Người tiêu dùng thông thái nên chọn như thế nào trước cơn ác mộng dược liệu kém chất lượng?

Chăm sóc sức khỏe và chữa bệnh bằng thảo dược là thói quen của hàng triệu người Việt từ ngàn đời nay. Nhưng vài năm gần đây, vấn nạn dược liệu kém chất lượng tràn lan thị trường với những hiểm họa khôn lường đang khiến người tiêu dùng hết sức hoang mang. Người tiêu dùng thông thái phải làm cách nào để lựa chọn đúng thảo dược an toàn, chất lượng?

Cơn ác mộng dược liệu: “vàng thau lẫn lộn, vàng ít thau nhiều”

Thói quen của phần lớn người tiêu dùng Việt là mua hàng bằng niềm tin ở cảm quan, niềm tin với các cơ sở cung cấp mà không có các giấy tờ chứng nhận hay kiểm nghiệm dược liệu…Trong khi đó, theo Thạc sĩ Đào Quang Trung (Chuyên gia độc lập về GACP): “ Thị trường dược liệu hiện nay dùng từ bát nháo là đúng bản chất”.

Thị trường cung cấp dược liệu nước ta hiện đang ở mức báo động

Bát nháo bởi tình trạng “rác dược liệu” được “phù phép” thành thảo dược cao cấp, dược liệu bẩn, “ngậm” hóa chất tràn lan thị trường…. Theo thông tin từ Cục Quản lý Y Dược cổ truyền thì hàng năm, ngành Dược Việt Nam sử dụng khoảng 60.000 tấn dược liệu các loại, trong đó có khoảng 80-85% nhập khẩu (chủ yếu nhập từ Trung Quốc). Tuy nhiên, số dược liệu nhập khẩu có nguồn gốc rõ ràng rất ít, còn lại phần lớn là nhập khẩu “chui” qua đường tiểu ngạch ở dạng “rác thuốc” tức là dược liệu đã bị rút hết hoạt chất, không còn tác dụng chữa bệnh.

Bát nháo còn thể hiện ở sự nhầm lẫn giữa các loài thảo dược với nhau mà ngay cả người bán cũng khó lòng phân biệt được. Ví như trường hợp cây cà gai leo chữa bệnh gan, rất dễ nhầm với cà tàu, cà độc dược, cà dại, càng giống về hình thái khi đã ở dạng phơi khô. Nếu mua nhầm, tiền mất, tật mang là điều dễ hiểu.

Thực tế hiện nay, dạo quanh các cửa hàng, các khu cung cấp dược liệu và thuốc y học cổ truyền lớn như làng thuốc Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội), đường Hải Thượng Lãn Ông (Thành phố Hồ Chí Minh) … rất ít cơ sở cung cấp được hóa đơn chứng từ hay giấy chứng nhận nguồn gốc rõ ràng. Vậy nên, tình trạng người tiêu dùng phải sử dụng dược liệu kém chất lượng, “rác dược liệu”, dẫn đến bệnh tình không thuyên giảm, ngược lại càng nguy hại cho sức khỏe, đang trở thành cơn ác mộng với nhiều người, làm giảm đi giá trị của cây thuốc Việt.

Lời giải nào cho người tiêu dùng muốn mua dược liệu chuẩn?

Khi các cơ quan chức năng còn chưa có được cơ chế quản lý tốt thì mỗi người tiêu dùng phải trở nên tỉnh táo, thông thái trước thực trạng thị trường dược liệu đáng báo động hiện nay.

Một trong những chỉ dấu tin cậy mà người tiêu dùng có thể tin tưởng lựa chọn chính là logo của BioTrade in trên bao bì các sản phẩm từ thảo dược. BioTrade là dự án do Liên minh Châu Âu tài trợ để đồng hành cùng các doanh nghiệp xây dựng vùng trồng dược liệu sạch, bền vững theo tiêu chuẩn GACP (tiêu chuẩn thực hành tốt trồng trọt và thu hái dược liệu) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tiêu chuẩn này có vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra nguồn nguyên liệu sạch, có hàm lượng hoạt chất cao. Tuy nhiên, để đạt được tiêu chuẩn này cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu nên không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.

Vùng trồng cà gai leo đạt tiêu chuẩn GACP của Công ty TNHH Tuệ Linh

Được sự hỗ trợ của dự án BioTrade, Công ty TNHH Tuệ Linh đã xây dựng thành công vùng trồng Cà gai leo rộng gần 15ha tại Mỹ Đức, Hà Nội, đáp ứng những yêu cầu khắt khe nhất. Những cây cà gai leo ở đây được kiểm soát nghiêm ngặt để đạt tiêu chuẩn GACP: cây giống thuần chủng được ươm trong nhà màng, sau đó trồng dưới nền đất và mẫu nước sạch, luống cao, đất tơi xốp. Quá trình chăm sóc hoàn toàn không dùng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật… Thời điểm thu hái cũng được tính toán kĩ càng để đảm bảo dược liệu có được hàm lượng hoạt chất cao nhất. Nhờ đó, cây cà gai leo ở đây cho hàm lượng hoạt chất glycoalkaloid cao gấp 7-8 lần so với quy chuẩn của dược điển.

Với việc đáp ứng tốt các yêu cầu của dự án đưa ra, các sản phẩm từ cà gai leo đạt chuẩn GACP như Giải độc gan Tuệ linh, Cà gai leo Tuệ Linh sẽ có hàm lượng hoạt chất cao, góp phần giúp người bệnh đẩy lùi viêm gan virus, xơ gan. Các sản phẩm này được gắn tem mang biểu tượng BioTrade và GACP trên bao gì, giúp người tiêu dùng nhận biết được sản phẩm từ dược liệu an toàn, chất lượng cao.

Logo BioTrade trên bao bì giúp người dùng nhận biết sản phẩm có nguồn gốc dược liệu sạch.

P.V

Theo Dân trí