)
Video đang HOT
Ở bậc B, chương trình củng cố và phát triển các kết quả của bậc A, giúp học sinh nâng cao năng lực sử dụng tiếng mẹ đẻ thông qua kiến thức tiếng Mường theo các chủ đề về văn hóa và xã hội của địa phương
Chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường tuân thủ các quy định cơ bản được nêu trong Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Chương trình được xây dựng trên cơ sở lí luận và thực tiễn, cập nhật thành tựu nghiên cứu về khoa học tâm lí, khoa học ngôn ngữ, khoa học giáo dục.
Đối với chương trình trên, Sở Giáo dục và Đào tạo cũng đưa ra yêu cầu với cần đạt về kĩ năng với mỗi bậc.
Ví như kĩ năng đọc ở bậc A1, học sinh phải đảm bảo đọc đúng các âm, tổ hợp âm đơn giản; đọc rõ tiếng, từ, câu, đoạn văn ngắn. Nhận diện đúng kí hiệu thanh điệu và phát âm chuẩn thanh điệu. Với kĩ năng đọc ở bậc B, học sinh phải đọc đúng và diễn cảm các loại văn bản; biết đọc đúng ngữ điệu của một số phương ngữ Mường khác.
Đối với kĩ năng viết bậc A1, đòi hỏi học sinh phải viết thành thạo chữ viết thường; viết đúng chữ viết hoa; viết đúng dấu thanh, một số dấu câu. Với kĩ năng viết bậc A2, học sinh phải xác định được quy trình viết đoạn văn, văn bản; viết được đoạn văn, văn bản theo các yêu cầu khác nhau…
Trong nội dung chương trình cũng nêu yêu cầu cụ thể với các kĩ năng. (Ảnh chụp màn hình)
Còn nhiều khó khăn khi xây dựng chương trình
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hòa Bình – Chủ tịch Hội đồng thẩm định chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Mường – Đinh Thị Hường cho hay, Sở là đơn vị thẩm định chương trình và việc biên soạn sách được giao cho Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình thực hiện.
“Nội dung chương trình sách giáo khoa tiếng Mường phải được thẩm định, nếu còn thiếu sót phải bổ sung, sau đó mới được đưa vào dạy thực nghiệm tại một số trường. Cuối cùng là rút kinh nghiệm, phân tích, đ.ánh giá để xem có triển khai trên toàn tỉnh hay không”, Phó Giám đốc Sở cho hay.
Chia sẻ thông tin về quá trình biên soạn chương trình trên, cô Nguyễn Thị Lệ Hường – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình cho hay, trong khâu biên soạn chương trình có rất nhiều khó khăn, trong đó khó nhất là về đội ngũ cán bộ, quản lý và giáo viên.
“Vấn đề chọn lựa đội ngũ biên soạn sách, phải chọn giáo viên dân tộc Mường, am hiểu văn hóa Mường, hay những giáo viên biết nói tiếng Mường từng ở và sinh sống cùng người địa phương đã lâu”, cô Hường chia sẻ.
Về việc đào tạo các giáo viên dạy tiếng Mường, cô Hường cho biết, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình và Sở cũng đã xây dựng kế hoạch báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc đào tạo giáo viên dạy tiếng Mường. Nhà trường đã được phép đào tạo và khóa đầu tiên gồm 46 học viên (là các giáo viên học chứng chỉ từ tháng 7/2022), hiện chuẩn bị học xong.
Lãnh đạo Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình cho hay, tuần vừa qua, sách giáo khoa tiếng Mường lớp 6, lớp 10 đã được Hội đồng thẩm định chương trình thẩm định. Tuy nhiên, do nội dung còn nặng về kênh chữ, vấn đề về bản quyền hình ảnh… nên chưa được thông qua, đơn vị sẽ phải chỉnh sửa, bổ sung.
Lần đầu tiên tiếng Mường có bộ chữ viết thống nhất khi Ủy ban nhân tỉnh Hòa Bình ban hành Kế hoạch số 118/KH-UBND về triển khai ứng dụng bộ chữ dân tộc Mường tại tỉnh Hòa Bình vào ngày 27/10/2016.
Bộ chữ dân tộc Mường gồm 28 chữ cái; 24 phụ âm đầu; 1 âm đệm. Tiếng Mường có 14 nguyên âm gồm 11 nguyên âm đơn và 3 nguyên âm đôi. Âm cuối tiếng Mường gồm 9 phụ âm và 2 bán nguyên âm…
Thầy chủ động, trò hào hứng với Chương trình mới
Chương trình GD phổ thông mới giúp học sinh hoàn thành môn học vượt trội, đồng thời giúp các em phát triển các năng lực, phẩm chất và tự tin hơn...
Giờ học tại Trường TH Giấy Bãi Bằng
Phát huy kinh nghiệm
Năm học 2022-2023 toàn tỉnh Phú Thọ 892 cơ sở giáo dục với hơn 383.300 học sinh. Cùng với cả nước, Chương trình GDPT mới 2018 trên địa bàn tỉnh Phú Thọ áp dụng cho bậc tiểu học từ năm học 2019 - 2020, áp dụng cho bậc THCS từ năm học 2020 - 2021 và bậc THPT từ năm học này.
Theo đ.ánh giá của Sở GD&ĐT Phú Thọ, từ kinh nghiệm thực hiện Chương trình GDPT mới ở 2 năm học trước nên ở năm học này, các thầy cô giáo đã linh hoạt, chủ động hơn trong việc khai thác, sử dụng thông tin, ngữ liệu từ sách giáo khoa và các tài liệu khác để phù hợp với bài học.
Giờ học của cô và trò Trường THCS Chu Hóa (TP Việt Trì, Phú Thọ).
Tại Trường THCS Chu Hóa (TP Việt Trì, Phú Thọ), cô Nguyễn Thị Thanh Hoa, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, để chuẩn bị tốt cho việc dạy và học theo Chương trình GDPT 2018, nhà trường đã tổ chức cho 100% giáo viên tham gia đầy đủ các lớp tập huấn của Bộ, Sở, Phòng GD&ĐT.
Đồng thời, rà soát lại các thiết bị dạy theo danh mục, cho mua sắm bổ sung các thiết bị dạy học còn thiếu, mua sách giáo khoa lớp 6,7 theo Chương trình GDPT 2018, sửa chữa bảo dưỡng những thiết bị hỏng, xuống cấp. Phân công chuyên môn, giáo viên dạy CT GDPT 2018 với lớp 6,7 phải là những giáo viên đã được tập huấn về Chương trình GDPT mới.
"Kinh nghiệm của nhà trường trong thực hiện Chương trình GDPT mới là tăng cường lồng ghép các nội dung giáo dục đạo đức và giá trị sống, rèn luyện kĩ năng sống, hiểu biết xã hội, thực hành pháp luật; các hoạt động vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt chuyên môn; tăng cường sinh hoạt chuyên môn lấy học sinh làm trung tâm và tổ chức chuyên đề, hội thảo chuyên môn cấp thành phố, trường, cụm trường; Triển khai thực hiện, tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh, chú trọng giáo dục STEM"- Hiệu trưởng Nguyễn Thị Thanh Hoa cho biết thêm.
Cùng với sự chủ động của Ban giám hiệu nhà trường và thầy cô, học sinh tại Trường THCS Chu Hóa cũng sẵn sàng và hào hứng đối với Chương trình GDPT mới. Em Hà Thảo Vân - Học sinh lớp 7A1, chia sẻ: Em rất hào hứng với phương pháp học tập mới, từ sự hướng dẫn, gợi mở của thầy cô giáo qua những câu hỏi thú vị.
Sách giáo khoa mới có nhiều kiến thức, chủ đề mới để em học hỏi; tuy nhiên, em đã được học và làm quen với Chương trình GDPT mới 2018 từ năm lớp 6, nên lên lớp 7 em có sự nối tiếp, không bỡ ngỡ với phương pháp dạy học mới, em đã bắt nhịp với chương trình mới. Để chủ động trong việc nắm bắt kiến thức mới, tăng cường sự tương tác với các thầy cô giáo và các bạn, em thường đọc và tìm hiểu kỹ những bài học mới trước khi đến lớp, nên hiệu quả học tập của em được cải thiện hơn.
Bảo đảm các điều kiện để triển khai chương trình
Nhằm thực hiện tốt Chương trình GDPT mới, Sở GD&ĐT Phú Thọ đã cụ thể hóa các hướng dẫn chuyên môn để phù hợp với điều kiện của địa phương và chỉ đạo phòng giáo dục và đào tạo các huyện, thành phố hướng dẫn các nhà trường thực hiện. Với cách làm trên, các nhà trường đã được chủ động, linh hoạt và thuận lợi trong xây dựng, điều chỉnh kế hoạch giáo dục nhà trường, kế hoạch dạy học từng môn học phù hợp với các giai đoạn phòng, chống dịch.
Em Hà Thảo Vân - Học sinh lớp 7A1 Trường THCS Chu Hóa chia sẻ về CT GDPT mới.
Trước khi bước vào năm học 2022-2023, Sở GD&ĐT Phú Thọ đã chỉ đạo tổ chức rà soát, thống kê đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên hiện có; xây dựng kế hoạch phân công giáo viên dạy lớp 3, 7, 10; ưu tiên bố trí giáo viên có năng lực, nhiệt tình, năng động và có khả năng ứng dụng tốt công nghệ thông tin để giảng dạy Chương trình GDPT 2018.
Sau khi tổ chức rà soát, thống kê, UBND các huyện, thành phố tuyển dụng, điều động, biệt phái cán bộ quản lý, giáo viên đảm bảo đủ số lượng và chủng loại để triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT 2018. Đến nay, về cơ bản đã bố trí đủ đội ngũ để dạy các môn học thuộc Chương trình GDPT 2018. Việc phân công giáo viên cũng tính đến mục tiêu dài hạn những năm tiếp theo.
Cùng với chuẩn bị đội ngũ, các nhà trường rà soát, thống kê, mua sắm bổ sung thiết bị dạy học; đầu tư sửa chữa và xây mới phòng học, phòng bộ môn. Huy động nguồn lực xã hội hóa giáo dục, đề nghị hỗ trợ để đảm bảo mỗi trường và điểm trường có một phòng máy, qua đó tạo sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị, các tổ chức, cá nhân và đặc biệt là phụ huynh học sinh trong thực hiện Chương trình GDPT 2018.
Bên cạnh việc mua sắm đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, các đơn vị đã chú trọng thực hiện phong trào tự làm đồ dùng thiết bị dạy học để bổ sung, cải tiến nhằm phát huy hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học trong các cơ sở giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng giáo dục.
Hoạt động giáo dục của Trường TH Giấy Bãi Bằng (huyện Phù Ninh, Phú Thọ).
Để tiếp tục thực hiện tốt Chương trình GDPT mới trong năm học này và những năm tiếp theo, lãnh đạo Sở GD&ĐT Phú Thọ cho biết, Sở đang tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh cho phép tuyển dụng số giáo viên còn thiếu, trong đó ưu tiên tuyển giáo viên môn học mới của các cấp học.
Đồng thời, cùng với UBND các huyện, thị, thành phố chỉ đạo rà soát, sắp xếp đội ngũ giáo viên đảm bảo phù hợp, cân đối giữa các trường; tranh thủ nguồn lực từ đề án, kế hoạch, chương trình mục tiêu... của Trung ương, địa phương và tăng cường công tác xã hội hóa đầu tư cơ sở vật chất trường học, từng bước đáp ứng yêu cầu thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT mới.
Hiệu trưởng Trường Tiểu học Giấy Bãi Bằng (huyện Phù Ninh, Phú Thọ) Nguyễn Thị Kim Liên cho biết: Thời gian đầu triển khai chương trình, sách giáo khoa mới, giáo viên nhà trường có những bỡ ngỡ, cha mẹ học sinh cũng có đôi chút lo lắng, song sau đó giáo viên và học sinh đã nhanh chóng bắt nhịp.
Sau 2 năm học, mặt bằng chất lượng học sinh lớp 1, 2 năm nay của nhà trường nâng lên so với những năm trước. Đáng chú ý, học sinh tích cực hơn, nhiều em tiến bộ nhanh. Nội dung các bài học trong sách giáo khoa mới đa dạng, ngữ liệu có tranh minh họa giúp giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh dễ nhận biết, hiểu rõ nghĩa, bài tập thực hành.
Bộ GD&ĐT hướng dẫn tổ chức dạy học lớp ghép cấp tiểu học Thực hiện CTGDPT cấp tiểu học và các quy định liên quan tổ chức dạy học lớp ghép, Bộ GD&ĐThướng dẫn tổ chức dạy học lớp ghép cấp tiểu học. Hướng dẫn dạy học lớp ghép giúp địa phương, các cơ sở giáo dục thực hiện CT GDPT cấp tiểu học hiệu quả. Theo đó, việc xây dựng kế hoạch dạy học yêu...
