Nếu đề thi, cách đánh giá môn Sử vẫn ‘cũ kỹ’, có là môn bắt buộc HS cũng khó yêu

Môn Lịch sử hiện nay là cần khắc phục được những tồn tại, bất cập chứ không phải vấn đề là ‘môn bắt buộc hay tự chọn’.

Tại phiên họp toàn thể vào sáng 22/5, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đã đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu và quy định môn học Lịch sử cấp trung học phổ thông là môn bắt buộc.

Theo đó, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng môn Lịch sử có vị trí đặc biệt và có ý nghĩa rất quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thông, học sinh cần được trang bị khối lượng kiến thức này.

Vì vậy cần tiếp thu ý kiến của đông đảo cử tri, nhân dân theo hướng quy định môn Lịch sử là môn học bắt buộc đối với cấp trung học phổ thông trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với khối lượng kiến thức phù hợp.

Đồng thời thiết kế bao gồm khối lượng kiến thức lịch sử (phần bắt buộc) và khối lượng kiến thức định hướng nghề nghiệp (phần lựa chọn).

Cần khắc phục những bất cập

Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga – Ủy viên Ủy ban Văn hóa, giáo dục của Quốc hội cho rằng, môn Lịch sử hiện nay là cần khắc phục được những tồn tại, bất cập chứ không phải vấn đề là “môn bắt buộc hay tự chọn”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga – Ủy viên Ủy ban Văn hóa, giáo dục của Quốc hội (Ảnh: NVCC)

Theo bà Nga, nhìn vào chương trình môn Lịch sử từ trung học cơ sở đến trung học phổ thông hiện nay còn “quá ôm đồm” khi lượng kiến thức cung cấp cho học sinh “quá hàn lâm” và sách giáo khoa vẫn nặng về sự kiện, con số… dẫn đến học sinh không hào hứng tiếp thu.

Bà Nga cũng chỉ rõ nhiều giáo viên vẫn sử dụng phương pháp “dạy chay”, chỉ cung cấp kiến thức nói lại ở trong sách giáo khoa, trình bày sự kiện, con số.

Kết cấu đề thi, cách đánh giá của môn Lịch sử cũng rất “cũ kỹ”, theo kiểu đề bài ra đối chiếu với đáp án và lấy độ chính xác của con số, sự kiện để đánh giá.

“Do không có sự đổi mới, sáng tạo dẫn đến bộ môn này trở nên tẻ nhạt, chán ngán và các em học như một cái máy, con vẹt, mệt mỏi khi cứ phải cố gắng ghi nhớ sự kiện, con số”, bà Nga nêu.

Từ thực tế trên, bà Nga đề xuất sách giáo khoa cần phải biên soạn sao cho vẫn là chương trình, kiến thức lịch sử nhưng phải dựa trên đặc điểm tâm lý, lứa tuổi của học sinh để truyền tải kiến thức chứ không chỉ cung cấp kiến thức đơn thuần.

Bên cạnh việc cung cấp kiến thức đại cương, cần bớt đi những kiến thức hàn lâm và đừng nên đòi hỏi, kỳ vọng học sinh “làu làu lịch sử theo kiểu hàn lâm”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga chỉ rõ: ngành giáo dục luôn nhấn mạnh đổi mới, lấy người học làm trung tâm nhưng với môn Lịch sử hiện nay nhiều nơi vẫn dạy theo kiểu “nhồi sọ”, chỉ cung cấp lại kiến thức trong sách giáo khoa.

Do đó, cần thay đổi, chuyển sang dạy học môn Lịch sử bằng phương pháp truyền cảm hứng và sử dụng các biện pháp phụ trợ.

“Lịch sử không phải cái gì đó “đông cứng, vô hồn” và mục đích giáo dục lịch sử không phải để thuộc ‘làu làu như con vẹt rồi trả bài’ qua các bài thi mà phải thiên về giáo dục truyền thống, từ đó giáo dục nhân cách, lòng yêu nước, ý thức công dân và hình thành phản ứng trước thời cuộc.

Do vậy, cần thay đổi cách đánh giá và cần có tư duy tiếp cận mới mẻ, khuyến khích các em có sự nhìn nhận, đánh giá chứ không phải chỉ thụ động tiếp thu, nhồi sọ”, bà Nga bày tỏ.

Đổi mới cách dạy để tạo hứng thú cho học sinh

Cô giáo Nguyễn Thị Lệ- Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Kiến An (Hải Phòng) cho hay, thay vì kiểu bám sát sách giáo khoa, học sinh phải học thuộc, ghi chép thì các giáo viên ở đây đã thay đổi cách dạy.

Trong đó giáo viên tăng cường bài giảng qua slide thuyết trình, chiếu các đoạn phim ngắn về các sự kiện lịch sử… để học sinh dễ theo dõi và phát huy tính tích cực, cho học sinh tự trải nghiệm, từ đó hiểu về sự kiện và ý nghĩa của nó trong tiến trình lịch sử.

Nhiều ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên cho rằng, không nên dạy Lịch sử theo kiểu “nhồi sọ” (Ảnh: LT)

Bên cạnh đó, đề thi không ra theo kiểu đánh đố các năm hay bài tự luận bắt các em cặm cụi làm mà đánh giá bằng năng lực, các câu hỏi gợi mở và các bài tập có thể theo nhóm để nhập vai vào các nhân vật hoặc người sống vào thời kỳ lịch sử đó nhằm thể hiện quan điểm về sự kiện hay nhân vật.

Ngoài ra, các em có thể tìm hiểu thêm về các sự kiện lịch sử qua Internet, sách báo, đến các di sản, trò chuyện với nhân chứng… Nhờ vậy mà đa phần học sinh của trường đều yêu thích môn sử.

Một giáo viên môn Lịch sử tại Trường Trung học phổ thông trên địa bàn quận Ngô Quyền, Hải Phòng, cũng chỉ ra cách dạy môn Lịch sử thời gian qua không phù hợp khiến cho học sinh cảm thấy nặng nề, thậm chí sợ.

Vị giáo viên này tán thành yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và kiểm tra, đồng thời bổ sung đề xuất tinh giản dung lượng kiến thức.

Đối với giáo viên cũng cần thay đổi từ việc truyền thụ kiến thức một chiều, nhồi nhét sang để học sinh được tự do bày tỏ ý kiến hay đa chiều, tạo sự tranh luận và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật để đưa các video, hình ảnh vào bài giảng giúp phong phú, đa dạng hơn.

Ngoài ra, nên tổ chức cho học sinh có những buổi ngoại khóa, tham quan hiện trường lịch sử, gặp gỡ với các nhân chứng, bởi với lịch sử, việc học thực địa sẽ tốt hơn nhiều.

Đồng thời, thay đổi kiểm tra đánh giá bằng cách hạn chế tối đa việc sử dụng số liệu, mốc thời gian.