Người thầy từng đạp xích lô, chống chọi với ung thư để lên bục giảng
36 tuổi vào đại học, 40 tuổi ra trường rồi lên bục giảng thì căn bệnh ung thư ập đến, dù vậy thầy Phạm Đông Phương vẫn là giáo viên Vật lý xuất sắc được học trò yêu mến ở Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 11.
Thầy Phương sinh ra ở Tiền Giang nhưng học tiểu học ở Bình Định, cấp 2-3 lại về học ở Tiền Giang. Thầy Phương kể gia đình có 7 anh em trai, thầy là con đầu. Nhà làm nông nhưng ruộng không nhiều, quanh năm thiếu ăn, thiếu mặc. Thời cấp 3, ngày đi học, đêm thầy Phương ra Lò Đường vác trấu, bã mía phơi khô cho người nấu đường. Khi ghe mía đến thì vác mía lên bờ để kiếm thêm thu nhập. Suốt đêm quần quật làm thêm, ngày đến lớp thì buồn ngủ.
Dù vậy thầy Phương học khá tốt, đặc biệt môn Toán. Năm lớp 9, cậu học sinh Phạm Đông Phương đạt danh hiệu học sinh giỏi môn Toán cấp tỉnh Tiền Giang rồi thi học sinh giỏi Toán cấp Quốc gia. Khi học phổ thông, Phương được bầu làm lớp phó học tập và thỉnh thoảng được lên bảng sửa bài tập Toán, Lý cho các bạn.
“Tình yêu nghề dạy học của tôi được nhen nhóm từ đấy. Lúc chữa bài thấy các bạn thích thú, chú ý ngồi nghe tôi cũng thấy sướng”- thầy Phương kể.
Thầy Phạm Đông Phương được trao giải thưởng Võ Trường Toản vì có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục.
Trong ký ức thầy Phương luôn nhớ những ngày mang bụng đói đi học. Nhiều hôm tan trường đi bộ 2 km về tới nhà thì mệt lử. Quanh năm chỉ độc 1 bộ quần áo, quần rách nhiều, thầy chủ nhiệm thương tình cho không sơ vin. Dù vậy thầy Phương biết ơn ba mẹ vì nghèo đói nhưng vẫn quyết tâm cho các con đến trường.
“Hàng xóm khuyên ba mẹ cho chúng tôi nghỉ học, đi làm kiếm tiền cho đỡ khổ, nhưng ba mẹ không chịu. Ba mẹ vẫn quyết cho anh em tôi học hết cấp 3″- thầy Phương nói.
Gác giấc mơ đại học làm thuê nuôi em
Học xong 12, thầy Phương không thi đại học mà lên Sài Gòn kiếm việc. “Tôi nghĩ phải cố làm để các em vào đại học. Các em lần lượt tốt nghiệp cấp 3, tôi đưa lên Sài Gòn thuê nhà ở. Tôi bắt các em phải học hành đàng hoàng”.
Để nuôi em thầy Phương làm thêm đủ nghề từ bưng bê, đạp xích lô tới cửu vạn, phụ chở hàng ở chợ Bình Tây… Không phụ lòng anh trai, các em thầy Phương lần lượt vào đại học. Em đầu tiên đỗ Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, 2 em kế đỗ Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM. Một em đỗ Trường ĐH Bách khoa TP.HCM.
Video đang HOT
Năm 1999, các em tốt nghiệp đại học và có công việc ổn định, thầy Phương lập gia đình. Thầy Phương thổ lộ với vợ ước nguyện được đi học đại học. Được ủng hộ, thầy Phương nhận làm gia sư cho học sinh kiếm thêm thu nhập vừa ôn thi. Năm 2001, thầy Phương cùng lúc đón 2 niềm vui khi tháng 3 con gái đầu chào đời thì tháng 7 đậu vào Trường ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM, ngành Vật lý điện tử hệ chính quy tập trung.
Học đại học ở tuổi 36, thầy Phương gặp nhiều chuyện cười ra nước mắt. Đầu tiên là được các em cùng lớp gọi bằng chú. Việc học cũng không đơn giản. Trước đây giải một bài toán khó chỉ mất thời gian ngắn thì với người 36 tuổi cần có kiên nhẫn.
“Tôi dành thời gian nhiều cho việc học bởi mục đích là học để làm thầy nên phải nghiêm túc, học ra học, không dựa dẫm, không xin xỏ. Môn nào rớt tôi cố học để thi lại”- thầy Phương kể.
Kết thúc 4 năm đại học, thầy Phương tốt nghiệp ngành Vật lý điện tử với điểm trung bình 6,7.
Chống chọi với bệnh ung thư gan
Ra trường ở tuổi 40, thầy Phương dự tuyển viên chức và được nhận về giảng dạy ở Trường THPT Long Trường (Quận 9) cách nhà 20km. 7 năm sau thầy Phương được chuyển về giảng dạy ở Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Quận 11).
Bất ngờ, tháng 11/2017, thầy Phương bị chuẩn đoán ung thư gan ác tính. Trải qua ca mổ cắt bỏ khối u bên phải, 9 tháng sau thầy Phương đối mặt khi khối u tái phát bên trái bắt buộc phải dùng thủ thuật Tace (bơm hóa chất vào bọc khối u, đồng thời ngăn máu lên nuôi khối u).
Từ đó đến nay thầy Phương đã làm 5 lần Tace, 2 lần dùng tia gama để “đốt” khối u. Điều sợ nhất hiện nay là căn bệnh đã di căn sang các cơ quan khác, phổi bắt đầu bị xơ hóa…
Dù mang trọng bệnh, thầy Phương không cho phép mình gục ngã. “Lúc phát hiện tôi rất buồn vì các con còn nhỏ. Nếu tôi mất không ai lo cho chúng. Bình tĩnh lại tôi an tâm vì các em trai của tôi chắc sẽ thay tôi lo cho các con”- thầy Phương tin.
Nhiều học sinh từ chống đối chuyển sang thương thầy
Ở Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa, thầy Phương là giáo viên Vật lý được nhiều học sinh yêu quý. Phương pháp sư phạm của thầy Phương là yêu thương hết mình nhưng cũng nghiêm khắc hết cỡ. Nhiều học sinh cá biệt lúc đầu chống đối thầy Phương ra mặt, hiểu ra thì ngoan ngoãn, thương thầy.
Có học sinh từng viết: “hồi lớp 11 không ưa thầy lắm vì khó tính quá, nghiêm khắc quá. Nhưng biết thầy chỉ muốn tốt cho học sinh. Ở thầy luôn toả ra sự nhiệt huyết và tận tâm, đó cũng là lý do mà mình từ anti-fan chuyển sang thương thầy lắm”.
55 tuổi nhưng mới có 15 tuổi nghề, điều thầy Phương tiếc nuối là không bắt đầu công việc này khi còn trẻ. Nhưng năm tháng qua đã làm công việc tốt cho gia đình, các em học sinh mình dạy trưởng thành, hạnh phúc, có công việc ổn định, thầy Phương thầy mãn nguyện.
Theo thầy Phương nhà giáo phải có tình yêu thương học sinh, đó là yêu thương nhưng không ủy mị, không dễ dãi, không tạo uy tín giả tạo.
“Người thầy phải dạy học sinh thành người biết yêu thương cha mẹ, yêu mọi người xung quanh, phải dạy đầy đủ, đúng kiến thức khoa học của bộ môn được phân công để các em đủ sức học lên bậc cao hơn” – Thầy Phương nói.
Thầy Phạm Đông Phương đã đào tạo các học sinh đoạt 2 HCV, 2 HCB, 2 HCĐ học sinh giỏi cấp Cụm; 1 HCĐ Vật lý 11 – Olympic chuyên; 1 HCV Vật lý 10, 3 HCĐ Vật lý 10, 1 HCB Vật lý 11, 3 HCĐ Vật lý 11 – Olympic không chuyên; 1 Giải Nhất, 2 Giải Nhì, 8 Giải Ba HSG môn Vật Lý 12 cấp Thành phố.
Liên tục được tập thể sư phạm nhà trường bình chọn danh hiệu “tiên tiến xuất sắc”: 15 năm liền; Điển hình tiên tiến ngành giáo dục Thành phố giai đoạn 2015 – 2019.
Giải thưởng Võ Trường Toản lần thứ 23 năm 2020: Dùng tình thương để cảm hóa học trò
Bậc THCS và THPT là 2 bậc học có số lượng giáo viên được trao giải thưởng Võ Trường Toản nhiều nhất năm nay.
Dù giảng dạy ở nhiều bộ môn, đảm nhận nhiều vị trí khác nhau trong trường học nhưng các thầy, cô đều là những tấm gương sáng về tinh thần tự học và sáng tạo, truyền dạy không chỉ kiến thức mà cả nhân cách sống cho học sinh.
Thầy Phạm Đông Phương, giáo viên bộ môn Vật lý, Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa (quận 11). Ảnh: HOÀNG HÙNG
Giữ vững tay chèo
Chúng tôi gặp cô Phùng Thị Ngọc Mai, giáo viên Trường THCS Huỳnh Khương Ninh (quận 1) trong một giờ học ở thư viện. Ấn tượng đầu tiên về cô là sự cởi mở, gần gũi, tính cách trẻ trung, lúc nào cũng hòa đồng với học sinh.
Cô Mai chia sẻ, khi nhận lớp có học sinh cá biệt, cô không căng thẳng tìm biện pháp xử lý ngay mà chủ động tìm hiểu tâm tư, tình cảm của học sinh, qua đó giúp các em cảm nhận được sự yêu thương và tin tưởng cô dành cho mình. Cô Mai luôn tâm niệm, giáo viên giỏi phải là người hiểu và cảm hóa được học sinh. Hơn 30 năm đứng trên bục giảng đã giúp cô hiểu ra rằng, lựa chọn nào cũng có chông gai nhưng không thiếu hoa hồng. Trong công tác giảng dạy, cô Ngọc Mai không chọn hướng đi dễ là triển khai bài học theo mô típ thông thường (thầy cô giảng bài - học trò ghi chép) mà đa dạng nhiều hoạt động, như tổ chức cho học sinh làm lồng đèn, tái hiện trò chơi dân gian ngay trong lớp học, tổ chức hội chợ du lịch cho học sinh đóng vai nhân viên tư vấn để giới thiệu, quảng bá văn hóa, lịch sử của địa phương... Sự chủ động đó đã thổi làn gió mới vào dạy học môn Ngữ văn, giúp học sinh hiểu rõ hơn bài học, biết kết nối lý thuyết với thực tế đời sống xã hội.
Đối với cô Phạm Thị Kim Phương, giáo viên Trường THCS Ngô Tất Tố (quận Phú Nhuận), điều tự hào nhất về nghề nghiệp của bản thân là mỗi năm đến ngày 20-11, rất đông học sinh cũ quay về thăm cô. Trong đó, nhiều em cô còn nhớ mặt, gọi tên, song cũng có những bạn ngoại hình thay đổi quá nhiều khiến cô, trò nhìn nhau cứ ngờ ngợ. Nhưng khi cùng ôn lại kỷ niệm là biết bao cảm xúc ngày xưa lại quay về.
Cô Kim Phương bày tỏ, ở độ tuổi nào học sinh cũng thích được nghe lời ngon ngọt từ giáo viên. Hiểu được tâm lý đó, cô đã dùng tình thương để cảm hóa học trò. Đặc biệt, với những học sinh cá biệt, giáo viên phải là người đồng hành, tháo bỏ những gút mắc tâm lý trong lòng các em. Vì vậy, cô Phương luôn quan niệm, dạy học trò tốt nhất là... không dạy gì cả. Bởi một khi cô, trò đã xem nhau như người chị, người mẹ trong gia đình với đầy đủ tình thương và tin tưởng thì dạy kiến thức hay kỹ năng đều nhẹ nhàng. Sau 27 năm giảng dạy, có lẽ món quà lớn nhất cô Phương dành tặng học trò hiện nay là trang web có tên gọi "Yêu thích môn Vật lý". Vừa qua, trong giai đoạn trường lớp tạm đóng cửa do ảnh hưởng của dịch Covid-19, website đã trở thành điểm hẹn quen thuộc của nhiều thế hệ học sinh.
Nhớ lại năm đầu tiên sau khi tốt nghiệp đại học sư phạm, cô Thái Thị Thu Nga, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Lịch sử - Địa lý, Trường THCS Nguyễn Thái Bình (huyện Bình Chánh) cho biết, giai đoạn đó làn sóng nghỉ việc đang lan rộng trong đội ngũ các thầy cô giáo. Đồng nghiệp lần lượt bỏ nghề sư phạm, bản thân cô khi ấy vừa ra trường không tránh khỏi tâm lý chới với, hụt hẫng. Nhưng nhờ lòng kiên trì, cô đã vượt qua nhiều khó khăn, trụ vững với nghề. Nhìn lại hành trình 34 năm đã đi qua, cô Thu Nga bày tỏ, đã làm giáo viên thì đừng "đứng núi này trông núi nọ". Một lần gặp khó khăn phải vượt cho được để sau này "tâm sáng, trí bền", sống được với nghề. Cô giáo có tuổi đời lớn nhất trong 7 giáo viên bậc THCS đạt giải thưởng Võ Trường Toản năm nay mong muốn các thế hệ đồng nghiệp đi sau tiếp tục vững tay chèo, nối tiếp truyền thống đáng tự hào của nghề giáo.
Dạy học bằng lòng say mê
Đến Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa vào tiết học cuối trong ngày, cảm nhận của chúng tôi không phải là tâm lý mệt mỏi, uể oải thường thấy của học sinh sau một ngày học dài, mà là không khí học tập hăng say, phấn khởi. Cô Đỗ Thị Đan Thùy, Tổ trưởng Tổ Sử - Địa - Công dân, chia sẻ: "Muốn học sinh yêu thích môn học, thầy cô phải làm cho các em yêu thích giáo viên. Để làm được điều đó, người thầy không được tạo áp lực, nhồi nhét kiến thức mà phải giúp học sinh tìm ra cái hay, giá trị thực tế của kiến thức có trong sách vở". Cô Đan Thùy lý giải, nếu chỉ học theo sách vở, học sinh sẽ bị giới hạn kiến thức, trong khi thực tế xã hội lại bao la, rộng lớn, người thầy không thể đi cùng các em cả đời để dạy kiến thức. Do đó chỉ cần truyền được tình yêu với môn học, các em sẽ chủ động tìm tòi, khám phá. Đặc biệt, trong bối cảnh xã hội nhiều thay đổi, học sinh cần thầy cô "hội nhập" với các em, đồng nghĩa với việc phải thường xuyên học hỏi, trau dồi thêm kiến thức, tự làm mới mình để đồng hành cùng các em.
Một trường hợp khác, cũng là một trong những giáo viên đặc biệt nhất trong danh sách các thầy cô được trao giải thưởng năm nay là thầy Phạm Đông Phương, giáo viên bộ môn Vật lý, Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Sở dĩ dùng 2 chữ "đặc biệt" vì với tuổi đời ngoài 50, nhưng thầy Phương chỉ mới có 15 năm kinh nghiệm dạy học. Thêm vào đó, dù trên môi lúc nào cũng nở nụ cười, phong thái lạc quan, vui vẻ nhưng ít ai ngờ thầy đang mang trong mình căn bệnh ung thư, có dấu hiệu di căn, tái phát.
Trò chuyện với chúng tôi, thầy Đông Phương khá thoải mái khi chia sẻ về những năm tháng tuổi trẻ khốn khó, từ những ngày còn là cậu học sinh lớp 10 một mình khăn gói xa nhà đi vác lúa mướn, gia đình chuyển chỗ ở nhiều lần vì kế sinh nhai. Sau khi học xong lớp 12, dù có thành tích học tập nổi trội nhưng cậu học trò phải gác lại ước mơ đến trường, bươn chải đủ nghề, chạy xe ôm, phục vụ quán... để nuôi 4 đứa em ăn học. Sau khi các em lần lượt tốt nghiệp đại học, chàng thanh niên giàu nghị lực khi ấy đã ngoài 30 tuổi mới thực hiện tiếp ước mơ đại học. Vừa làm vừa học trong 4 năm, tốt nghiệp ra trường, thầy được phân công về Trường THPT Long Trường (quận 9) cách nhà hơn 20 cây số. 8 năm gắn bó với nhiều thành tích trong công tác đào tạo học sinh giỏi, thầy Phương được chuyển công tác về Trường THPT Nam Kỳ Khởi Nghĩa (quận 11). Ở môi trường công tác nào, thầy đều giữ ngọn lửa nhiệt tình và say mê dạy học.
Chúng tôi chia tay thầy Phương với nhiều cảm xúc. Giải thưởng Võ Trường Toản năm nay không chỉ là phần thưởng tôn vinh các thầy cô giáo mà còn gửi gắm theo đó lời chúc sức khỏe và bình an trong công việc. Mong các thầy cô luôn giữ vững tay chèo, luôn là điểm tựa cho các thế hệ học trò trưởng thành.
Danh sách giáo viên 2 bậc THCS và THPT được trao giải thưởng Võ Trường Toản năm nay còn có các thầy cô giáo: Cô Trần Vũ Liên Ban, Trường THCS Tăng Nhơn Phú B (quận 9); cô Lê Thị Thúy Vân, Trường THCS Lữ Gia (quận 11); thầy Đỗ Quang Vinh, Trường THCS Lê Quý Đôn (quận 3); cô Huỳnh Thị Tâm, Trường THCS Tô Ký (huyện Hóc Môn); cô Hồ Thị Thanh Thảo, Trường THPT Củ Chi (huyện Củ Chi); cô Nguyễn Thị Hoa, Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (quận 6); thầy Dư Quốc Đạt, Trường THPT Nguyễn Hữu Cầu (huyện Hóc Môn); cô Lê Thị Phương Thoa, Trường THPT Nguyễn Hữu Huân (quận Thủ Đức); cô Lê Thị Thiện Mỹ, Trường THPT Nguyễn Văn Cừ (huyện Hóc Môn); cô Phan Thị Thu Hiền, Trường THPT Phú Nhuận (quận Phú Nhuận); cô Nguyễn Thị Chi Kiều, Trường THPT Trung Lập (huyện Củ Chi); cô Đoàn Thị Hải Lý, Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (quận 1); thầy Nguyễn Kim Quan, Trường THPT Tân Túc (huyện Bình Chánh).
Trường học hạnh phúc Mục tiêu xây dựng trường học hạnh phúc đang là vấn đề thú vị đối với giáo dục. Để xây dựng được trường học hạnh phúc, vai trò của người thầy rất quan trọng. Ông Nguyễn Văn Hòa. Ảnh: Thanh Hùng. Ông Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội) chia sẻ về vấn đề này....