Một phần ba số bệnh nhân Covid-19 nặng bị huyết khối nguy hiểm

Một phần ba số bệnh nhân nặng do virus corona bị huyết khối nguy hiểm có thể gây đau tim, đột quỵ và suy tạng, một nhà khoa học hàng đầu của Anh cảnh báo.

Một phần ba số bệnh nhân Covid-19 nặng bị huyết khối nguy hiểm

Cục máu đông, hay huyết khối, có thể gây tử vong nếu chúng di chuyển đến các cơ quan chính trong cơ thể và cắt đứt nguồn cung cấp máu.

Khối tắc có thể kích hoạt các cơn đau tim, đột quỵ, suy tạng và thuyên tắc phổi có thể gây tử vong.

Viêm nặng – phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch đối với nhiễm Covid-19 – được cho là nguyên nhân gây ra huyết khối.

Roopen Arya, chuyên gia về huyết khối tại King College London, nói rằng trong khi viêm phổi vẫn là nguyên nhân chính gây tử vong ở bệnh nhân Covid-19, các bác sĩ giờ đây đã “nhận thức rõ hơn” về vấn đề này.

“Với lượng dữ liệu khổng lồ trong vài tuần qua, tôi nghĩ rằng huyết khối rõ ràng là một vấn đề lớn.

Đặc biệt ở những bệnh nhân Covid nặng phải điều trị tích cực, trong đó một số nghiên cứu gần đây cho thấy gần một nửa số bệnh nhân bị thuyên tắc phổi hoặc cục máu đông ở phổi”.

Các cục máu đông bắt đầu ở phần dưới cơ thể có thể di chuyển đến phổi, gây ra tắc nghẽn chết người được gọi là thuyên tắc phổi – nguyên nhân gây tử vong phổ biến ở bệnh nhân Covid-19.

Tắc nghẽn gần tim có thể dẫn đến đau tim, một thủ phạm gây chết người hay gặp khác ở những người nhiễm bệnh. Và cục máu đông phía trên ngực có thể gây ra đột quỵ.

Các nhà khoa học chưa chắc chắn về lý do tại sao virus gây ra cục máu đông – nhưng họ tin rằng đó có thể là kết quả của một phản ứng miễn dịch được gọi là “bão cytokine”.

Cytokine là những phân tử truyền tín hiệu hóa học chỉ dẫn cho phản ứng miễn dịch bình thường. Chúng bảo các tế bào miễn dịch tấn công các phân tử virus trong cơ thể.

Nhưng ở một số bệnh nhân, quá trình này diễn ra quá mức và các tế bào miễn dịch bắt đầu phá hủy các mô khỏe mạnh.

Điều này có thể dẫn đến các mạch máu tổn thương bị thoát mạch khiến huyết áp tụt, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, theo TS Jamie Garfield từ Bệnh viện Đại học Temple ở Philadelphia.

Các nhà khoa học khác nói rằng cục máu đông là sản phẩm phụ của cách thức Covid-19 xâm nhập cơ thể người.

GS Ian Jones, một nhà virus học tại Đại học Reading, nói: “Covid gắn với một enzyme có tên là ACE2 nằm trên bề mặt tế bào. Nó chỉ sử dụng cách này như một con đường để tự gắn vào tế bào, nhưng khi làm như vậy chức năng enzyme của ACE2 bị giảm.

“Hậu quả là mất cân bằng hormone Angiotensin I và Angiotensin II, có vai trò điều chỉnh huyết áp. Điều này có thể liên quan đến tăng số ca đột quỵ đã được báo cáo”.

Còn theo TS Robert Bonow, giảng viên tim mạch tại Đại học Tây Bắc, thì nguyên nhân có thể bắt nguồn từ hình dạng đặc biệt của virus coronavirus gây ra các vấn đề đông máu.

“Đặc biệt với Covid, điều bạn thấy không giống với cúm, là do dưới kính hiển vi, virus corona có những gai nhọn là những protein nhỏ đang tìm kiếm thụ thể trên các tế bào mà chúng gắn vào. Nó đặc biệt tìm kiếm các thụ thể trong phổi, nhưng những thụ thể này cũng có ở các mạch máu, vì vậy nó có thể gắn vào không chỉ phổi mà còn cả các mạch máu”.

Một khi bám vào các tế bào mạch máu, các hạt virus có thể gây ra tổn thương cho mạch máu cũng như cho cơ tim.

Chúng có thể kích hoạt “trạng thái tăng đông”, gây ra cục máu đông dẫn đến đau tim.

Nếu Covid-19 nhắm vào các mạch máu, điều đó có thể giải thích tại sao những người đã bị tổn thương mạch máu – như bệnh nhân đái tháo đường và cao huyết áp – dễ bị bệnh nặng.

Chính xác virus tấn công các mạch máu theo cách thức nào vẫn còn là một bí ẩn, nhưng một số bài báo khoa học đã cho thấy tác dụng phụ chết người là phổ biến.

Tổn thương tim được phát hiện ở 20% bệnh nhân nhập viện ở Vũ Hán, theo một bài báo ngày 25 tháng 3 trên JAMA Cardiology.

Một nghiên cứu khác tại tâm dịch cho thấy 44% số bệnh nhân trong phòng hồi sức tích cực (ICU) bị rối loạn nhịp tim.

38% bệnh nhân ICU Hà Lan bị đông máu, theo một nghiên cứu công bố ngày 10 tháng 4 trên Thrombosis Research.

Từ 20 đến 4% bệnh nhân COVID-19 tại Đại học Emory ở Atlanta, Georgia, đã phát triển cục máu đông – ngay cả sau khi được dùng thuốc chống đông máu.

Phát hiện này được đưa ra sau một nghiên cứu của Đại học College London cho thấy virus corona gây ra nguy cơ đông máu và tắc mạch não.

Nghiên cứu nhỏ tập trung vào 6 bệnh nhân được xác nhận COVID-19 bị đột quỵ do mất lưu thông máu đột ngột lên não.

Nhóm nghiên cứu, bao gồm các bác sĩ chuyên khoa thần kinh của Bệnh viện Thần kinh và ngoại thần kinh quốc gia, đã thấy sự gia tăng của D-dimer – một loại protein máu liên quan đến đông máu.

Các tác giả cho biết phản ứng miễn dịch viêm thái quá xảy ra ở bệnh nhân Covid-19 kích thích đông máu bất thường trong não.

Họ nói rằng có bằng chứng về việc tăng D-dimer trong máu – là sản phẩm của các kháng thể tạo ra từ đáp ứng miễn dịch bất thường.

Đồng tác giả, GS David Werring và các đồng nghiệp đã xem xét 6 bệnh nhân bị đột quỵ thiếu máu cục bộ cấp tính do tắc một động mạch não lớn.

Đột quỵ thiếu máu cục bộ cấp tính là do mất lưu thông máu đột ngột đến một khu vực của não, dẫn đến mất chức năng thần kinh.

Kết quả gợi ý xét nghiệm sớm D-dimer ở bệnh nhân Covid-19 có thể cho phép các bác sĩ lâm sàng kê đơn thuốc điều trị đặc hiệu ở giai đoạn sớm hơn nhiều.

Điều này có thể làm giảm số người sau đó bị đột quỵ hoặc huyết khố tắc mạch ở nơi khác trong cơ thể.