Năm 2022: Kiên trì mục tiêu nâng chất lượng giáo dục
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhận định 2022 tiếp tục là một năm nhiều khó khăn, thử thách; giáo viên, học sinh nỗ lực hơn nữa để kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục, đồng thời ứng phó và thích nghi an toàn trước dịch bệnh
. Phóng viên: Nhìn lại năm 2021 – năm có thể coi là vô vàn khó khăn và thách thức của ngành giáo dục, bộ trưởng có thể khái quát về những việc đã làm được trong điều kiện dịch bệnh suốt nhiều tháng?
- Bộ trưởng NGUYỄN KIM SƠN: Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp và khó lường khiến ngành giáo dục vừa phải hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch năm học vừa phải triển khai công tác phòng chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn cho học sinh, giáo viên và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến ngành. Nói một cách chủ quan, tôi cho rằng các nhiệm vụ cơ bản đã hoàn thành theo kế hoạch đề ra, bảo đảm những yêu cầu về chất lượng giảng dạy và học tập. Ngành giáo dục đã triển khai linh hoạt, đa dạng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để khắc phục, ứng phó với tác động của dịch bệnh, chủ động các phương án, kịch bản cụ thể để tổ chức dạy học phù hợp…
Chúng tôi cũng đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Rất nhiều thầy cô giáo đã chủ động, linh hoạt, đổi mới sáng tạo trong giảng dạy, tích cực phối hợp hiệu quả với gia đình và học sinh để thực hiện tốt nhiệm vụ. Những thành quả đáng ghi nhận đó là sự nỗ lực của từng học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; sự chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ; sự hỗ trợ, phối hợp của các bộ, ngành, địa phương; sự đồng hành của các bậc phụ huynh và toàn xã hội đối với sự nghiệp giáo dục nói chung và trong một năm khó khăn của ngành giáo dục nói riêng.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn (bìa phải) trao đổi với thầy cô giáo và học sinh tỉnh Bắc Giang. (Ảnh: DUNG BÙI)
. Bộ trưởng cho biết cụ thể hơn một số nhiệm vụ ưu tiên của ngành giáo dục trong năm 2022?
- Chúng tôi tiếp tục thực hiện công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29 và Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, trong đó ưu tiên triển khai một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm.
Cụ thể, tiếp tục chỉ đạo ứng phó với dịch Covid-19, củng cố chất lượng, khắc phục các tác động của dịch bệnh đối với ngành giáo dục. Tiếp tục thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục và đào tạo; rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật; triển khai nghiên cứu xây dựng Luật Nhà giáo, Luật Học tập suốt đời; rà soát Luật Giáo dục đại học.
Triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 3, lớp 7, lớp 10; nâng cao chất lượng biên soạn, thẩm định và lựa chọn sách giáo khoa đối với lớp 4, lớp 8, lớp 11. Tăng cường các điều kiện bảo đảm triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, như chuẩn bị đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.
Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2022 bảo đảm ổn định, phù hợp với tình hình dịch bệnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông và đổi mới giáo dục ĐH.
Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Tiếp tục xây dựng và triển khai thực hiện Khung chiến lược phát triển giáo dục ĐH; quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục ĐH và CĐ sư phạm giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch mạng lưới các trường chuyên biệt.
Tiếp tục triển khai thực hiện tự chủ ĐH, tăng cường giải pháp phát triển khoa học – công nghệ; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trong các cơ sở giáo dục ĐH. Tăng cường chuyển đổi số, đẩy mạnh cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo; xây dựng hạ tầng học tập quốc gia; xây dựng kho học liệu số; tăng cường các điều kiện bảo đảm và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học trực tuyến.
. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh cũng là mong mỏi của rất nhiều giáo viên, học sinh và phụ huynh. Bộ sẽ làm gì để ngăn ngừa những vi phạm, tiêu cực trong giáo dục?
- Ngành giáo dục sẽ quan tâm bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và đáp ứng nhu cầu học tập cho các đối tượng yếu thế. Đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp, việc làm cho học sinh, sinh viên.
Một việc nữa là trong năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với Bộ Nội vụ từng bước khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên tại các địa phương. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục nhằm xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, ngăn ngừa và xử lý nghiêm các hành vi sai phạm trong giáo dục và đào tạo.
. Bộ trưởng có kỳ vọng gì đối với ngành giáo dục trong năm mới Nhâm Dần?
Video đang HOT
- Điều kỳ vọng, mong mỏi lớn nhất của tôi và cũng là của toàn ngành ở thời điểm này là dịch bệnh nhanh chóng được kiểm soát để học sinh sớm trở lại trường học, các hoạt động giáo dục sớm trở lại bình thường.
2022 là một năm có nhiều nhiệm vụ đặt ra với ngành và sẽ tiếp tục là một năm nhiều khó khăn, thử thách. Tôi mong rằng các thầy cô giáo và học sinh sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa để kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục, đồng thời ứng phó và thích nghi an toàn trước dịch bệnh.
Còn nhiều việc phải làm
Người đứng đầu ngành giáo dục cho hay năm 2021 vẫn còn không ít hạn chế cần phải khắc phục. Theo đó, công tác xây dựng kế hoạch triển khai các nhiệm vụ được giao vẫn còn những bất cập, hiệu quả chưa cao, chưa bám sát điều kiện và khả năng thực hiện. Một số hướng dẫn triển khai việc dạy và học trong bối cảnh dịch Covid-19 còn mang tính ứng phó tạm thời, chưa thực sự chủ động. Nhiều địa phương thiếu trang thiết bị học trực tuyến; việc học trực tuyến, truyền hình đối với học sinh tiểu học – nhất là lớp 1, lớp 2 – gặp nhiều khó khăn. Vấn đề tự chủ đại học còn chưa thống nhất và đồng bộ, dẫn đến việc triển khai ở một số cơ sở đào tạo còn chậm, lúng túng.
“Không ít việc ngành giáo dục mong muốn làm nhưng do điều kiện khách quan nên chưa làm được hoặc kết quả chưa như kỳ vọng. Bên cạnh đó là những nhiệm vụ lâu dài, không thể giải quyết trong một năm. Vì vậy, ngành giáo dục còn nhiều việc phải làm trong năm 2022 và những năm tiếp theo” – Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhìn nhận.
Trung tâm của sự nghiệp đổi mới giáo dục là thầy, trò hay... toa tàu? (1)
Bài viết này xin phác họa đôi điều về "ngôi nhà giáo dục" mà Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn mới dọn vào được hơn hai tháng.
Thực hiện chủ trương đổi mới toàn diện Giáo dục và Đào tạo là cả Hệ thống chính trị nhưng vai trò chính là Chính phủ, cụ thể là Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Những định hướng cơ bản của Giáo dục và Đào tạo Việt Nam có thể tìm thấy trong nhiều văn bản của Đảng, chẳng hạn Nghị quyết 29-NQ/TW, trong Hiến pháp và ba đạo luật dành riêng cho Giáo dục và Đào tạo là Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Vấn đề còn lại là quyết sách mà Chính phủ giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện.
Và điều này phụ thuộc vào tâm đức, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý của các vị Bộ trưởng, Thứ trưởng cùng với đội ngũ giúp việc cho lãnh đạo Bộ, cụ thể là cấp cục, vụ và tương đương trong cơ quan Bộ.
Là cơ quan hành pháp, Chính phủ không được làm những điều luật pháp không cho phép đồng thời còn phải tuân theo chủ trương, đường lối của Đảng.
Dựa theo cách nói "Phải nhốt quyền lực trong lồng cơ chế", mọi sáng tạo của Chính phủ tại bất kỳ thời điểm nào chỉ giới hạn trong phạm vi "chiếc lồng Luật pháp và Nghị quyết".
(Ảnh minh họa: Giaoducthoidai.vn)
Mới đây, chuyên mục "Kết nối" báo Giaoducthoidai.vn đăng một bài báo dài ba kỳ với cái tít mang tính ẩn dụ: "Giáo dục Việt Nam - Nắng soi qua nóc". [1], [2], [3]
Có một chi tiết khá thú vị, đó là lúc đầu bài viết được đăng với tiêu đề "Giáo dục Việt Nam - Nắng soi qua tóc". Sau đó, theo đề nghị của tác giả, từ "nóc" được sửa thành "tóc" theo đúng nguyên bản.
"Nắng soi qua tóc" là chuyện bình thường xứ nhiệt đới, để đầu trần dưới trời nắng thế nào cũng bị nắng soi qua tóc chạm đến đỉnh đầu, về nhà nhẹ thì sổ mũi, nặng thì cảm nắng nhưng điều này không ăn nhập với giáo dục.
"Nắng soi qua nóc" lại là chuyện khác, đặc biệt khi đó là "nóc" của giáo dục Việt Nam.
"Nóc" thường liên quan đến nhà, nhiều trường hợp "nhà" là lâu đài, biệt thự, cũng có khi là cung điện, dinh nguyên thủ hoặc tháp ngà mà dân thường chỉ được phép đứng ngoài hàng rào chiêm ngưỡng.
Một khi nắng soi qua nóc xuống tận nền nhà thì có phải những cư dân sống ở đó không quan tâm đến mái nhà, để mặc cho thời gian bào mòn, gió mưa làm thủng?
Tác giả loạt bài "Giáo dục Việt Nam - Nắng soi qua nóc" thứ nhất là muốn gửi đôi lời tâm sự đến Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đúng vào dịp ông được đề cử làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đây có thể là những lời "nghịch nhĩ" nhưng tuyệt không phải là "cầm đèn chạy trước Bộ trưởng".
Thứ hai là hình như tác giả cố ý tránh không muốn nhắc đến chuyện "Nhà dột từ nóc" nên mới nói "Nắng soi qua nóc", nếu nóc không có lỗ thủng thì làm gì có chuyện nắng soi qua. Vả lại khi nắng có thể soi thì chả nhẽ mưa không thể dột!
Thứ ba là có vẻ như tác giả vẫn rất ưu ái giáo dục nên mới để nắng soi qua nóc vào trong nhà, nắng chiếu xuống nền giúp nhà sáng sủa, làm nhà khô ráo, giúp gia chủ nhận biết chỗ ẩm mốc, chỗ mối mọt mà cứu chữa. Nếu nhà bị "dột từ nóc" mà lại để lâu ngày thì mọi thứ mục nát, chỉ còn cách vứt đi sắm đồ mới.
Cái tít bài tưởng bình thường hóa ra hàm chứa nhiều điều, thế nên mấy ông đồ già còn biết đùa với chữ nghĩa cũng là may mắn cho con cháu trong nhà.
Nóc nhà nào phía trên cũng là bầu trời, có thể có "nhà chọc trời" nhưng "nhà trên trời" họa chăng chỉ có trong các phim thần thoại. Thực ra thì bất kể nhà kiểu gì, chuyện nắng soi hay mưa dội vào nhà qua nóc có thể ít xảy ra nhưng lọt qua cửa sổ không phải là hiếm.
Nói "Giáo dục Việt Nam - Nắng soi qua nóc" mà không có dẫn chứng đủ sức thuyết phục thì đó là nói bừa, nói kiểu anh Chí làng Vũ Đại.
Ngôi nhà giáo dục giống một khu chung cư với đủ loại chủ hộ, vì thế cần phân biệt chủ thật của giáo dục với những hộ "ăn ké, ở nhờ".
Bài viết này xin phác họa đôi điều về "ngôi nhà giáo dục" mà Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn mới dọn vào được hơn hai tháng.
Thứ nhất, "nóc nhà" của Giáo dục Việt Nam là gì?
Thứ hai, vì sao "nóc nhà giáo dục" lại bị nắng soi qua"?
Thứ ba, muốn chống dột, muốn tránh nắng soi qua nóc, Giáo dục Việt Nam phải làm gì?
Về câu hỏi thứ nhất: "nóc nhà" của Giáo dục Việt Nam là gì?
Vị trí "nóc nhà giáo dục" đương nhiên thuộc về lãnh đạo cao nhất Bộ Giáo dục và Đào tạo và người viết trong không ít bài đăng đã cho rằng bất kỳ ai - theo sự phân công hay theo nguyện vọng - nhận trách nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đều là người dũng cảm.
Không ít ý kiến cho rằng đây là chiếc ghế Bộ trưởng khó ngồi nhất trong trong 22 chiếc ghế lãnh đạo cấp bộ và cơ quan ngang bộ thuộc Chính phủ.
Sự "khó ngồi" thể hiện ở bốn yếu tố: "quyền", "lực", "thế" và "hướng".
Giáo dục gần như không có quyền:
Đây là nói về quyền quản lý, điều động, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật,... cán bộ trong ngành. Đại bộ phận cán bộ, giáo viên khối giáo dục phổ thông do chính quyền cấp tỉnh quản lý, khối đào tạo nghề do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý. Phần lớn cơ sở giáo dục đại học do các bộ, ngành, tổ chức chính trị xã hội và địa phương quản lý, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ quản lý một số trường sư phạm và đại học.
Theo số liệu tại công văn số 1279/BGDĐT-KHTC của Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Giáo dục và Đào tạo thì trong số 132 cơ sở giáo dục đại học (tính đến ngày ban hành công văn), Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ quản lý 37 cơ sở, chiếm tỷ lệ 28,03%.
Số lượng cơ sở giáo dục đại học thuộc quyền "chủ quản" của một vài đơn vị, tổ chức không được Luật Giáo dục giao chức năng quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo như sau:
Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch - 12; Bộ Y tế - 11; Bộ Công thương - 8; Bộ Giao thông Vận Tải - 5; Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội - 4; Bộ Quốc phòng - 8; Bộ Công an - 8;...
Có 04 cơ sở giáo dục đại học trực thuộc bốn đơn vị kinh tế: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Một số tổ chức chính trị xã hội cũng có đại học của riêng mình như: Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam 02 trường, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam 01 học viện, Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 01 học viện,...
Vì không quản lý nhân sự và tài chính giáo dục phổ thông nên Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể xử lý cán bộ địa phương trong vụ gian lận điểm thi trung học phổ thông năm 2018 tại ba tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình bởi những người này thuộc quyền quản lý của Đảng bộ và chính quyền cơ sở.
Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể xử lý một số lãnh đạo, cựu lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh khi những người này phạm luật hình sự về đấu thầu từ nguồn vốn ngân sách,...
Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể xử lý những cán bộ, giáo viên vi phạm trong kỳ thi tuyển viên chức giáo dục tại tỉnh Quảng Ngãi năm 2017.
Sau khi có sự tố cáo gian lận, trù úm từ người trong cuộc, tỉnh Quảng Ngãi là lập đoàn kiểm tra 10/14 hội đồng thi và phát hiện hàng loạt hội đồng thi có sai phạm từ khâu tổ chức thi đến việc chấm thi, đặc biệt là có chuyện Giám đốc sở Nội vụ nhờ chạy điểm cho hai người thân của mình.
Thông tin trên báo cho biết ngày 14/06/2021, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Cần Thơ Trần Hồng Thắm gửi đơn cho Bí thư Thành uỷ, Ban Tổ chức Thành uỷ và Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Cần Thơ xin nghỉ việc. [4]
Tường thuật của Vietnamnet.vn cho thấy đơn xin thôi việc của bà Thắm không gửi tới lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trong khi Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân thành phố Cần Thơ Dương Tấn Hiển cho biết "Có nhiều biểu hiện mất đoàn kết nội bộ tại Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Cần Thơ" thì Bộ Giáo dục và Đào tạo biết được những gì và đã có những chỉ đạo gì? [5]
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo không quản được nhân sự gần 80% cơ sở giáo dục đại học, không được xử lý Giám đốc sở mắc sai phạm, không nắm được nhân sự và nguồn lực giáo dục tại địa phương có phải là lỗ hổng lớn nhất trên "mái nhà giáo dục" khiến cho mọi thứ, cả nắng, mưa, bụi và rác đều có thể lọt vào trong nhà?
( Còn nữa )
Đề xuất gửi Tân Bộ trưởng Giáo dục: GS.TS Đặng Kim Vui nêu 3 vấn đề cải thiện đại học GS.TS Đặng Kim Vui, nguyên Giám đốc ĐH Thái Nguyên đã đưa ra 3 vấn đề để cải thiện chất lượng giáo dục ĐH gửi đến tân Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn. Giữ chân người tài Theo GS. Đặng Kim Vui, hiện nay đang có xu hướng chảy máu chất xám trong các cơ sở giáo dục ĐH. Người giỏi không...