Một thời kỳ tồi tệ đang đến với các công ty khởi nghiệp

Việc sa thải nhân viên hàng loạt chỉ là dấu hiệu đầu tiên của loạt rắc rối đối với các công ty trong giai đoạn đầu đối mặt với suy thoái kinh tế.

Tuần trước, các nhân viên của Cameo, một công ty khởi nghiệp đằng sau ứng dụng video cho phép người dùng trả tiền cho những người nổi tiếng vì những lời chào ngắn được cá nhân hóa, đã tụ tập với nhau trong một cuộc họp chung. Bởi có một thông tin không tốt: Gần một phần tư nhân viên sẽ bị cho nghỉ việc.

“Hôm nay là một ngày tồi tệ tại văn phòng”, Steve Galanis, CEO của công ty viết trên Twitter. “Tôi đã đưa ra quyết định đau đớn khi từ bỏ 87 thành viên yêu quý của Cameo Fameo.”

Trong các câu trả lời phản hồi, mọi người đã rất tức giận. Cameo đã trải qua một đợt tuyển dụng lớn vào năm 2021 và nhiều đợt sa thải đã ảnh hưởng đến những người đã làm việc ở đây trong chưa đầy một năm.

Chỉ vài giờ sau, Doug Ludlow, CEO của công ty khởi nghiệp fintech Mainstreet, cũng thông báo rằng ông đã cắt giảm 30% nhân viên của công ty. “Chúng tôi thực hiện hành động này bởi vì chúng tôi tin rằng có khả năng rất cao là thị trường đang cực kỳ khó khăn ngày hôm nay sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn,” Ludlow đã tweet, “và có khả năng điều đó sẽ duy trì như vậy trong nhiều tháng, nếu không phải là nhiều năm”.

Việc sa thải nhân viên và những điều tiếng xung quanh nó là một sự khác biệt rõ ràng so với tính thần lạc quan trong hai năm qua, khi các công ty khởi nghiệp được những nhà đầu tư mạo hiểm rót vốn hàng triệu USD. Việc định giá cao ngất ngưởng và các đợt IPO bùng nổ đã khiến các công ty khởi nghiệp dường như là một sự đặt cược an toàn, truyền cảm hứng cho hàng trăm quỹ mạo hiểm mới. Nhưng bây giờ, bữa tiệc dường như đột ngột kết thúc, và việc giảm quy mô có thể báo hiệu cho quãng thời gian còn tồi tệ hơn ở phía trước.

Kể từ tháng 1 năm nay, gần 50 công ty khởi nghiệp đã thực hiện các đợt sa thải đáng kể, theo dữ liệu do Layoffs.fyi thu thập. Trong số đó có các công ty như Robinhood và Peloton, những công ty đã phát triển vượt bậc trong thời kỳ đại dịch, giờ đây phải đối mặt với thực tế phũ phàng của một nền kinh tế kém phát triển hơn, và ít tiền mặt hơn. Còn các công ty khởi nghiệp như Cameo đã phải đảo ngược tốc độ chi tiêu trong hai năm qua. Theo CEO Galanis, việc sa thải là một sự điều chỉnh “đau đớn nhưng cần thiết” để “cân bằng chi phí với dự trữ tiền mặt của chúng tôi.”

Dự trữ tiền mặt sẽ ngày càng quan trọng để vượt qua cơn bão và các công ty khởi nghiệp không gây quỹ gần đây có thể sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong tương lai. Ba tháng đầu năm 2022 đánh dấu mức cao kỷ lục đối với hoạt động giao dịch đầu tư mạo hiểm giữa các công ty khởi nghiệp giai đoạn cuối, nhưng tốc độ điên cuồng đó đã bắt đầu chậm lại. Giờ đây, nhiều nhà đầu tư đã khuyên những người sáng lập nên chi tiêu một cách thận trọng với nhận định rằng việc huy động vốn trong vòng tiếp theo có thể không quá hấp dẫn.

“Hiện tại, các công ty khởi nghiệp đang ở trong tình huống khó khăn nhất là các công ty khởi nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng với định giá kỳ lân, tỷ lệ đốt tiền cao, các chỉ số tốt nhưng không tuyệt vời và 12 tháng tiền mặt”, Matt Turck, một đối tác của quỹ đầu tư mạo hiểm chia sẻ. “Bạn sẽ thấy rất nhiều vụ sa thải ở đó, bởi vì các công ty cần phải khẩn trương cắt giảm khoản tiền phải đốt của họ, nếu họ không muốn cạn kiệt tiền mặt.”

Kyle Stanford, nhà phân tích VC cấp cao tại PitchBook, cho biết tâm trạng của các nhà đầu tư mạo hiểm đã thay đổi đáng kể từ năm 2021. Sự nhiệt tình đã suy giảm, một phần do các yếu tố kinh tế – lãi suất tăng, lạm phát và bất ổn địa chính trị – đã tạo ra sự suy thoái trên thị trường công cộng. Cần nhiều thời gian hơn để những yếu tố đó ảnh hưởng đến các công ty tư nhân, nhưng việc sa thải hàng loạt tại các công ty khởi nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng là một dấu hiệu cho thấy nó đã xuất hiện. Các công ty khởi nghiệp đã lên kế hoạch IPO vào năm 2022 phần lớn đã trì hoãn việc này và các công ty công nghệ đại chúng như Uber đã quyết định cắt giảm chi tiêu tiếp thị và tuyển dụng. Các công ty lớn hơn, như Meta, đã thực hiện việc đóng băng tuyển dụng và cảnh báo nhân viên rằng việc cắt giảm có thể sắp xảy ra.

Trong khi hầu hết mọi người đồng ý rằng một cuộc suy thoái kinh tế sắp đến, nó có thể ảnh hưởng đến các công ty khởi nghiệp khác với những cuộc suy thoái trước đó. Bởi vì, theo số liệu của Pitchbook, gần 2.000 quỹ mạo hiểm mới đã được huy động ở Mỹ kể từ đầu năm 2020 và con số này nhiều hơn số quỹ đã bị đóng cửa trong khoảng thời gian bảy năm từ 2006 đến 2013. Nói cách khác, hoạt động giao dịch mạo hiểm khó có thể bị chậm lại hoàn toàn, vì vẫn còn hàng tỷ USD được luân chuyển, ngay cả khi việc định giá và quy mô giao dịch giảm xuống từ mức cao kỷ lục của chúng.

“Có thể sẽ có một số cuộc tàn sát.”

Matt Turck

Tuy nhiên, có vẻ như sự lạc quan gây sốt trong hai năm qua đã hết.

“Mỗi ngày, dường như có nhiều nỗi sợ hãi hơn trên thị trường và nỗi sợ hãi có xu hướng trở thành một lời tiên tri tự ứng nghiệm. Các công ty khởi nghiệp sẽ phải cạnh tranh gay gắt hơn để nhận được các gói đầu tư mạo hiểm, hoặc sẽ phải có lãi sớm hơn để không phải phụ thuộc vào các nhà đầu tư”, ông Mark Turck nói. “Đối với những công ty không thể làm điều đó, rất có thể sẽ có một số cuộc tàn sát xảy ra”.

Tuy nhiên, có một điều đáng mừng là các công ty khởi nghiệp có thể vượt qua thời kỳ khó khăn có xu hướng trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nhiều công ty nổi tiếng nhất hiện nay – Uber, Airbnb, Square, Stripe, Facebook – đã bắt đầu trong thời kỳ suy thoái. Nhưng cái giá phải trả của mỗi con kỳ lân vượt qua thời kỳ suy thoái, là hàng trăm công ty khởi nghiệp khác có thể sẽ bị chà đạp.