Nỗ lực để học sinh đến trường sau Tết

Những ngày đầu năm Mậu Tuất, khi nụ đào bừng nở, tiếng khèn réo rắt như mời gọi bạn về cũng là lúc mỗi thầy cô giáo ở vùng cao tỉnh Điện Biên lại lo lắng nhiều hơn. Lịch dạy , lịch làm việc không thay đổi, song các thầy cô lại canh cánh nỗi lo vắng học trò sau ngày nghỉ Tết …

Thầy và trò Trường tiểu học bán trú Nậm Tin, huyện Nậm Pồ trong giờ học.

Hơn 13 năm dạy học trên vùng núi cao mây trắng Tủa Chùa, là từng ấy thời gian cô giáo Lương Thu Hằng mang nặng một nỗi ưu phiền: hằng năm đều có những học trò của cô theo tiếng khèn Mông đến một bản xa để làm vợ người ta. Trò chuyện với chúng tôi trong căn phòng công vụ của Trường Phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) trung học cơ sở (THCS) Tủa Thàng (huyện Tủa Chùa) cô Lương Thu Hằng trầm tư: Những ngày này, ngoài lịch giảng dạy, chăm sóc bữa ăn giấc ngủ cho các em ở bán trú thì mỗi thầy giáo, cô giáo lại dành thời gian động viên, trò chuyện với học trò nhiều hơn. Khi thì hướng dẫn các em cách dọn dẹp nhà cửa, lúc lại dạy cách vệ sinh bản thân và chăm sóc người thân trong gia đình. Chẳng kể việc nhỏ việc to, cứ lúc nào rảnh thì thầy cô lại gần gũi, chuyện trò với các em như thế. Xen giữa lời dạy về cách ăn ở, sinh hoạt, thầy cô còn khéo léo chỉ bảo các em về mục tiêu, cách sống và lứa tuổi phù hợp để dựng vợ, gả chồng. “Vậy nhưng chẳng thấm được hết. Cứ sau Tết, trường lại vắng vài học sinh. Năm kia thiếu ba, năm ngoái nghỉ một, còn năm nay chưa biết thế nào?” – cô giáo Hằng .

Tìm hiểu về tập quán, phong tục người dân tộc thiểu số ở tỉnh Điện Biên, chúng tôi được biết, tại nhiều huyện vùng cao, nhất là vùng đồng bào Mông ở các huyện: Tủa Chùa, Mường Nhé, Nậm Pồ, Điện Biên Đông… còn tồn tại hủ tục lấy vợ, lấy chồng sớm. Nhiều em đang học chưa hết THCS đã rẽ ngả đường đời. Có những em trước Tết còn đeo khăn quàng đỏ, vậy mà chỉ sau Tết vài ngày đã theo chồng lên non đi tìm đất phát nương.

Để học sinh không bỏ học đi lấy vợ, lấy chồng, các thầy cô giáo đã tìm đủ mọi cách, với đủ kế hoạch. Cô giáo Trương Thanh Tịnh, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Tủa Thàng cho biết: Ban Giám hiệu nhà trường phân công 17 cán bộ, giáo viên luân phiên phụ trách ký túc xá, dạy bảo các em kỹ năng sống tự lập, đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trên cơ sở học tập xây dựng nếp sống văn hóa mới, bài trừ hủ tục. Để các em không bỏ học sau mỗi kỳ nghỉ Tết, trường tổ chức cho toàn thể học sinh bán trú đi tham quan các di tích lịch sử ở Điện Biên Phủ và giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, phương pháp học tập với học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh (TP Điện Biên Phủ). Sau chuyến đi, thầy cô giáo chủ nhiệm sẽ gần gũi, trò chuyện với các em để nắm bắt những điều các em đã cảm nhận, học tập. Em Mè Thị Tâm, học sinh lớp 9A1, với chúng tôi: “Được thăm các di tích lịch sử ở thành phố, được trò chuyện với các bạn Trường Lương Thế Vinh, giúp em hiểu hơn về lịch sử, về kỹ năng sống, ăn ở vệ sinh. Chúng em cùng cam kết thi đua học tập tốt, không bỏ học giữa chừng!”.

Là huyện vùng cao biên giới, phần lớn học sinh người dân tộc thiểu số theo học bán trú, cho nên mỗi độ Tết đến, Xuân về các thầy cô giáo huyện Nậm Pồ lại chung nỗi lo học sinh nghỉ dài ngày rồi bỏ học. Bởi vậy, một tháng trước Tết, đích thân thầy Nguyễn Xuân Thuận, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) huyện Nậm Pồ, đã đi đến từng trường thăm hỏi, động viên thầy cô giáo và học sinh, với mong muốn, các thầy cô luôn là người gần gũi, là bến bờ yêu thương để học sinh nhớ lớp mà trở về sau kỳ nghỉ Tết. Còn với học sinh, thầy Thuận căn dặn tỉ mỉ để học sinh nam thì hiểu vui Tết nhưng không say rượu, không đốt pháo, không cướp vợ để lại trở về lớp, về trường. Học sinh nữ thì thầy tìm cách chuyện trò tế nhị hơn, vừa hỏi thăm, vừa diễn giải để các em hiểu nỗi buồn của những người mẹ tuổi mười ba… Cô Hoàng Thị Bích, Phó Trưởng phòng GD và ĐT huyện Nậm Pồ cho biết: “Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của việc duy trì sĩ số học sinh ra lớp đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao tỷ lệ học sinh đi học chuyên cần, Phòng đã có văn bản chỉ đạo các trường chủ động kế hoạch vận động học sinh ra lớp sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán”.

Chung quanh câu chuyện về học sinh bán trú và nỗi lo người thầy, trao đổi với chúng tôi, Phó Giám đốc phụ trách Sở GD và ĐT tỉnh Điện Biên Nguyễn Văn Kiên cho biết: Những năm gần đây, số lượng trường PTDTBT tại các huyện tăng nhanh, tạo cơ hội đến trường nhiều hơn cho học sinh vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Năm học 2017 – 2018, toàn tỉnh có 137 trường có học sinh bán trú, tập trung tại hai bậc học: tiểu học và THCS, với gần 40 nghìn học sinh. Những huyện có đông học sinh bán trú là: Nậm Pồ, Mường Nhé, Điện Biên Đông. Chế độ cho học sinh bán trú được Nhà nước quan tâm; cơ sở vật chất trường lớp ngày càng tốt hơn nên ngành giáo dục Điện Biên không còn phải lo nhiều về việc vận động học sinh ra lớp như trước nữa. Nhưng thay vào đó là nỗi lo sau Tết học sinh đi lấy vợ, lấy chồng. Số lượng không nhiều, nhưng năm nào cũng có và gần như huyện nào cũng có tình trạng học sinh nghỉ học như thế. Do vậy, trước Tết hơn một tháng, Sở đã đề ra nhiều biện pháp chỉ đạo các huyện, các trường tăng cường tuyên truyền, vận động học sinh không nghỉ học dài ngày và nhất là không bỏ học lấy vợ, lấy chồng. Tùy điều kiện từng địa bàn, tập quán từng dân tộc để lựa chọn cách tuyên truyền, động viên các em vì mục tiêu không còn học sinh bỏ học sau Tết. Xa hơn nữa, là để trên những triền núi cao, biên giới dần dần không còn hiện tượng các em học sinh bỏ học lấy vợ, lấy chồng khi mới 13 – 14 tuổi, không còn tiếng ru buồn của những cảnh “trẻ con làm mẹ trẻ con”…

Tại huyện Tủa Chùa, sáng 21-2 (mồng 6 Tết), sĩ số học sinh ở các trường đạt khoảng 30%; thậm chí có nhiều điểm trường lẻ tại Sính Phình, Tả Phình không có học sinh đến lớp. Cùng ngày, sĩ số học sinh đến trường của huyện Mường Nhé chưa đạt 50% so với tổng số học sinh. Ngành giáo dục Điện Biên đang tăng cường thực hiện vận động học sinh trở lại lớp: luân phiên cử giáo viên về từng bản gặp gỡ, vận động phụ huynh đưa học sinh trở lại trường.

Theo Nhandan.com.vn