Những nguy cơ và rủi ro tiềm ẩn từ việc vay t.iền trên mạng
Rủi ro từ việc vay t.iền trên mạng cũng ngày càng trở nên phổ biến, bởi chính các thủ tục vay quá “nhanh chóng và đơn giản” của hình thức vay t.iền trên mạng tồn tại nhiều yếu tố l.ừa đ.ảo trong đó.
Ảnh minh họa. (Nguồn: marketingtanacsadas.net)
Tìm kiếm cụm từ “ vay t.iền trực tuyến” trên Google, chưa đến 1 giây có đến hơn 82 triệu kết quả liên quan.
Điều này cho thấy việc vay t.iền trên mạng đã là một nhu cầu của nhiều người. Nhu cầu có và gia tăng, các dịch vụ vay t.iền, đặc biệt là các hình thức vay t.iền trên mạng cũng vô cùng đa dạng, phong phú.
Tuy nhiên rủi ro từ việc vay t.iền trên mạng cũng ngày càng trở nên phổ biến, bởi chính các thủ tục vay quá “nhanh chóng và đơn giản” của hình thức vay t.iền trên mạng tồn tại nhiều yếu tố l.ừa đ.ảo trong đó.
Dễ vay nhưng khó trả
Sau khi tìm hiểu một số trang thông tin (website), phóng viên gọi điện đến một đường dây nóng tư vấn cho vay t.iền trực tuyến (online).
Nhân viên tư vấn trả lời: “Chị có nhu cầu vay t.iền thì chỉ cần vào website vay t.iền của công ty em, làm theo dướng dẫn có sẵn và điền đầy đủ thông tin vào hồ sơ vay. Bên em sẽ xét duyệt. Nếu được duyệt vay, t.iền sẽ chuyển vào tài khoản.”
Theo hướng dẫn, hồ sơ vay t.iền chỉ cần cung cấp các thông tin cá nhân như tên t.uổi, ngày tháng năm sinh, nơi ở, mức thu nhập hiên tại, chứng minh thư nhân dân, ảnh chân dung người vay. Thủ tục xét duyệt hồ sơ cho vay diễn ra vài phút sau khi hồ sơ hoàn tất.
[Vay t.iền trực tuyến: Cẩn trọng để tránh sập bẫy "nợ online"]
Theo thông tin trên mạng, nếu cần vay 5 triệu đồng, tổng gốc và lãi cần trả là 7,4 triệu đồng trong vòng 7 ngày. Đây là gốc, lãi và các chi phí khác tính theo mức người vay muốn trả trong 7 ngày hay 30 ngày.
Sau lần vay thứ nhất thành công, thủ tục của lần vay thứ 2 sẽ nhanh chóng hơn, mức vay có thể lên đến 15 triệu đồng. Với mức vay này, người vay phải trả 2.750.000 trong vòng 30 ngày.
Khi được hỏi về địa chỉ công ty và liệu có đến tận nơi để nhận t.iền được không, nhân viên tư vấn cho biết: “Khi hồ sơ vay được chấp nhận, t.iền sẽ được chuyển vào tài khoản của chị. Bên em là công ty nước ngoài, có trụ sở tại Việt Nam.”
Công ty “mẹ” ở nước ngoài và có văn phòng hoạt động trong lĩnh vực cho vay nhanh tại Việt Nam cũng là thông tin được trả lời khi phóng viên gọi điện đến một vài số điện thoại tư vấn cho vay t.iền trên mạng.
Ngoài ra, quá nhiều số điện thoại tư vấn vay t.iền khiến người có nhu cầu như lạc vào mê cung, không biết đâu là địa chỉ vay t.iền thật, ảo. Có nhiều số điện thoại khác nhau nhưng người dùng mạng khó có thể biết được đây có phải là của nhiều đơn vị cho vay t.iền khác nhau hay chỉ là một nơi. Điều này cho thấy thực tế đáng lo ngại là các hình thức tín dụng đen, cho vay ngang hàng đang lợi dụng sự phát triển của Internet, “kẽ hở” trong chính sách pháp luật để phát triển tràn lan trên mạng xã hội.
Video đang HOT
Chị Bùi Thanh V., nhân viên tạp vụ tại Hà Nội, bị nghỉ việc do khách sạn dừng hoạt động. Gia đình cần t.iền gấp, chị Bùi Thanh Vân đã gọi điện để vay t.iền từ số một số điện thoại tìm trên mạng.
Chị Bùi Thanh V. cho biết: “Tôi vay t.iền từ số điện thoại trên mạng thì vay bằng chứng minh nhân dân. Đúng là thủ tục rất nhanh nhưng. Lúc đó tôi đang rất khó khăn nên hỏi vay 5 triệu đồng. Tuy nhiên lúc nhận t.iền thì chỉ nhận 3,5 triệu đông cho lần nhận t.iền đó. Chỗ còn lại được giải thích là trả lãi trước và các khoản phí.”
Sau đó, hằng tuần, hằng ngày, tôi đều nhận được thông báo phải trả t.iền gồm lãi và phí sinh ra từ khoản t.iền vay. Đến bây giờ sau hơn 2 tháng vay t.iền, tôi vẫn chưa trả được hết khoản vay đó. Khi tôi chậm trả, người nhà chị V. còn bị gọi điện thoại đe dọa đòi t.iền.
Do khi vay t.iền, phải cung cấp địa chỉ sinh sống, số điện thoại của vài người thân nên khi chị V. chậm trả t.iền, bên cho vay đã liên tục gọi điện cho chị và người thân để đòi t.iền, thậm chí đe dọa.
Nhiều trường hợp, khi người vay không thể trả được nợ, các đối tượng đòi nợ kéo đến tận nhà, gây gổ, lúc đó, người vay mới dám tố cáo với cơ quan công an. Như vậy, từ việc vay t.iền cá nhân, bị l.ừa đ.ảo, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy phức tạp khác.
Đại tá Đỗ Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, cho biết lượng t.iền vay theo các hình thức vay trực tuyến, tín dụng đen là không nhỏ. Đây là kiểu l.ừa đ.ảo cho vay vi phạm pháp luật Việt Nam. Hiện, trên không gian mạng xuất hiện những vấn đề này càng nhiều và càng ngày càng phức tạp, tác động tiêu cực đến xã hội cũng lớn hơn.
Đại tá Đỗ Anh Tuấn cũng cho biết hiện phía công an cũng phối hợp với Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, công an địa phương để chỉ đạo quản lý và có các biện pháp xử lý.
Cần xây dựng khung pháp lý phù hợp
Trong khoảng 3-5 năm gần đây, trên mạng Internet xuất hiện thông tin rất nhiều các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực tài chính công nghệ (gọi tắt là Fintech), nhiều công ty công nghệ cung cấp nền tảng cho vay ngang hàng (Peer to Peer Lending, gọi tắt là P2P Lending).
Tại Việt Nam, có khoảng 40 công ty tài chính có hoạt động cho vay ngang hàng. Trong số đó, 10 công ty có nguồn gốc từ Trung Quốc, một số công ty từ Indonesia và Singapore.
(Nguồn: iapmprague.cz)
Trước sự phát triển mạnh mẽ của hình thức cho vay ngang hàng, ngày 8/7/2019, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có Công văn số 5228 gửi các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài yêu cầu các tổ chức tín dụng cần tìm hiểu, nắm rõ các rủi ro phát sinh từ mô hình cho vay ngang hàng gồm rủi ro pháp lý và các rủi ro phát sinh khác từ cho vay ngang hàng trong bối cảnh pháp luật Việt Nam chưa có khung pháp lý điều chỉnh hoạt động này.
Nội dung công văn nêu rõ: “Các nền tảng giao dịch trực tuyến của công ty P2P Lending chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, đ.ánh giá nên có thể tồn tại nguy cơ bị tấn công mạng đ.ánh cắp thông tin gây thiệt hại cho các bên tham gia.”
Chưa có văn bản pháp lý quy định cụ thể về loại hình kinh doanh dịch vụ cho vay ngang hàng, chưa có đơn vị kiểm duyệt các nền tảng trực tuyến của hoạt động cho vay ngang hàng khiến một số công ty lợi dụng “kẽ hở” này để vận hành mô hình cho vay ngang hàng, nhưng thực tế là cho vay nặng lãi trá hình.
Ngoài ra, do sự cả tin và không am hiểu về công nghệ của người vay t.iền, nhiều mô hình cho vay trực tuyến biến tướng đã thực hiện thành công nhiều hành vi l.ừa đ.ảo như: cho vay với lãi suất cao như tín dụng đen, đến lấy t.iền của người này trả lãi cho người kia như kiểu cho vay đa cấp.
Tuy nhiên, rõ ràng việc tín dụng đen trở nên phổ biến và đặc biệt biến tướng dưới nhiều hình thức vay t.iền trực tuyến cho thấy việc quản lý, xử lý vấn đề này không hề đơn giản.
Theo nhiều chuyên gia tài chính công nghệ, việc chưa có khung chính sách thử nghiệm cho các doanh nghiệp tài chính công nghệ được cho là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nhiều hệ lụy từ các hình thức cho vay trực tuyến (online) phát triển “như nấm sau mưa” trên mạng.
Để hạn chế những rủi ro đối với hình thức cho vay t.iền trên mạng cần phải kiểm soát tốt những ứng dụng cho vay t.iền. Cần minh bạch hóa cơ chế hoạt động, tính lãi của các ứng dụng để người vay t.iền có thể sử dụng các ứng dụng vay t.iền và nhìn rõ phần lợi ích cũng như trách nhiệm chi trả của mình.
Ông Trần Kiêm Dũng, Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần Phát triển Nguồn mở FDS, đề xuất Nhà nước nên tăng cường kiểm soát để các ứng dụng tài chính không phát triển tràn lan tại Việt Nam. Ngoài ra, cần có những hình thức xử phạt thích đáng không chỉ đối với đơn vị cho vay theo kiểu tín dụng đen; xử lý cả những đơn vị sử dụng những ứng dụng không rõ nguồn gốc để cho vay t.iền online.
Đồng thời, ông Dũng đề xuất thêm Nhà nước cần xây dựng khung pháp lý phù hợp để cảnh báo, để răn đe không cho những dịch vụ mang tính chất tín dụng đen lan tràn ở Việt Nam.
Trước khi có những chính sách rõ ràng, chặt chẽ hơn về các hình thức vay t.iền trên mạng, người có nhu cầu vay t.iền cần tìm hiểu kỹ về những rủi ro của các hình thức l.ừa đ.ảo trên mạng.
Tất cả các ứng dụng, các hình thức vay t.iền có thủ tục cho vay càng đơn giản, càng tiềm ẩn nhiều rủi ro về tài chính cũng như những rắc rối trong quá trình giải quyết công nợ.
Hệ lụy là những người vay t.iền bằng hình thức ngang hàng theo những địa chỉ trên mạng thường vay được ít t.iền nhưng phải trả lãi “cắt cổ” hoặc bị các đối tượng cho vay đòi nợ bằng nhiều hình thức kiểu “xã hội đen.”./.
Đẩy mạnh tín dụng để chống cho vay nặng lãi
Trong khi hoạt động cho vay lãi nặng được quảng cáo khá rầm rộ trên mạng internet; phát, dán, rải... tờ rơi cho vay ở nơi công cộng thì hoạt động cho vay tín chấp chính thống dành cho người lao động nghèo lại rất ít người biết đến. Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến tội phạm "tín dụng đen" vẫn còn đất sống. Đây là vấn đề cần đổi mới cách tuyên truyền mới đem lại hiệu quả trong phòng chống cho vay nặng lãi...
Sáng 24/5, PV Báo CAND ghi nhận trên một số tuyến đường ở phường Linh Xuân, quận Thủ Đức xuất hiện khá nhiều tờ rơi nằm rải rác trên mặt đường, nhất là ở các con hẻm đường số 8, số 10. Nội dung tờ rơi là "Cho vay t.iền 077.66.46.8...". Theo một số người dân ở đường số 10, khi họ đi tập thể dục từ 5h sáng đã thấy có các tờ rơi này.
Cán bộ Công an xóa quảng cáo "tín dụng đen" tại chân cầu Nguyễn Tri Phương (quận 5, TP Hồ Chí Minh).
Theo hình ảnh camera của các hộ dân trong hẻm 39, vào khoảng gần 4h cùng ngày, có hai đối tượng đi xe gắn máy chạy với tốc độ khá cao đã quăng số tờ rơi này ở nhiều vị trí, mỗi nơi cách nhau chừng 200-300m, số lượng tờ rơi khoảng 30 tờ. "Trước đây ở khu vực này họ thường dán vào các cột điện, bức tường, còn rải tờ rơi xuống đường như thế này là lần đầu tiên", ông Tâm một người dân sống lâu năm ở hẻm 39, đường 10, khu phố 3, phường Linh Xuân cho biết.
Từ thông tin của tờ rơi, chúng tôi liên hệ qua số điện thoại 077.66.46.8... Nghe máy là người đàn ông nói giọng miền Bắc. Khi tôi hỏi vay 10 triệu đồng, người này "OK" ngay và đề nghị tôi chuẩn bị sẵn hộ khẩu, CMND và nhắn địa chỉ số nhà để cho người đến nhận giấy tờ để làm thủ tục vay. Hỏi lãi suất, anh ta thẳng thừng là 20%/tháng. Vay 10 triệu góp trong 30 ngày, mỗi ngày góp 400 ngàn đồng...
Bên cạnh phát, dán, rải tờ rơi, nhiều đối tượng cho vay nặng lãi còn nghĩ ra nhiều cách để tiếp cận "con mồi" khá hiệu quả là ghi thông tin cho vay vào các vật dụng như hộp đựng giấy, bình uống nước rồi đem tặng cho các quán cơm, quán ăn sáng bình dân ở các khu vực đông người.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, các đối tượng "tín dụng đen" thay đổi phương thức quảng cáo xuất hiện từ sau khi Công an TP Hồ Chí Minh mở nhiều đợt cao tội phạm liên quan đến cho vay nặng lãi và ra quân tẩy xóa tờ rơi dán ở các nơi công cộng. Mặt khác, thời gian qua, UBND TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo các đơn vị có liên quan thực hiện việc xử lý hành vi treo, đặt, dán, vẽ các sản phẩm quảng cáo trên cột điện, trụ điện, cột tín hiệu giao thông, cây xanh nơi công cộng trên địa bàn thành phố, nhất là quảng cáo rao vặt cho vay t.iền, làm bẩn phố phường.
Trong đó, giao Sở Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm cung cấp thông tin chủ thuê bao có số điện thoại quảng cáo rao vặt không đúng nơi quy định để các đơn vị có cơ sở xử phạt theo quy định. Từ đó, những kẻ cho vay nặng lãi nghĩ ra cách tiếp cận mới vừa để lách luật vừa "đi vào chiều sâu" hơn.
Thực tế cũng cho thấy rằng, tội phạm "tín dụng đen" vẫn còn xem thường pháp luật, chưa biết sợ sệt dù thời gian vừa qua Công an TP Hồ Chí Minh liên tục xóa sổ nhiều băng nhóm cho vay lãi nặng.
Nguyên nhân là do thu lợi từ cho vay nặng lãi là rất "khủng" nhưng mức án dành cho loại tội phạm này là còn khá nhẹ, chưa đủ sức để răn đe. Băng nhóm cho vay nặng lãi do Lê Đức Thành (SN 1995, quê Tuyên Quang) cầm đầu chỉ với vài chục triệu đồng vốn ban đầu, sau khoảng 11 tháng hoạt động, Thành đã thu về khoản lãi gần 450 triệu đồng.
Băng nhóm của Lê Anh Tuấn (SN 1978, quê Hà Nội) với số t.iền vốn 100 triệu đồng, sau 4 tháng hoạt động, lãi mẹ đẻ lãi con, Tuấn thu về hơn 600 triệu đồng t.iền lãi. Còn băng của Nguyễn Bá Mẽ (SN 1987, quê Bắc Giang) vừa bị bắt giữ, trong 8 tháng hoạt động có 159 lượt người vay nợ (vay ít nhất 10 triệu đồng, nhiều nhất 300 triệu đồng) băng nhóm này tổng số t.iền khoảng 21 tỷ đồng. Với mức lãi suất từ 20-45%/tháng, Mẽ đã thu về hàng tỷ đồng t.iền lãi.
Có một vấn đề khá nghịch lý đã và đang tồn tại, đó là trong khi kẻ cho vay lãi nặng luôn tìm mọi cách để tiếp cận người vay thì các địa chỉ cho vay tín chấp chính thống lại rất ít có thông tin đến người vay.
Theo tìm hiểu của PV Báo CAND, để giúp người dân hạn chế tối đa trong việc tiếp tận nguồn vốn của "tín dụng đen", cách đây gần 2 năm, Ngân hàng Nhà nước đã nâng mức cho vay tối đa không tài sản bảo đảm lên đến 100 triệu đồng đối với cá nhân, hộ gia đình cư trú ngoài khu vực nông thôn có hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp và 200 triệu đồng đối với cá nhân, hộ gia đình trên địa bàn nông thôn.
Riêng đối với Ngân hàng Agribank có 2.300 chi nhánh, phòng giao dịch trên toàn quốc, ngoài ra Agribank còn triển khai chương trình cho vay lưu động đến các vùng sâu, vùng xa tại tất cả các tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo chỉ đạo các Ngân hàng Chính sách xã hội, các tổ chức tài chính vi mô... đẩy mạnh cho vay, đáp ứng nhu cầu vốn của người dân khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa cũng với mục đích góp phần đẩy lùi "tín dụng đen".
Gần 1.200 Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động ở 57 tỉnh, thành với tổng tài sản hơn 100.000 tỷ đồng cho vay không cần thế chấp, không cần chứng minh thu nhập nhưng phải là thành viên của quỹ. Thủ tục vay tín chấp từ 1-2 ngày, vay thế chấp khoảng 3 ngày là được giải ngân. Do vậy mà quỹ này rất phù hợp với người nghèo cần vốn kinh doanh buôn bán nhỏ, cần t.iền gấp để chữa bệnh, đóng học phí cho con...
Cũng tương tự là Tổ chức tài chính vi mô CEP với hơn 50 chi nhánh ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành. Việc vay quỹ CEP khá đơn giản, nếu là công nhân thì chỉ cần được Công đoàn cơ sở giới thiệu là được xét duyệt cho vay. Còn người lao động tự do bên ngoài thì CEP sẽ phối họp cùng lập danh sách người cần vay và được xét duyệt theo từng đợt một.
Rất tiếc là khi PV Báo CAND thử làm một cuộc khảo sát mini, hỏi gần 20 người lao động nghèo ở cả nội, ngoại thành TP Hồ Chí Minh thì hầu như không ai biết về các địa chỉ vay vốn tín chấp này.
Tờ rơi tuyên truyền về "tín dụng đen" của chính quyền các cấp cũng chỉ nêu nội dung chính là thủ đoạn của đối tượng cho vay nặng lãi để người dân phòng ngừa. Trong khi đó cái mà người lao động nghèo muốn biết hơn đó là khi thật sự túng thiếu họ phải làm gì để vay được t.iền tín chấp với mức lãi suất phù hợp thì lại không được đề cập đến.
"Thật ra, chuyện "dính" đến tín dụng đen dẫn đến tan nhà nát cửa thì ai cũng biết cả nhưng chẳng qua vì quá bí bách nên người ta mới làm liều rồi ra sao thì ra. Do vậy, cái mà người nghèo chúng tôi muốn biết là khi cần vay tín chấp gấp một số t.iền thì chúng tôi đến đâu, thủ tục vay ra sao. Nên tôi nghĩ tuyên truyền về phòng ngừa tín dụng đen cần chỉ điểm cho chúng tôi biết nơi nào vay được tín chấp với lãi suất thấp mới là thiết thực", bà Nguyễn Thị Tâm, buôn bán nhỏ ở chợ Thị Nghè (quận Bình Thạnh) bộc bạch. Đó cũng là tâm tư của nhiều người lao động nghèo có nhu cầu vay vốn mà chúng tôi tiếp cận được.
Sau đại dịch sẽ là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam Chính phủ, các bộ, ngành đang đồng loạt "kích hoạt" các gói chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Khi các chính sách phát huy hiệu quả, vực dậy các doanh nghiệp thì sau đại dịch sẽ là một cơ hội rất tuyệt vời cho Việt Nam. Ngành ngân hàng không thiếu t.iền và sẵn sàng hy sinh lợi nhuận để...
