Mang thai hộ không phải là đẻ thuê
Dự luật cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, bên mang thai hộ không được quyền yêu cầu hỗ trợ vật chất cho việc mang thai.
LTS: Dự thảo Luật Hôn nhân và Gia đình (HNGĐ) sửa đổi, bổ sung vừa được Bộ Tư pháp đưa ra lấy ý kiến người dân. Trong đó có những vấn đề mới như cho phép mang thai hộ, bổ sung chế định ly thân, thỏa thuận về tài sản giữa vợ và chồng… Nhiều chuyên gia cho rằng những quy định này đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn phát sinh trong những năm qua. Dự kiến trong tháng 7 dự luật sẽ được trình lên Chính phủ và có thể tháng 10 sẽ trình Quốc hội.
Trên thực tế có những phụ nữ vì nhiều nguyên nhân không thể mang thai nhưng có khả năng nhờ người khác mang thai hộ (MTH) bằng trứng của mình. Thế nhưng pháp luật hiện hành cấm tiệt điều này.
Cứu cánh những tuyệt vọng
Chị A. bị dị tật bẩm sinh không có â.m đ.ạo, không có tử cung nhưng có hai buồng trứng. Chị đến BV phụ sản Trung ương làm phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ â.m đ.ạo. Sau đó chị lập gia đình, quan hệ t.ình d.ục bình thường nhưng không thể có thai vì không có tử cung. Chồng chị là con một. Gia đình chồng nói rằng nếu chị không có con thì phải ly hôn. Chị rất muốn nhờ người khác MTH bằng noãn của chị và t.inh t.rùng của người chồng nhưng không thể thực hiện.
Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng, nguyên Giám đốc BV Từ Dũ, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TP.HCM, tâm sự bà không nhớ hết bao nhiêu trường hợp khát khao mong muốn có một đứa con nhưng đành bất lực. “Có một cô thẩm phán bị u xơ đầy kín tử cung. Cứ mỗi lần cô có thai là bị sẩy thai. Trứng của cô rất tốt, t.inh t.rùng của chồng tốt nhưng không thể nhờ người khác MTH. Do chồng là con trai duy nhất trong gia đình nên cuối cùng cô ấy đành chọn cách ly hôn để chồng có con. Tôi thương đứt ruột mà không biết làm sao can thiệp” – bà Phượng kể.
Việc cho phép MTH sẽ khắc phục được tình trạng vô sinh, kéo giảm ảnh hưởng chất lượng dân số trong tương lai. Ảnh: INTERNET
Một trường hợp khác, hai vợ chồng là tiến sĩ có uy tín cao, góp nhiều công sức trong việc phát triển thành phố. Họ hết mực yêu thương nhau nhưng cũng vì vợ có bệnh lý ở tử cung nên không thể mang thai. Người chồng rất muốn có một đứa con từ gien của vợ nên nhờ người khác MTH nhưng làm đơn xin hoài không được. Giờ thì họ đã trên 50, vẫn thương yêu nhau nhưng mong muốn lớn nhất là có một đứa con đã không đạt được.
Đối diện với những hoàn cảnh bất hạnh nêu trên. Ngay sau khi Thủ tướng ký ban hành Nghị định 12/2003 nghiêm cấm MTH, bà Phượng đã xin hủy lệnh cấm nhưng không được. Nay dự luật HNGĐ mới nhất đã cho phép MTH vì mục đích nhân đạo. Bà Phượng và các chuyên gia trong ngành y tế mừng vô kể.
Ai được mang thai hộ?
Dự luật dự kiến người MTH phải từ đủ 20 t.uổi đến 45 t.uổi; có đủ sức khỏe để thụ thai, mang thai và sinh đẻ, không mắc các bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục, HIV/AIDS, bệnh tâm thần, bệnh truyền nhiễm hay các bệnh di truyền khác.
Về quan hệ giữa người mang thai và vợ chồng nhờ mang thai, dự luật đưa ra hai phương án để người dân góp ý lựa chọn. Một là, người mang thai phải là người có quan hệ thân thích với vợ chồng nhờ mang thai. Người thân thích trong trường hợp này được hiểu là người có cùng dòng m.áu về trực hệ và người có họ trong phạm vi ba đời. Hai là, trong trường hợp không có người thân thích để nhờ mang thai thì vợ chồng có thể nhờ người phụ nữ khác mang thai.
7,7% cặp vợ chồng vô sinh trên tổng số các cặp vợ chồng của nước ta (theo số liệu của Tổng cục Dân số).
Video đang HOT
Theo bà Mai Thị Hoa, Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ t.rẻ e.m TP.HCM, đây là vấn đề quá mới, lần đầu tiên được đưa vào luật nên cần thận trọng. “Phải đặt đ.ứa t.rẻ làm trung tâm để giải quyết vấn đề. Nếu người ngoài dòng họ mang thai giùm, lỡ đâu khi người kia đang mang thai vài tháng mà cha mẹ đ.ứa t.rẻ mất thì làm sao? Trong trường hợp này dự luật xác định người mang thai sẽ là mẹ đ.ứa t.rẻ. Vì không cùng huyết thống nên e rằng người mẹ này sẽ khó lòng yêu thương đứa con, bấy giờ đ.ứa t.rẻ sẽ là người thiệt thòi nhất”.
Luật sư Huỳnh Minh Vũ ủng hộ quan điểm này. Theo ông Vũ, luật cần dự liệu hết những trường hợp bất trắc xảy ra, trong đó có tình huống người nuôi đ.ứa t.rẻ không yêu trẻ vì không cùng huyết thống.
Tuy nhiên, rất nhiều ý kiến đề nghị các cơ quan chức năng nên chọn phương án hai để mở rộng cửa cho nhiều người có cơ hội có con. “Với những người không có người thân thích có đủ điều kiện để MTH hoặc người thân thích không muốn MTH, chẳng lẽ họ phải chấp nhận bế tắc hay sao? Chắc gì người trong dòng họ có tình cảm với đ.ứa t.rẻ bằng người bên ngoài” – bác sĩ Đặng Phi Yến, Trưởng phòng Truyền thông giáo dục, Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, nói.
Chỉ có một biện pháp kỹ thuật duy nhất MTH được hiểu là việc dùng biện pháp kỹ thuật lấy noãn của người phụ nữ và t.inh t.rùng của người đàn ông để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của một phụ nữ khác để người này mang thai và sinh con mà không được trả thù lao. Việc MTH vì mục đích nhân đạo này chỉ áp dụng với những cặp vợ chồng chưa có một đứa con nào mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi đã được áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Việc sinh con bằng biện pháp này phải được thực hiện tại tổ chức y tế cơ sở có thẩm quyền. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng, kỹ thuật y tế nêu trên là biện pháp duy nhất trong việc hỗ trợ sinh sản đối với trường hợp MTH, không có cách nào đơn giản hơn. _____________________________________ Dự luật có nêu: “Người MTH không có quyền yêu cầu bên nhờ MTH hỗ trợ tài sản hoặc thu nhập cho việc mang thai, kể cả hỗ trợ cho việc chăm sóc thai”. Quy định này nhằm tránh trường hợp thương mại. Tuy nhiên, nếu bên nhờ MTH tự nguyện hỗ trợ vật chất thì người MTH vẫn có quyền nhận. Tôi cho rằng đây là bước thận trọng cần thiết của dự luật. Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch, Đoàn Luật sư TP.HCM Theo dự luật, người nhờ MTH là cha mẹ của đ.ứa t.rẻ. Tuy nhiên, trong trường hợp bên nhờ không còn hoặc không đủ điều kiện để nhận con thì bên mang thai là cha mẹ của đ.ứa t.rẻ. Nếu bên mang thai không đủ điều kiện để nuôi con thì tòa án chỉ định người giám hộ cho con. Đây là quy định cần thiết để bảo vệ đ.ứa t.rẻ sau sinh. Luật sư Huỳnh Minh Vũ, Đoàn Luật sư TP.HCM
Theo 24H
Có nên cho phép mang thai hộ?
GS.TS Lê Thị Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giới và Phát triển nhận định: "Có con là một quyền lợi chính đáng của mỗi cặp vợ chồng. Tại sao lại để họ phải lén lút?
Ủng hộ mang thai hộ
Thưa bà, một trong những nội dung sửa đổi của Luật Hôn nhân & Gia đình năm 2000 mà Ban soạn thảo đưa ra họp bàn mới đây là có hay không việc thừa nhận mang thai hộ. Quan điểm của bà thế nào?
Trước hết, cần phải thấy rằng, mang thai hộ là một hiện tượng rất mới trong xã hội, xuất phát từ hoàn cảnh thực tế là có những gia đình bị vô sinh mà người ta tha thiết mong có con. Họ có thể khá giả hoặc nghèo khó thì nguyện vọng ấy là hoàn toàn chính đáng và tôi ủng hộ.
Nghĩa là, bà ủng hộ việc cho phép mang thai hộ?
Đúng thế.
Tại sao bà lại ủng hộ?
Bởi dù có muốn thừa nhận hay không thì người ta vẫn đang lén lút thực hiện đấy thôi. Đó là một nhu cầu tất yếu của xã hội vì nó xuất phát từ ba nhóm: Do vợ hoặc chồng hoặc cả hai vợ chồng đều vô sinh (mà tỷ lệ này đang gia tăng) khi chúng ta cho phép kết hôn đồng tính thì cũng có nghĩa là nhu cầu này cũng sẽ tăng lên cũng không loại trừ hiện tượng phụ nữ không thích đẻ mà vẫn muốn có con. Tiến bộ khoa học kỹ thuật đã giúp cho người ta hoàn toàn làm được điều đó.
Nếu bây giờ mình không thông qua thì sẽ khiến cho một bộ phận xã hội không thoải mái. Họ lén lút thực hiện và rủi ro tăng cao, vì rất có thể một trong hai bên sẽ phá vỡ thỏa thuận, gây thiệt hại về t.iền bạc, sức khoẻ cho bên kia. Nếu mình có luật thì sẽ kiểm soát được điều đó. Vấn đề ở đây là, có con là một quyền thì tại sao lại bắt họ lén lút?
GS.TS Lê Thị Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giới và Phát triển nói về việc sửa đổi Luật Hôn nhân & Gia đình.
Sẽ không tạo thành xu thế, nếu...
Nhưng những ý kiến phản đối lo ngại rằng việc mang thai hộ sẽ ảnh hưởng tới kết cấu gia đình truyền thống?
Đương nhiên, mối lo ấy là hoàn toàn có cơ sở vì vấn đề này rất phức tạp. Bởi đứa con sinh ra sau này có ba người là cha mẹ: gồm bố mẹ đẻ (người cho trứng và t.inh t.rùng) và người mẹ mang nặng chín tháng mười ngày. Dù muốn hay không thì nó cũng ảnh hưởng bởi gen di truyền của cả ba người, có thể là những tính tốt, có thể là những tính xấu.
Thứ nữa, mối quan hệ trong xã hội cũng phức tạp, rắc rối lên, nhất là trong việc nếu đứa con đòi hỏi được biết về người mẹ thứ hai, nếu người mẹ mang thai không thực hiện hợp đồng hoặc có hành vi đe dọa cặp vợ chồng và sau cùng là có thể có vấn đề khi phân chia tài sản. Do đó, chúng ta cần phải đối mặt và chuẩn bị mọi thứ để ứng xử với hiện tượng này cho phù hợp.
Với những người không có khả năng sinh con thì việc mang thai hộ là một lựa chọn tối ưu. Thế nhưng, liệu khi cho phép rồi thì có khiến cho những người phụ nữ lập gia đình muốn có con nhưng... không thích đẻ gia tăng?
Cái đó cũng cần phải lưu tâm. Tôi cũng là thành viên tư vấn về Giới và Gia đình của Quốc hội. Khi đưa ra bàn thảo việc có nên cho phép kết hôn đồng tính, đã có ý kiến tỏ ra lo ngại rằng như thế rất có thể sẽ tạo ra một xu thế mới trong xã hội. Người ta có thể "thử" để kết hôn đồng tính. Chuyện cho phép mang thai hộ cũng tương tự.
Tất nhiên, không thể loại trừ khả năng đó xảy ra. Song, tôi nghĩ khi đã cho phép mang thai hộ thì sẽ phải có một hành lang pháp lý chặt chẽ để hạn chế đến mức tối đa chuyện đó.
Đ.ứa t.rẻ sẽ có nghĩa vụ nặng hơn
Liệu khi pháp luật cho phép mang thai hộ thì đ.ứa t.rẻ được sinh ra nhờ mang thai hộ sẽ có trọng trách, nghĩa vụ với cha mẹ lớn hơn so với những đ.ứa t.rẻ khác, thưa bà?
Đương nhiên. Cần phải để đ.ứa t.rẻ hiểu rằng, nhờ có người mẹ mang thai hộ kia mà nó mới được sinh ra. Do đó, chuyện nó có nghĩa vụ lớn hơn đ.ứa t.rẻ khác cũng là điều dễ hiểu. Vấn đề là phải làm sao để hài hòa giữa cha mẹ theo huyết thống và người mẹ mang thai hộ (cũng là huyết thống). Tuy nhiên, nó cũng sẽ may mắn hơn những đ.ứa t.rẻ khác.
Cụ thể, may mắn ấy là gì vậy?
Bởi lẽ, đ.ứa t.rẻ được sinh ra từ mang thai hộ sẽ có tới hai người mẹ. Và sẽ chẳng gì tuyệt vời hơn nếu như hai người mẹ ấy đều được công nhận. Tuy nhiên, để đạt được điều đó thì không chỉ cần đến pháp luật mà còn ở khía cạnh văn hóa. Khi trình độ văn hóa nâng lên, người ta cùng hiểu vấn đề thì sẽ nhìn nhận cởi mở hơn.
Ý bà là pháp luật cũng cần phải tôn trọng chính người mẹ mang thai hộ kia?
Tôi nghĩ là nên.
Đừng cứ mãi nhân danh văn hóa truyền thống
Liệu khi pháp luật cho phép mang thai hộ có tạo ra một ngành nghề mới trong xã hội là một bộ phận phụ nữ sẽ kiếm sống bằng việc... mang thai không, thưa bà?
Cái đó cũng có thể. Tuy nhiên, theo tôi thì điều đó không quá đáng lo. Vì khi ấy, sẽ phải có ban y tế để kiểm tra sức khoẻ của những người phụ nữ nhận mang thai hộ ấy. Đương nhiên, vì ta chưa làm nên chưa thể nói cụ thể song tôi tin luật pháp cũng sẽ lưu tâm đến vấn đề này. Và nữa, đây là việc "mang thai hộ" chứ không phải "đẻ thuê". Chính vì ta chưa thông qua luật cho phép nên người ta mới lén lút thuê người đẻ đấy chứ!
Theo bà, hiện nay xã hội đã đến mức cấp bách để đặt ra vấn đề cho phép mang thai hộ?
Cấp bách thì cũng chưa hẳn. Nhưng tương lai thì đó sẽ là một vấn đề xã hội và cần phải nhìn nhận cho thấu đáo. Đừng cứ mãi nhân danh văn hóa truyền thống để mà tước bỏ đi quyền làm cha mẹ, quyền có con chính đáng của các cặp vợ chồng vô sinh.
Trong lúc chờ đợi việc mang thai hộ được pháp luật cho phép thì theo bà, chúng ta có thể làm gì để các cặp vợ chồng hiếm muộn có thể sinh con mà không phải lén lút như hiện nay?
Đương nhiên, để nói cho phép hay không thì không thể làm ngay bây giờ mà phải có lộ trình. Nhưng trước hết, Nhà nước có thể ban hành những quy định cụ thể để kiểm soát việc người ta ký hợp đồng thỏa thuận với nhau trong việc mang thai hộ. Như vậy sẽ đảm bảo hạn chế những rủi ro cho cả hai phía: người đi thuê và người được thuê.
Xin cảm ơn bà về cuộc trò chuyện!
"Trước khi ban hành luật có nên cho phép mang thai hộ thì nhất thiết phải có cuộc điều tra xã hội học và có những nghiên cứu khoa học về vấn đề này, xem nhu cầu của xã hội đến đâu, đã thật sự bức xúc chưa. Đương nhiên, một vấn đề mới mẻ đối với xã hội, nhất là xã hội truyền thống như Việt Nam thì sẽ có nhiều người phản đối. Nhưng điều đó không có nghĩa là ta bác bỏ, trốn tránh cái nhu cầu tất yếu của một bộ phận xã hội. Mục đích của xã hội chúng ta là làm sao đem lại hạnh phúc cho mọi người. Nếu luật này mang lại hạnh phúc cho một số người, dù là ít thì cũng nên làm".
GS.TS Lê Thị Quý (Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giới và Phát triển)
Theo 24h
Sẽ cho phép mang thai hộ? Vấn đề mang thai hộ đang có 2 luồng ý kiến khác nhau (Ảnh minh họa) Có được mang thai hộ hay không, có nên xác lập chế độ tài sản trong hôn nhân theo thoả thuận?... Đó là những nội dung được đưa bàn thảo tại cuộc họp Ban soạn thảo sửa đổi, bổ sung Luật Hôn nhân và gia đình (HNGĐ)...
