Những ngày bận rộn của Thổ Nhĩ Kỳ tại hội nghị thượng đỉnh NATO
Tại hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ( NATO) ở Litva từ 11-12/7, Thổ Nhĩ Kỳ đã vô cùng bận rộn với nhiều sự kiện được quan tâm như thỏa thuận F-16 với Mỹ, việc Thụy Điển muốn trở thành thành viên khối quân sự và vai trò của Ankara trong xung đột Nga-Ukraine.
Trong ảnh (từ trái sang): Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson trong cuộc gặp trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius (Litva) ngày 10/7. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại cuộc họp báo tối 12/7 sau hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius (Litva), Tổng thống Erdogan đã đề cập đến một số vấn đề của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm đơn xin gia nhập NATO của Thụy Điển, thỏa thuận F-16 với Mỹ và động thái cân bằng của nước này với Nga cùng Ukraine.
Nguyện vọng gia nhập NATO của Thụy Điển
Ngày 12/7, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết, ông sẽ chuyển đơn xin gia nhập NATO của Thụy Điển lên Quốc hội nước này để tiến hành biểu quyết thông qua ngay khi các nhà lập pháp nhóm họp trở lại vào ngày 1/10 tới.
Trước thời điểm này, Stockholm sẽ cung cấp cho Ankara lộ trình về các bước mà nước này thực hiện để đối phó với những tổ chức Thổ Nhĩ Kỳ coi là k.hủng b.ố.
Động thái Thổ Nhĩ Kỳ bật đèn xanh diễn ra trong bối cảnh Thụy Điển cam kết hỗ trợ cập nhật thỏa thuận thuế quan của Thổ Nhĩ Kỳ với Liên minh châu Âu (EU) và nguyện vọng của Ankara về việc công dân được di chuyển miễn thị thực trong EU.
Video đang HOT
Thỏa thuận F-16
Trong ảnh (từ trái sang): Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson trong cuộc hội đàm trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius (Litva) ngày 10/7. Ảnh: AFP/TTXVN
Chỉ vài giờ sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố về kế hoạch phê chuẩn đơn gia nhập NATO của Thụy Điển, Mỹ cho biết sẽ tiếp nối việc chuyển giao tiêm kích F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tại cuộc họp báo hôm 12/7, Tổng thống Erdogan cũng chia sẻ rằng ông “kỳ vọng hơn bao giờ hết” về việc mua chiến đấu cơ F-16. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng ngày bày tỏ tự tin rằng thỏa thuận sẽ diễn ra. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu muốn mua tiêm kích F-16 để nâng cấp phi đội hiện có của nước này.
Lầu Năm Góc ngày 11/7 thông báo Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Yasar Guler về vai trò của Mỹ trong việc hiện đại hoá quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.
Vai trò hòa giải
Tổng thống Erdogan phát biểu rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng vai nhà hòa giải giữa Moskva và Kiev để giúp chấm dứt xung đột Nga-Ukraine bùng phát vào tháng 2/2022.
Tuy nhiên, hãng TASS (Nga) dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin cho biết Tổng thống Vladimir Putin hiện không có kế hoạch trao đổi với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Istanbul ngày 8/7, ông Erdogan nói: “Chắc chắn Ukraine xứng đáng làm thành viên của NATO”. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời bổ sung rằng Nga và Ukraine cũng nên quay trở lại các vòng đàm phán hòa bình.
Tại hội nghị thượng đỉnh NATO, các bên cũng thảo luận vấn đề Ukraine. Lãnh đạo 31 nước thành viên NATO quyết định không đưa ra lời mời Ukraine gia nhập khối quân sự này, khẳng định Ukraine có thể gia nhập khi được “các nước thành viên đồng ý và các điều kiện được đáp ứng”. Hội nghị cũng không nêu thời hạn hay điều kiện cụ thể để kết nạp Ukraine.
Lý do Thụy Điển 'chưa thể ăn mừng' về gia nhập NATO
Thụy Điển đã có một bước đột phá lớn trên con đường trở thành thành viên NATO trong tuần này khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan "bật đèn xanh" cho tư cách thành viên của Stockholm.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã bất ngờ ủng hộ tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Ảnh: AP
Nhưng tại thủ đô của Litva, nơi các nhà lãnh đạo NATO đang tập trung cho hội nghị thượng đỉnh kéo dài 2 ngày (11 - 12/7), Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson nói với tờ Politico trong một cuộc phỏng vấn hôm 11/7 rằng: "Chúng tôi nghĩ rằng việc ăn mừng gia nhập NATO sẽ phải đợi cho đến khi có các phê chuẩn (từ Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary)".
Thụy Điển đã nộp đơn xin gia nhập NATO vào năm 2022 cùng với Phần Lan sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra. Nhưng mặc dù đưa ra những thay đổi pháp lý để giải quyết những lo ngại của Ankara về các nhóm người Kurd, nỗ lực của Stockholm đã bị đình trệ khi vấp phải sự phản đối từ Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary.
Là một phần của thỏa thuận được công bố hôm 10/7, Ankara và Stockholm đã đồng ý thiết lập Hiệp ước An ninh song phương mới và đẩy mạnh hợp tác kinh tế.
"Chúng tôi thực sự cam kết hợp tác về lâu dài liên quan đến chống k.hủng b.ố, chống tội phạm có tổ chức", Thủ tướng Kristersson cho biết.
Để đáp lại cam kết của Thụy Điển, Tổng thống Erdoğan đã đồng ý chuyển đơn xin gia nhập NATO của Stockholm tới Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ để thông qua, đồng thời nêu rõ "sẽ hợp tác chặt chẽ với quốc hội để đảm bảo việc phê chuẩn", theo một tuyên bố chung.
Động thái này được ca ngợi là một thành tựu chính trị quan trọng của NATO. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu Thụy Điển có nhận được sự đảm bảo từ ông Erdoğan rằng việc phê chuẩn sẽ được thực hiện sớm hay không, Thủ tướng Thụy Điển bày tỏ sự tin tưởng vào quá trình này nhưng thừa nhận quyền quyết định nằm ở cơ quan lập pháp Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Kristersson nói: "Quốc hội là cơ quan lập pháp và họ sẽ đưa ra quyết định của riêng mình. Tôi tin rằng điều này sẽ xảy ra. Chúng ta cần cần tôn trọng quyết định của quốc hội. Tôi nghĩ chúng tôi đã tiến một bước rất lớn vào ngày hôm qua (10/7)".
Trước các cuộc đàm phán, ông Erdoğan bất ngờ liên kết việc gia nhập NATO của Thụy Điển với nguyện vọng trở thành thành viên EU bị đình trệ của chính Thổ Nhĩ Kỳ. Và trong thỏa thuận sau đó, Thụy Điển cam kết "tích cực hỗ trợ khôi phục quá trình gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm hiện đại hóa Liên minh Hải quan EU - Thổ Nhĩ Kỳ và tự do hóa thị thực".
Nhưng khi được hỏi về động thái này, Thủ tướng Thụy Điển cho biết hành động đó là một phần trong lập trường lâu dài ủng hộ Ankara.
"Thụy Điển từ lâu đã ủng hộ mạnh mẽ cho sự hợp tác tích cực giữa EU - Thổ Nhĩ Kỳ", ông Kristersson lưu ý, nhưng nhấn mạnh rằng: "Tất nhiên, [hội nghị] NATO rõ ràng không thể đưa ra bất kỳ quyết định nào về các vấn đề của EU và ngược lại".
Thổ Nhĩ Kỳ ra quyết định 'lịch sử' ủng hộ Thụy Điển gia nhập NATO Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã từ bỏ quan điểm phản đối đơn xin gia nhập khối quân sự phương Tây của Stockholm ngay trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Litva. Từ trái sang, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson chụp ảnh chung sau cuộc gặp...