Nam sinh trúng học bổng Harvard: ‘Điểm số chỉ chiếm 50% quyết định’
Đầu tháng 4 vừa qua, Nguyễn Đức Anh Phú vui mừng khoe trên Facebook email từ ĐH Harvard chấp nhận nhập học và cấp học bổng cho cậu.
Năm nay có hơn 57.000 đơn dự tuyển vào ĐH Harvard, và trường chỉ nhận hơn 1.900 sinh viên.
Nguyễn Đức Anh Phú – nam sinh gốc Bảo Lộc (Lâm Đồng) hiện đang sống cùng gia đình tại thành phố Papillion, tiểu bang Nebraska, Hoa Kỳ – là một trong số ít được chọn đó. Phú còn được cấp học bổng toàn phần với 72.000 USD/năm, trong 4 năm học.
Nguyễn Đức Anh Phú – tân sinh viên của ĐH Harvard. Ảnh: NVCC
Ngoài ra, vì có điểm ACT cao nên các trường đại học tại Omaha như Creighton và UNO, UNL đã cấp học bổng toàn phần cho Phú.
Tuy nhiên, theo Phú, điểm ACT và kết quả học tập ở phổ thông chỉ chiếm khoảng 50% trong việc em được nhận vào ĐH Harvard. “Hồi học cấp 3 em cũng có một vài điểm B” – Phú cho biết.
50% còn lại là dành cho “bảng thành tích” hoạt động khác của Phú.
Gia đình Nguyễn Đức Anh Phú trong lễ tốt nghiệp trung học của em. Ảnh: NVCC
“Năng động” là điều mà những người biết về Phú nhìn nhận về cậu.
Ngoài thời gian đi học, Phú luôn tham gia các hoạt động cộng đồng của người Việt tại Omaha như múa lân, ca hát, lao động công ích tại nhà thờ, làm người mẫu.
Phú cũng có nhiều năng khiếu như chơi đàn piano, cắt tóc, sửa máy thổi kèn, tham gia các câu lạc bộ của thanh thiếu niên ở trường và địa phương…
Năm trước, Phú đã giành giải nhất trong một cuộc thi về kế hoạch kinh doanh của học sinh toàn bang Nebraska.
Cậu thông thạo Tiếng Anh, Tiếng Việt và Tiếng Mexico.
Khởi nghiệp với cửa hàng sửa chữa điện thoại
Tuy nhiên, tâm huyết của Phú từ hai năm nay là Phu’s Phone Emporium – Ngoài việc học tập và tham gia các hoạt động cộng đồng, Phú đã khởi nghiệp với một cửa hàng mua bán và sửa chữa điện thoại di động.
“Em bắt đầu công việc này cũng tình cờ. Hồi cuối năm học lớp 10, em làm rơi chiếc điện thoại của mình và nó bị hỏng. Em lên mạng tìm các clip trên Youtube dạy sửa và lần mò học theo”.
Sau đó, Phú còn sử dụng điện thoại của mẹ để làm dụng cụ thực hành. Rồi không chỉ sửa điện thoại cho mình, Phú dần “học nghề” và có thể sửa được nhiều loại điện thoại khác nhau. Từ đó, cậu học trò quyết định khởi nghiệp với công việc này.
Phú khởi nghiệp với cửa hàng sửa điện thoại và đã thu về lợi nhuận 40.000 USD
Có duyên với nghề, Phú khá đông khách, tới nay đã là hơn 1.000 người. Lợi nhuận của Phu’s Phone Emporium là khoảng 40.000 USD.
“Em nghĩ, đây là lý do lớn trong việc em được nhận vào Harvard” – Phú chia sẻ.
“Chúng tôi chưa từng nghĩ tới…”
Với sự tự hào không giấu nổi, bố của Phú – anh Nguyễn Đức Hải kể rằng trước đó, gia đình anh chưa từng nghĩ đến việc con mình sẽ vào Harvard.
“Gia đình chúng tôi trước đây ở Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng), qua Mỹ cách đây 12 năm, khi Phú 6 tuổi. Chúng tôi biết vào Harvard khó như thế nào, vì vậy việc Phú vào học ở đó chưa từng xuất hiện trong suy nghĩ của hai vợ chồng tôi”.
Do đó, anh Hải cho biết những hoạt động Phú làm từ nhỏ đều xuất phát từ đam mê và tình cảm chân thành của cậu bé, chứ tuyệt nhiên không nhằm mục đích để làm đẹp hồ sơ.
Phú và bạn bên một tác phẩm Lego. Ảnh: NVCC
“Tôi không thi đại học, nên giờ biết gì thì dạy con cái đấy. Trước đây tôi chơi Lego thì tôi dạy con tôi chơi lắp ráp Lego từ 3 tuổi cho vui. Sau đó thì Phú lắp Lego rất giỏi. Con từng sáng tạo ra một chiếc máy chia tiền xu từ lego.
Tôi cũng dạy con múa lân, cắt tóc.
Tới khi con bán điện thoại, khi nào phải đi gặp khách hàng, tôi vẫn đưa Phú tới nơi hẹn nhưng để con tự giao dịch. Tôi muốn Phú tự trải nghiệm, để thấy rằng ở đâu cũng có người tốt kẻ xấu…”.
Chị Ngô Thị Thùy Anh, mẹ của Phú thì cho biết đây là một cậu bé rất tự giác trong mọi việc.
“Chiều đi học về con thường phụ mẹ việc nhà rồi mới học hay làm những việc khác. Chiều thứ bảy, chủ nhật hàng tuần, Phú phụ dạy Tiếng Việt cho khoảng 15 bé.
Con cũng có một số tài lẻ. Chẳng hạn như Phú có thể xoay rubik rất nhanh, chỉ mất 15 giây là hoàn thành xong 6 mặt…”.
Tham gia múa lân trong dịp lễ tết. Ảnh: NVCC
Phú cũng nói rằng từ trước đến giờ em chỉ làm những việc em cảm thấy vui và tiết kiệm được tiền cho bố mẹ, hay kiếm ra tiền. Cậu cũng không nghĩ đến việc có thể vào học tại trường đại học top đầu của nước Mỹ.
Tuy nhiên, đến lúc làm hồ sơ nộp vào các trường đại học, được sự tư vấn của giáo viên ở trường phổ thông, Phú mới dám chuẩn bị hồ sơ vào ĐH Harvard.
Vào Harvard, Phú dự định học song song hai ngành kinh tế và lập trình. Với cửa hàng điện thoại của mình, Phú dự định sẽ phải thu nhỏ lại để tập trung cho việc học.
Máy phân loại tiền xu từ các mảnh ghép lego do Phú lắp ráp:
Viện Harvard Yenching từng cấp học bổng nghiên cứu cho tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT là gì?
Lý lịch khoa học tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn có ghi 'từ năm 2007 đến năm 2008: Nghiên cứu về Tư tưởng Nho giáo ở Việt Nam tại Harvard Yenching Institute (Mỹ)'. Vậy Viện Harvard Yenching là gì?
Viện Harvard Yenching - HYI
Vài ngày gần đây, dư luận rất quan tâm đến thông tin tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhận học bổng nghiên cứu về Tư tưởng Nho giáo ở Việt Nam tại Harvard Yenching Institute - HYI (Mỹ). Nhiều người cho rằng HYI trực thuộc ĐH Harvard, có ý kiến lại nhận định viện này thân Trung Quốc? Sự thật ra sao?
Viện Harvard Yenching có liên quan gì đến ĐH Harvard ?
Ngay sau khi nhiều người trích lý lịch khoa học tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn và cho rằng ông từng nghiên cứu tại ĐH Harvard, anh Lê Nam, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại ĐH Dublin (Ireland), viết trên trang cá nhân rằng mặc dù đặt trong khuôn viên của ĐH Harvard nhưng HYI không thuộc về ĐH nổi tiếng này. Anh Lê Nam cũng đính chính rằng tân Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nghiên cứu (visitting) tại HYI chứ không phải nghiên cứu sau tiến sĩ (postdoc).
Quốc hội bầu 2 phó thủ tướng và 12 bộ trưởng mới của chính phủ
Tiến sĩ kinh tế Trần Vinh Dự là người đã từng nhận học bổng nghiên cứu tại Harvard Yenching Institute. Anh cho biết vào mùa hè năm 2000, khi 22 tuổi, đang làm giảng viên Khoa Kinh tế - ĐH Quốc gia Hà Nội, anh tìm trường xin học tiến sĩ ở Mỹ thì thấy thông báo về học bổng đào tạo sau đại học của HYI nên ngay lập tức nộp hồ sơ. Trải qua một đợt phỏng vấn với giám đốc chương trình học bổng của HYI, anh được nhận. Từ đây, anh xin thêm làm nghiên cứu sinh tiến sĩ của Universtiy of Texas at Austin.
Theo tiến sĩ Trần Vinh Dự, HYI có khuôn viên tọa lạc trong ĐH Harvard, có giám đốc đương nhiệm là Giáo sư Elizabeth J. Perry, giáo sư ngành chính trị của ĐH Harvard. Hội đồng Quản trị của HYI bao gồm 9 thành viên, với 3 người đại diện của ĐH Harvard, 3 người đại diện của United Board for Christian Higher Education in Asia (Hội đồng vì Giáo dục sau phổ thông công giáo tại châu Á) - một tổ chức phi chính phủ ở New York, và 3 thành viên độc lập có hiểu biết sâu rộng về châu Á.
Các hoạt động nghiên cứu tại Viện Harvard Yenching - HYI
Như vậy, theo tiến sĩ Trần Vinh Dự, HYI mà tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn từng có thời gian nhận học bổng nghiên cứu tại đây không phải là một đơn vị do ĐH Harvard sở hữu. HYI có thể hiểu là một tổ chức thiện nguyện hoạt động độc lập, có ngân sách độc lập. Nhưng HYI là một phần không tách rời của cộng đồng Harvard. Hiểu nôm na, HYI là một dự án độc lập mà ĐH Harvard có tham gia với tư cách thành viên sáng lập.
HYI không phải là một khoa hay là một viện đào tạo và cũng không cấp bằng. Trong lịch sử, HYI có nhiều hoạt động như hỗ trợ thành lập Khoa nghiên cứu về ngôn ngữ và văn minh Á Đông của ĐH Harvard, thành lập thư viện Harvard Yenching Library của ĐH Harvard, thành lập tạp chí nghiên cứu Harvard Journal of Asiatic Studies etc, hỗ trợ trực tiếp cho nhiều trường ĐH ở Trung Quốc và Ấn Độ.
Tuy nhiên từ những năm 1950 trở lại đây thì HYI tập trung chính vào việc tài trợ học bổng cho các nghiên cứu sinh tiến sĩ và các giáo viên trẻ thuộc các trường ĐH hàng đầu ở Đông và Đông Nam Á ra nước ngoài nghiên cứu về khoa học xã hội và nhân văn. Tới nay, hơn 1.200 giảng viên và hơn 600 nghiên cứu sinh đã được HYI hỗ trợ, trong đó 400 tiến sĩ và thạc sĩ .
Theo tiến sĩ Trần Vinh Dự, với các chương trình tài trợ này, HYI không đào tạo mà là đơn vị cấp học bổng/ngân sách. Những người nhận tài trợ sẽ học tập và làm việc tại các cơ sở đào tạo khác nhau. Vì thế, sẽ rất bình thường nếu một người theo diện "visting scholar "
(tạm dịch: học giả được mời dạy hoặc nghiên cứu) do HYI tài trợ và làm việc ở Harvard ghi vào hồ sơ là "visiting scholar của Harvard". Trên website của HYI cũng ghi rất rõ là "chương trình này trao cơ hội cho các giảng viên trẻ trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn có 10 tháng nghiên cứu độc lập tại ĐH Harvard".
Visiting scholars, Postdoc, Research fellows là gì?
Nhân đây, nhiều ý kiến tranh luận về các khái niệm Visiting scholars" (học giả được mời dạy hoặc nghiên cứu), "Postdoc" (nghiên cứu sau tiến sĩ) hay "Research fellows" (tạm dịch: nghiên cứu) , cái nào danh giá và tốt hơn? Theo tiến sĩ Trần Vinh Dự , cả 3 đều do một đơn vị nào đó cấp ngân quỹ để một cá nhân qua một trường đại học hoặc một tổ chức nghiên cứu khác để nghiên cứu/làm việc trong một thời gian nhất định.
"Khác biệt cơ bản giữa các chương trình này là đối tượng và thời gian của chương trình . Chẳng hạn "postdoc" thì dành cho những người đã tốt nghiệp tiến sĩ trong một thời gian nhất định (thường là dưới 5 năm sau khi tốt nghiệp) và thường kéo dài 2 năm. "Visiting Scholars" hay "Research Fellows" thì áp dụng cho các học giả theo nghĩa rộng hơn, thời gian thường ngắn hơn, thí dụ 10 tháng theo chương trình của HYI. Research Fellowships thì có thể rất ngắn (thí dụ 6 tháng) ", tiến sĩ Trần Vinh Dự cho biết.
Vì sao có chữ "Yên Kinh"?
Theo tiến sĩ Trần Vinh Dự, HYI là một quỹ tín thác công ích (public charitable trust) được thành lập từ năm 1928 với nguồn tài trợ thuần túy từ tài sản của nhà khoa học Charles Martin Hall.
Ông Hall là một nhà khoa học và một nhà sáng chế, đồng thời là một "đại gia" thời đó với tài sản có được vì thành lập công ty luyện kim Alcoa. Ông Hall mất năm 1941 lúc 51 tuổi và không có vợ con thừa kế. Tài sản của ông để lại theo di chúc được dùng cho mục đích thiện nguyện. HYI được thành lập dựa hoàn toàn trên nguồn ngân sách đến từ khối tài sản này.
Tân Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn từng có thời gian nghiên cứu tại Viện Harvard Yeching - BỘ GD-ĐT
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Dự, chữ Yenching đến từ... một người da trắng khác, là tiến sĩ John Leighton Stuart (1876-1962), một nhà truyền giáo và một nhà giáo dục. Ông Stuart dành một phần đời ở Trung Quốc hoạt động truyền đạo Công giáo và làm giáo dục. Có giai đoạn ông còn là Đại sứ của Mỹ tại Trung Quốc (1946). Ông cũng là người sáng lập ĐH Yên Kinh (Yenching University), và là chất xúc tác để hình thành HYI tại ĐH Harvard năm 1928. Chính HYI trong giai đoạn đầu cũng tham gia hỗ trợ trực tiếp ĐH Yên Kinh và 5 trường đại học khác ở Trung Quốc và một ở Ấn Độ.
Tôn chỉ của HYI là nghiên cứu và hỗ trợ nghiên cứu, xuất bản về văn hóa Trung Hoa, châu Á đại lục, Nhật, Thổ Nhĩ Kỳ, các nước Balkan ở châu Âu bằng cách sáng lập, phát triển, hỗ trợ, duy trì các tổ chức giáo dục, hoặc hợp tác và liên kết với các tổ chức giáo dục khác.
Vì vậy, theo tiến sĩ Dự, HYI không hoạt động bằng tiền của Trung Quốc và cũng không hoạt động theo Trung Quốc hay nói cách khác không "thân Trung Quốc" như một số người nhận định.
Nghiên cứu sinh tại Viện Harvard Yenching - HYI
Harvard Yenching Institute có thuộc ĐH Harvard? TS Trần Vinh Dự, người từng theo học và tốt nghiệp ĐH Texas ở Austin (Mỹ), giải thích khái niệm học giả Harvard Yenching Institute và nó có liên quan gì Trung Quốc không. Ngày 8/4, khái niệm học giả Harvard Yenching Institute (HYI) trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội, cũng như trong giới học thuật. Nó là gì? "Visiting...