Nặng gánh nợ nần, doanh nghiệp mong giảm thêm lãi suất
Năm 2020, doanh nghiệp gặp muôn vàn khó khăn trước tác động của đại dịch. Đặc biệt, với những DN nặng gánh nợ vay, kinh doanh khó khăn khiến nợ vay tăng, áp lực trả nợ tăng khiến chi phí lãi vay đã “ăn mòn” lợi nhuận.
Nhiều DN đang phải gánh những khoản nợ lớn và gặp khó trong việc trả nợ. Ảnh: ST
Gánh nợ “khủng”
Báo cáo tài chính hợp nhất quý 2/2020 của Công ty Cổ phần Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai – HAGL Agrico ghi nhận, lũy kế 6 tháng, doanh thu HAGL Agrico đạt 1.166 tỷ đồng, tăng 49% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế thu về hơn 10 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ 2019 lỗ ròng hơn 751 tỷ đồng. Năm 2020, HAGL Agrico đặt kế hoạch doanh thu 4.307 tỷ đồng, gấp 2,3 lần doanh thu đạt được năm 2019, tương ứng lãi trước thuế 566 tỷ đồng. Như vậy, nửa đầu năm doanh nghiệp này đã lần lượt thực hiện được 27% chỉ tiêu doanh thu và khoảng 2% chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế.
Tuy vậy, do đầu tư vào mảng nông nghiệp, DN này đang “đeo” những khoản nợ khá lớn. Ghi nhận đến hết ngày 30/6, tổng nợ đi vay của doanh nghiệp là 12.380 tỷ đồng, gấp 1,35 lần vốn chủ sở hữu. So với đầu năm, nợ vay của HAGL Agrico đã tăng thêm 3.175 tỷ đồng. Nợ đi vay của doanh nghiệp tăng mạnh do tăng vay từ công ty mẹ Hoàng Anh Gia Lai và Công ty Cổ phần Chế biến và phân phối nông nghiệp Thadi, đơn vị thuộc Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco).
Tương tự, Công ty Cổ phần Tập đoàn CIENCO4 trong 6 tháng đầu năm 2020, doanh thu thuần và lãi ròng lần lượt đạt 951 tỷ đồng và 33 tỷ đồng, tương ứng giảm 8% về doanh thu và giảm 56% về lợi nhuận so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, tại thời điểm cuối quý 2, tổng tài sản của CIENCO4 đạt gần 7.354 tỷ đồng, tăng nhẹ 4% so với thời điểm đầu năm, nhưng nợ phải trả lại tăng lên tới hơn 6.072 tỷ đồng, tăng 4% so với đầu năm. Trong khi vốn chủ sở hữu chỉ là hơn 1.281 tỷ đồng, tức là nợ của DN này chiếm 83% tổng tài sản, gấp 4,7 lần vốn chủ.
Một DN khác cũng gánh nợ “khủng” là Tập đoàn Hòa Phát. Tính đến cuối tháng 6, DN này ghi nhận hơn 60.063 tỷ đồng nợ phải trả, tăng 11% so với con số đầu năm. Trong đó, tổng nợ vay ở mức hơn 42.600 tỷ đồng, tăng 16% so với đầu năm và chiếm gần 38% tổng tài sản. Nợ vay tăng cao, khoản chi phí lãi vay 1.004 tỷ đồng nửa đầu năm của doanh nghiệp này cũng cao hơn con số 936 tỷ đồng của cả năm 2019, gấp 2,5 lần cùng kỳ. Như vậy, Tập đoàn Hòa Phát phải trả bình quân tới gần 5,6 tỷ đồng lãi vay một ngày.
Video đang HOT
Đặc biệt, nhiều DN trong các lĩnh vực chịu ảnh hưởng mạnh nhất từ dịch Covid-19 cũng đang “đau đầu” vì những khoản nợ vay quá lớn. Như với lĩnh vực du lịch, báo cáo tài chính quý 2 của Công ty Cổ phần Du lịch và tiếp thị giao thông vận tải Việt Nam ( Vietravel) cho thấy, lũy kế 6 tháng, doanh thu của DN này chỉ còn hơn 895 tỷ đồng, giảm mạnh từ mức 3.346 tỷ đồng cùng kỳ năm trước, khiến lợi nhuận sau thuế 6 tháng bị âm tới 65 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhìn vào khoản nợ vay của DN này thì thấy, Vietravel còn dư nợ vay ngắn hạn 228 tỷ đồng tại 4 ngân hàng và dư nợ vay dài hạn 714 tỷ đồng (vay ngân hàng và phát hành trái phiếu). Vì thế, nửa đầu năm nay, chi phí lãi vay của DN này lên tới hơn 41,5 tỷ đồng, tăng gấp 7,5 lần cùng kỳ năm ngoái.
Mong chờ hỗ trợ
Rõ ràng, kinh tế gặp khó vì đại dịch đã và đang khiến các DN khó xoay chuyển dòng tiền vào việc trả nợ, khiến dư nợ tại các DN tăng lên. Đáng lưu ý, đa phần đây là những khoản dư nợ cũ DN chưa thể trả được, khiến chi phí lãi vay tiếp tục “ăn mòn” lợi nhuận, cộng dồn để các khoản nợ càng “phình to”. Chính vì thế, báo cáo tài chính quý 2 của các ngân hàng đều cho thấy tỷ lệ nợ xấu tăng lên đáng kể nhưng tốc độ tăng trưởng tín dụng lại ở mức rất thấp.
Chia sẻ về khó khăn của DN, bà Huỳnh Phan Phương Hòa, Phó Tổng giám đốc Vietravel cho biết, lượng khách hủy tour rất lớn, 60 – 80% nhân sự đang nghỉ không lương. Do đó, điều DN cần lúc này là được hỗ trợ vốn để tồn tại, cùng với đó là phải có chính sách giảm thêm lãi suất vay, giảm thuế cho DN… Còn theo ông Trần Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Phú Thọ, các cơ quan chức năng cần có các chính sách tạo điều kiện cho DN giãn nợ, giảm lãi suất nhiều hơn, mở rộng hạn mức cho vay đối với DN hoạt động kinh doanh uy tín.
Thực tế là từ đầu năm đến nay, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan quản lý giảm mạnh lãi suất và thuế cho DN. Riêng về lãi suất, hiện mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm từ 2-4% so với năm ngoái. Tuy nhiên, việc tiếp cận vốn với nhiều DN vẫn không phải dễ dàng. Do vậy, mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng đã yêu cầu các ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động bằng cách giảm lương thưởng, lợi nhuận, từ đó có nguồn lực giảm lãi suất cho vay thực chất với cả khoản vay hiện hữu và vay mới để hỗ trợ DN, người dân.
Trước những chỉ đạo quyết liệt này, các chuyên gia cho rằng có thể trong thời gian tới, mặt bằng lãi suất cho vay sẽ giảm thêm, bởi thời gian vừa qua các ngân hàng liên tục giảm lãi suất huy động, tạo thêm dư địa để giảm lãi vay. Ngoài ra, theo các chuyên gia của Công ty Chứng khoán BVSC, Ngân hàng Nhà nước sẽ đẩy mạnh việc tháo gỡ các rào cản giúp DN tiếp cận vốn sau Covid-19, nới room tín dụng cho các ngân hàng, thậm chí tái cấp vốn cho các dự án đầu tư công có độ lan tỏa cao…
Kích tín dụng bằng cách nào?
Lãi suất huy động liên tục giảm, lãi suất cho vay cũng có dấu hiệu hạ. Nhưng kích tín dụng như thế nào trong bối cảnh rất ít doanh nghiệp mặn mà vay vốn? Đó là câu hỏi khó.
Các ngân hàng đang tìm cách để kích cầu tín dụng. Ảnh: Quang Vinh.
Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay liên tiếp giảm
Thời gian gần đây, lãi suất huy động liên tục giảm. Cùng với đó, ngân hàng cũng giảm lãi suất cho vay trong bối cảnh thanh khoản dư thừa. Trong khi đó theo số liệu mới nhất, tăng trưởng tín dụng đến ngày 29/6 chỉ là 3,26%, trong khi cùng kỳ năm ngoái đạt 7%. Như vậy có thể thấy, tín dụng đang bị tắc nghẽn.
Trong khi đó khảo sát mới nhất của Vụ Dự báo, thống kê (Ngân hàng Nhà nước) cho biết hơn một nửa ngân hàng tham gia đánh giá mặt bằng lãi suất huy động và cho vay tiếp tục giảm trong quý 3 và cả năm 2020. Nhận định của các ngân hàng được đưa ra trong bối cảnh tín dụng nửa đầu năm tăng thấp và dự kiến chỉ tăng 3,5% trong quý III. Đến hết năm 2020, dự đoán tăng trưởng tín dụng khoảng 10,5% - thấp hơn nhiều so với mục tiêu 14% đề ra đầu năm.
Vậy làm sao để kích tín dụng? Theo nhìn nhận của ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ, tín dụng không chỉ nằm ở lãi suất nữa mà nằm chính ở sức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ cho rằng, nếu không có kế hoạch phát triển thì vay ngân hàng sẽ trở thành gánh nặng cho chính doanh nghiệp và gây ảnh hưởng đến ngân hàng. Bản thân các ngân hàng cũng là doanh nghiệp nên phải cân nhắc các rủi ro khi giãn nợ.
Kể về nỗi khổ của doanh nghiệp bà Lưu Thị Lan, Phó Tổng Giám đốc Công ty giống vật tư công nghệ cao Việt Nam nói: "Các DN nông nghiệp cũng gặp rất nhiều khó khăn. Toàn bộ hoạt động thử nghiệm giống tại 40 địa phương bị trễ nên ảnh hưởng năng suất. Mưa, giông lốc khiến 2/3 diện tích tại các điểm sản xuất ở miền Trung mất trắng", bà Lan xác định, ảnh hưởng của dịch Covid còn dài nên mong muốn ngân hàng kéo dài các chính sách hỗ trợ và giảm thêm lãi suất.
Ngân hàng Nhà nước nới room tín dụng
Được biết, hiện nay NHNN đã nới room tín dụng cho một số nhà băng để bơm vốn ra nền kinh tế. Tuy nhiên, để nền kinh tế hấp thụ được nguồn vốn hay không lại là một câu chuyện khác. Vì ảnh hưởng của dịch Covid 19, thị trường xuất nhập khẩu bị đứt gãy. Doanh nghiệp xuất khẩu mất nhiều thị trường, trực tiếp ảnh hưởng tới khâu sản xuất. Doanh nghiệp không có nhu cầu vay vốn để mở rộng sản xuất, phát triển, phải co cụm lại để tồn tại. Chưa kể, các thông tin về dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, điều này làm cho doanh nghiệp càng khốn khổ hơn.
Còn ở phần cho vay tiêu dùng cá nhân, trước những khó khăn do dịch Covid-19 gây ra khiến chi tiêu của người dân sụt giảm, nhu cầu vay tiêu dùng cũng giảm tương ứng. Chi tiêu của hộ gia đình trong nửa đầu năm được ghi nhận sụt giảm khoảng 15%.
Vì vậy, để "kích" tín dụng, ngân hàng phải hướng mạnh vào các doanh nghiệp phục vụ thị trường nội địa, đặc biệt các lĩnh vực như: Thương mại, dịch vụ, doanh nghiệp sản xuất hàng thiết yếu... Sau đó, tùy mức độ mở cửa thị trường để tiếp cận phân khúc khách hàng.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đức Thành đánh giá, cầu vốn của doanh nghiệp từ nay đến cuối năm sẽ khó tăng so với mọi năm, thậm chí nhiều doanh nghiệp đang đối mặt với khả năng phải dừng hoạt động hoàn toàn. Vì thế, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế nói chung và doanh nghiệp nói riêng sẽ giảm xuống và trên thực tế tín dụng toàn nền kinh tế 6 tháng đầu năm nay chỉ bằng một nửa so với cùng kỳ năm trước.
"ó là thực tế mà chúng ta phải chấp nhận để có chính sách điều hành phù hợp hơn, thay vì cố gắng "bơm" vốn ra nền kinh tế, kể cả vốn giá rẻ cũng chưa chắc đã đưa được vào sản xuất, kinh doanh. Bởi để sản xuất thì doanh nghiệp không chỉ cần vốn, mà còn phải có thị trường. Nếu những vấn đề này không sớm được giải quyết thì sẽ gây nhiều bất ổn về kinh tế vĩ mô sau này", ông Thành nói.
Từ phía cơ quan điều hành, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng khẳng định mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ theo chỉ đạo của Chính phủ là kiểm soát và giữ được ổn định vĩ mô nhưng đặt mục tiêu là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Chính vì vậy hệ thống ngân hàng sẽ tiếp tục cam kết cung ứng đầy đủ, kịp thời nguồn vốn cho nền kinh tế, sẽ điều hành tỷ giá ổn định và sẵn sàng các biện pháp cần thiết can thiệp thị trường nếu có các biến động quá mức gây bất ổn vĩ mô.
Bên cạnh đó, NHNN cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng triệt để tiết giảm chi phí và giảm lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay, cũng như đảm bảo an toàn, chất lượng hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng.
Ngân hàng "thừa vốn", lãi suất giảm diện rộng Bước vào tháng 7, các ngân hàng lại tiếp tục một đợt giảm lãi suất cả huy động và cho vay trên diện rộng. Nguyên nhân được đưa ra là do thanh khoản tiếp tục duy trì trạng thái dư thừa. Nhưng liệu dòng vốn dồi dào này có giúp nền kinh tế được khởi sắc? Các ngân hàng đã giảm cả lãi...