Muối kiến nét độc đáo trong ẩm thực Tây Nguyên

Nông Mạnh Hùng20:21 05/04/2020

Đến phố núi Tây Nguyên, du khách không chỉ thu hút với phong cảnh hùng vĩ nơi đây mà còn bất ngờ với sự độc đáo trong ẩm thực.

Những món ăn nơi đây đa phần được chế biến từ những nguyên liệu thiên nhiên, gần gũi với con người. Trong đó, muối kiến có lẽ là món ăn đặc trưng hơn cả.

Khám phá dọc miền đất nước, thực khách sẽ thấy người Cao Bằng lấy trứng kiến để làm bánh, đến Bình Định thì có món nộm trứng kiến vàng níu chân thực khách. Và đến khi ghé thăm Gia Lai thì khó ai có thể quên với một loại đồ chấm tận dụng cả thân của con vật này, đó là muối kiến.

Tây Nguyên – khu ẩm thực tập trung hàng đầu với nhiều món ăn thú vị. Ảnh: T. L.

Những ổ kiến vàng khá phổ biến ở các khu vực miền núi nước ta. Nếu không biết cách chế biếnvà thưởng thức, thực khách có thể say mê với các món ngon từ kiến vàng.

Nếu chưa tìm hiểu, thực khách sẽ không thể nào hiểu được người Gia Lai lại có thể biến kiến vàng, một loại côn trùng khiến nhiều người tránh xa, trở thành thứ đặc sản nổi danh. Thứ đặc sản không thể nào tách rời trong nền ẩm thực phố núi này.

Trứng kiến được người dân nuôi và thường đặt trên cây cao.

Bí quyết chính là phải chọn những tổ kiến “đông dân” và có nhiều trứng nhất. Sau khi mang đi trụng sơ với nước thì rang chúng trên chảo nóng để tạo độ giòn, thơm khi trộn cùng muối. Nhưng trước khi làm điều này, người dân nơi đây phải tốn rất nhiều thời gian để loại bỏ cát, bụi bẩn trong kiến. Chỉ có như thế, kiến mới sạch, muối kiếm làm ra mới ngon và bảo quản được lâu.

Bên cạnh kiến vàng, thành phần của muối kiến không thể thiếu muối, ớt và bột ngọt. Muối được chọn phải là muối hột. Thứ muối hột đơn giản lại là điểm nhấn hương vị cho món ăn độc đáo này. Giã kiến đã rang vàng giòn cùng muối hột, bột ngọt, ớt tươi và kèm thêm lá then len – một loại lá rừng thường thấy ở vùng Tây Nguyên. Chỉ đơn giản thế mà vị mặn, ngọt, cay the dần hòa quyện vào nhau tạo nên một thứ đồ chấm ngồ ngộ, ấn tượng từ cái tên đến hương vị.

Sơ chế trứng kiến rất vất vả để loại bỏ hoàn toàn bụi đất.

Video đang HOT

Điểm đặc biệt trong cách làm là trong khi giã, phải làm sao để kiến không bị nát nhừ nhưng chất chua đặc trưng của chúng phải quyện thật đều trong các thành phần khác tạo nên một hương vị rất riêng. Với du khách, muối kiến khá kỳ lạ nhưng với người dân Tây Nguyên, nó đã gắn liền với ẩm thực bao đời nay.

Ở những thời điểm, kiến chính là lựa chọn “cứu cánh” bởi vị mặn chua đặc trưng của chúng. Và cũng từ đó, mặc dù không thiếu thức ngon vật lạ nào nhưng hương vị tuyệt vời của muối kiến đã thấm trọn vào văn hóa của cả vùng đất núi này.

Người dân Gia Lai tỉ mỉ lọc từng chút một để có mẻ muối kiến thơm ngon.

Nếu chỉ mãi nói về muối kiến mà không kể đến “người thực khách đồng hành” của chúng thì lại thiếu sót lớn. Muối kiến chỉ phát huy hết mùi vị khi ăn cùng với bò một nắng, một đặc sản khác của vùng Gia Lai.

Loại bò khô đặc biệt được làm theo công thức truyền thống là ướp tẩm gia vị rồi đem phơi nắng trong một ngày để từng thớ thịt săn lại, thấm gia vị đậm đà mang một màu đỏ nâu trông khá bắt mắt. Nướng miếng bò một nắng trên bếp than đỏ hồng rồi chấm cùng muối kiến quả là một sự kết hợp khá hoàn hảo.

Kiến vàng sẽ sản sinh ra trứng được xem là món ăn độc đáo nhất ở Tây Nguyên.

Thực khách sẽ thưởng thức được vị ngọt tươi đậm đà, dai dai của thịt bò hòa quyện cùng vị chua, mặn, cay đặc trưng trong muối. Để rồi đọng lại nơi cổ họng một chút cay the, thanh thanh và thơm thoảng mùi thơm khó cưỡng.

Tuấn Đạt

Cũng là trứng nhưng những món ăn Việt Nam chế biến từ loại trứng này sẽ khiến nhiều người rùng mình không dám ăn

Dù là người khoái ăn các loại trứng thì cũng chưa chắc đã ăn được trứng của sinh vật này.

Phải công nhận một điều là ẩm thực Việt Nam quá phong phú! Gần như mọi thứ đều có thể chế biến thành món ăn đặc sản, kể cả là... trứng của loài kiến. Nếu bạn chưa biết thì ở Việt Nam có rất nhiều đặc sản được làm từ... trứng kiến, ở nhiều vùng trên cả nước và có nhiều cách chế biến khác nhau.

Không phải trứng của loài kiến nào cũng ăn được, thường là trứng kiến đen hoặc trứng kiến vàng mới được người dân bản địa các vùng miền chọn để làm thức ăn. Mùa "đánh kiến" là vào tháng 3, 4 âm lịch, người dân địa phương sẽ đi săn các tổ kiến có nhiều trứng để thu hoạch. Tuy bổ, nhiều dưỡng chất, lạ miệng, nhưng không phải ai cũng có thể ăn được trứng kiến, đặc biệt là những ai sợ loài kiến hoặc mắc chứng sợ sự "nhung nhúc", chưa kể còn có người dị ứng với chất có trong trứng kiến nữa. Dù vậy với người dân địa phương một số tỉnh thành, trứng kiến là đặc sản thơm ngon rất được ưa chuộng, chế biến thành những món hấp dẫn:

Bánh nếp nhân trứng kiến đen: Phần vỏ bánh được làm từ gạo nếp nương xa, nhân bánh là trứng kiến rang hành phi, thịt băm và chút lạc. Tất cả gói trong lá vả rồi hấp cách thuỷ khoảng 45 phút là chín.

Đây là đặc sản lạ miệng của người Tày ở Tuyên Quang.

Khác với các loại bánh hấp khác, bánh nếp nhân trứng kiến rõ mùi thơm bùi của lá và gạo nếp, ăn rất hợp với nhân trứng kiến đậm đà, nảy tach tách trong miệng.

Xôi trứng kiến: Gạo được ngâm rồi đồ xôi, sau đó mới đem trộn với trứng kiến đã xào hành phi chứ không đồ chung xôi với trứng kiến cùng nhau. Cách làm món này đơn giản, có một số thay đổi nhỏ tuỳ vào từng địa phương.

Xôi trứng kiến là đặc sản của vùng núi và nhiều tỉnh thành phía Bắc như Mù Cang Chải, Ninh Bình, Cao Bằng, Bắc Giang...

Nộm trứng kiến vàng: Ngoài trứng kiến rang chín, món ăn này còn một nguyên liệu lạ khác là đài hoa đực của quả mít thái sợi mỏng, trộn với dưa chuột và bưởi, rắc thêm chút đậu phộng. Tổng thể thành một món nộm chát, chua, beo béo.

Nộm trứng kiến là đặc sản ở Hầm Hô, Bình Định.

Chả lá lốt trứng kiến: Cách làm tương tự chả lá lốt thông thường, thêm trứng kiện trộn lẫn vớt thịt băm, hành khô, gia vị, mắm, hạt tiêu rồi chiên mỡ nóng già.

Món ăn này khá phổ biến ở nhiều nơi và cũng là một trong những món dễ ăn nhất từ trứng kiến, cùng với trứng kiến phi thịt băm, mỡ hành rồi xúc bằng bánh đa, phồng tôm để ăn.

Canh trứng kiến: Dân xứ Nghệ nấu trứng kiến với măng chua, còn Quảng Bình thì nấu với lá cây bún chua, một số nơi khác thì nấu với lá giang, bẹ chuối...

Hương vị chung của canh trứng kiến là chua, hơi nồng, trứng kiến sẽ nổi lên bề mặt bát canh, khi ăn vào nổ bem bép trong miệng. Món ăn dân dã này ấy vậy lại khiến nhiều người "rùng mình", nhất là những ai nhạy cảm với những loại ấu trùng.

GIA HIỂN

Khám phá món ăn từ trứng muỗi lạ lùng của người Mexico Nếu như ở Việt Nam, trứng kiến được xem là món ăn đặc sản, đắt tiền thì ở Mexico, trứng muỗi là món ăn lạ lùng được người dân cực kỳ yêu thích. Thậm chí, người dân bản địa coi các món ăn từ trứng muỗi, là đặc sản không thể thiếu trong các bữa ăn hằng ngày. Ảnh: vnecdn. Ở các nhà...