Lợn bị nhiễm dịch tả Châu Phi nguy hiểm thế nào?

Theo dõi VGT trên

Dịch tả lợn Châu Phi không có khả năng lây sang người, kể cả khi người phơi nhiễm với sản phẩm động vật nhiễm bệnh không được nấu chín cũng không có nguy cơ lây nhiễm bệnh tả lợn sang người.

Lợn bị nhiễm dịch tả Châu Phi nguy hiểm thế nào? - Hình 1

Ảnh minh họa: Internet

Dịch tả lợn châu Phi (African Swine Fever – ASF) khiến lợn bị bệnh nhanh và có tỷ lệ tử vong cao, nhưng ASF lại không gây bệnh cho con người.

10 điều cần biết về dịch tả lợn Châu Phi

1. ASF được tìm thấy ở lợn bướu thông thường, lợn rừng và lợn hoang khác ở Limpopo, Mpumalanga, Tây Bắc, phía bắc KwaZulu-Natal và các vùng khác của Nam Phi.

2. ASF khiến lợn thuộc mọi độ tuổi đều có thể mắc bệnh nhanh và tỷ lệ tử vong cao. Đến nay chưa có thuốc chữa khỏi ASF, nhưng nó lại không gây bệnh cho con người.

3. Lợn khỏe mắc bệnh nếu tiếp xúc với những con lợn bị ASF hoặc tiếp xúc với lợn rừng thông qua ve đốt.

4. Lợn nhà có thể bị lây nhiễm ASF nếu ăn chất thải từ thực phẩm dư thừa của con người có chứa mầm bệnh nhiễm ASF. Theo quy định, chất thải nội trợ dùng cho lợn cần nấu chín kỹ sau 1 giờ trước khi cho lợn ăn.

5. Lợn mắc bệnh ASF có các dấu hiệu như sốt, chán ăn, khó thở, nếu mang thai sẽ bị hư, tấy đỏ ở vùng tai, mũi, bụng và chân…, và chết rất nhanh trong vòng 2 đến 10 ngày sau khi mắc bệnh.

Video đang HOT

6. ASF lây lan nhanh giữa lợn ốm và khỏe trong toàn đàn từ 2 – 10 ngày.

7. Một số lợn bị bệnh nhưng không chết được coi là nguy hiểm vì chúng vẫn có thể làm cho những con lợn khác nhiễm bệnh.

8. Nếu nghi ngờ mắc ASF, nên thông báo cho cơ quan thú y địa phương. Kỹ thuật viên hoặc bác sĩ thú y sẽ đến kiểm tra, xác minh lợn khỏe hay mắc bệnh.

9. Các khu vực hoặc đàn gia súc bị ảnh hưởng cần được đặt cách ly để ngăn ngừa phát dịch diện rộng.

10. Không bán hoặc sử dụng lợn bị bệnh ASF. Không nên mua bán lợn trong khu vực đang có dịch ASF.

Lợn bị nhiễm dịch tả Châu Phi nguy hiểm thế nào? - Hình 2

Ảnh minh họa: Internet

Không giống như cúm lợn, bệnh tả lợn châu Phi không có mối đe dọa trực tiếp nào đối với sức khỏe con người nhưng lây truyền sang ruồi, muỗi, chuột, mèo, gà, vịt. Lợn bị tả có thể mắc thêm những loại bệnh nguy hiểm khác như tai xanh, cúm, thương hàn… Những bệnh này mới gây nguy hiểm cho người bởi làm rối loạn hệ tiêu hóa, đặc biệt khi con người ăn tiết canh, ăn thịt lợn bệnh chưa nấu chín kỹ.

Để chọn thịt lợn an toàn, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) hướng dẫn người dân cách nhận biết thịt nhiễm dịch tả lợn châu Phi như sau:

Lợn bị nhiễm dịch tả châu Phi có các nốt xuất huyết nằm dưới da, trên vành tai trông giống như vết muỗi đốt. Bốn chân, bụng, ngực của lợn có màu tím xanh. Khi mổ ra, lợn tả có dịch lẫn máu ở bụng và khoang ngực. Toàn bộ nội tạng, cơ thể đều xuất huyết, lá lách phình to, hạch bạch huyết lớn, phổi không bị xẹp, khí quản dính máu, chứa nhiều bọt, thận xuất huyết, niêm mạc dạ dày loét, ruột tắc và chứa máu.

Có thể nhận biết thịt lợn nhiễm dịch tả bằng mắt thường. Thịt lợn khỏe mạnh có màu đỏ tươi tự nhiên, mỡ trắng sáng, da không có các đốm hay các vết khác thường, ngón tay ấn vào không bị lõm hay rỉ nước. Nếu thịt có màu lạ như nâu, xám, đỏ thâm, xanh nhạt, phần bì lấm chấm xuất huyết, tai lợn bị tím, khi chạm tay thấy chảy nhớt, rỉ nước… thì là thịt ôi hoặc thịt lợn mắc bệnh.

Hiện nay, nhiều nơi sau khi xác nhận có lợn nhiễm dịch tả, các chủ cơ sở vẫn mổ lợn, sau đó sơ chế, tẩm ướp hóa chất, bán cho người tiêu dùng. Vì vậy, mọi người cần biết cách nhận biết thịt lợn sạch với thịt ngâm hóa chất bảo quản như sau: Thịt ướp chất bảo quản trông đỏ tươi nhưng thớ thịt săn cứng mất độ đàn hồi. Cắt sâu vào bên trong, thịt khá nhũn, chảy dịch, màu hơi thâm, có mùi. Loại thịt này khi rửa sẽ chuyển màu nhợt và có mùi tanh rất khó chịu, mỡ có màu vàng. Lúc nấu, nước thịt ôi sẽ đục, mùi hôi, mỡ bề mặt tách thành những hình tròn nhỏ thay vì nổi váng lớn như thịt tươi.

THÁI HÀ (TỔNG HỢP)

Theo Tiền phong

Tiêu hủy 6 con lợn rừng trong khu nghỉ dưỡng vùng "điểm nóng" dịch tả lợn

Ngày 21/3, cơ quan chức năng đã lấy mẫu, tiêu hủy 6 con lợn rừng tại Khu nghỉ dưỡng suối khoáng nóng Alba Thanh Tân (Thừa Thiên-Huế).

Tiêu hủy 6 con lợn rừng trong khu nghỉ dưỡng vùng điểm nóng dịch tả lợn - Hình 1

2 chốt chặn "Khu vực xử lý dịch bệnh" được thiết lập ở "đầu đường và cuối xóm" khu vực lợn gia đình ông Uẩn bị bệnh dịch tả lợn châu Phi và cũng là ổ dịch đầu tiên tại Thừa Thiên- Huế

Ông Trịnh Đức Hùng, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền (Thừa Thiên- Huế), cho biết 6 con lợn rừng bị bệnh đã tiêu hủy và lấy mẫu trên nằm trong đàn lợn 47 con lợn rừng của Khu nghỉ dưỡng suối khoáng nóng Alba Thanh Tân.

Số lợn rừng này được nuôi nhốt trong hệ thống rào sắt để khách đến du lịch tham quan, chứ không phải nuôi thương mại để làm thịt bán.

Vào trưa 21/3, trong tổng số 47 con lợn rừng trên có 9 con mắc bệnh và đã có 4 con chết và 2 con bị bệnh khá nặng.

UBND huyện Phong Điền và cơ quan chức năng đã tiêu hủy 6 con, đồng thời lấy mẫu xét nghiệm để gửi ra cơ quan Thú y vùng III ở Nghệ An; 3 con còn lại có dấu hiệu nhiễm bệnh cũng đang cách ly để tiếp tục theo dõi.

"Khu vực nuôi nhốt đàn lợn rừng 47 con trên nằm ở đồi phía sau, chúng tôi đã cho làm barie không cho khách ra vào khu vực đó, đồng thời đã chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc công tác tiêu độc khử trùng ở khu vực đó..." - ông Hùng nói.

Ông Hùng cho biết, đến khoảng trưa mai (22/3) mới có kết quả xét nghiệm số lợn rừng tiêu hủy trên. Do đó, đến thời điểm này vẫn chưa thể khẳng địnhnhững con lợn rừng vừa bị tiêu hủy trên có bị nhiễm virus dịch tả lợn châu Phi hay không.

Ông Hùng cho biết, ngoài chốt kiểm dịch trên QL1 đoạn qua xã Phong Thu, đến nay UBND huyện Phong Điền đã thành lập thêm 6 chốt kiểm dịch.

Trước đó, sau khi có kết quả xét nghiệm 3 con lợn nái của hộ gia đình vợ chồng ông Tạ Hồng Uẩn và bà Trần Thị Hồng (thôn Hiền An, xã Phong Sơn, huyện Phong Điền) chết dương tính với virus bệnh dịch tả lợn châu Phi, ngày 18/3 cơ quan chức năng đã tiêu hủy nốt 2 con lợn còn lại trong tổng số đàn lợn 5 con của gia đình ông Uẩn.

Đích thân Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Nguyễn Văn Phương đã trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo xử lý, dập kịp thời ổ dịch này.

Đồng thời, UBND xã Phong Sơn và cơ quan chức năng đã tiến hành các biện pháp tiêu độc khử trùng, đặc biệt đã thiết lập 2 chốt chặn "Khu vực xử lý dịch bệnh, cấm người và phương tiện qua lại" phía 2 đầu đoạn tuyến đường khu vực ra vào khu vực nhà ông Uẩn.

Duy Lợi

Theo baogiaothong

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Nam sinh 17 tuổi mắc bệnh gút mạn mà không hề hay biếtNam sinh 17 tuổi mắc bệnh gút mạn mà không hề hay biết
04:57:04 18/01/2025
Chuyên gia: Bệnh suy thận mạn tính ngày càng trẻ hóaChuyên gia: Bệnh suy thận mạn tính ngày càng trẻ hóa
20:08:11 16/01/2025
Những loại dầu ăn nào bị coi là có hại cho sức khỏe?Những loại dầu ăn nào bị coi là có hại cho sức khỏe?
21:37:17 16/01/2025
Ăn cam, quýt có giúp giải rượu?Ăn cam, quýt có giúp giải rượu?
19:58:43 16/01/2025
Nhiễm trùng nặng vì bôi cao sim chữa bỏng bô xe máyNhiễm trùng nặng vì bôi cao sim chữa bỏng bô xe máy
04:27:51 18/01/2025
Suy tim, đột quỵ vì không tuân thủ điều trị bệnh cơ timSuy tim, đột quỵ vì không tuân thủ điều trị bệnh cơ tim
05:02:08 18/01/2025
5 thói quen vào buổi sáng để khắc phục tình trạng gan nhiễm mỡ5 thói quen vào buổi sáng để khắc phục tình trạng gan nhiễm mỡ
20:17:43 16/01/2025
Hai bài tập thở loại bỏ độc tố giúp cơ thể khỏe đẹpHai bài tập thở loại bỏ độc tố giúp cơ thể khỏe đẹp
21:36:05 16/01/2025

Tin đang nóng

Bức ảnh xấu hổ nhất cuộc đời Song Hye KyoBức ảnh xấu hổ nhất cuộc đời Song Hye Kyo
05:59:09 18/01/2025
"Tình cũ" Kim Tae Hee khuynh đảo màn ảnh suốt 6 năm giờ danh tiếng tụt dốc, diễn đỉnh nhưng đóng phim nào cũng "xịt""Tình cũ" Kim Tae Hee khuynh đảo màn ảnh suốt 6 năm giờ danh tiếng tụt dốc, diễn đỉnh nhưng đóng phim nào cũng "xịt"
05:59:44 18/01/2025
Dọn nhà, cặp đôi vứt nhầm gần 800 triệu đồng tiền mặt vào thùng rácDọn nhà, cặp đôi vứt nhầm gần 800 triệu đồng tiền mặt vào thùng rác
00:59:26 18/01/2025
Chuyện gì đang xảy ra với Hoa hậu Phạm Hương ở Mỹ?Chuyện gì đang xảy ra với Hoa hậu Phạm Hương ở Mỹ?
06:24:49 18/01/2025
Lật mở hồ sơ tội ác lừa đảo, tra tấn man rợ, buôn người xuyên biên giới của em chồng Triệu VyLật mở hồ sơ tội ác lừa đảo, tra tấn man rợ, buôn người xuyên biên giới của em chồng Triệu Vy
06:34:58 18/01/2025
Hoa hậu Vbiz tiết lộ 1 điều khác lạ sau 15 ngày về Việt Nam với chồng thứ 3 kém tuổiHoa hậu Vbiz tiết lộ 1 điều khác lạ sau 15 ngày về Việt Nam với chồng thứ 3 kém tuổi
06:31:50 18/01/2025
Bạn trai tin đồn của Diệp Lâm Anh: Kém 11 tuổi, quán quân cuộc thi người mẫuBạn trai tin đồn của Diệp Lâm Anh: Kém 11 tuổi, quán quân cuộc thi người mẫu
08:00:33 18/01/2025
Vụ 4 người chết ở Hà Nội: 3 thi thể được tìm thấy dưới gầm giườngVụ 4 người chết ở Hà Nội: 3 thi thể được tìm thấy dưới gầm giường
07:31:09 18/01/2025

Tin mới nhất

Các loại quả ít nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu nhất

Các loại quả ít nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu nhất

08:43:51 18/01/2025
Vỏ bơ dày và không ăn được đóng vai trò như một rào chắn tự nhiên, ngăn thuốc trừ sâu xâm nhập vào phần bên trong. Mặc dù vậy, bạn vẫn nên rửa sạch vỏ bơ để tránh vi khuẩn hoặc chất ô nhiễm từ vỏ chuyển sang các phần khác khi cắt.
Bệnh dại có nguy cơ gia tăng dịp Tết

Bệnh dại có nguy cơ gia tăng dịp Tết

08:32:40 18/01/2025
Dù có vắc-xin phòng bệnh, tỷ lệ tiêm phòng cho chó mèo ở một số khu vực vẫn thấp, đặc biệt là ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm phòng cho động vật nuôi thấp như Đông Nam Á.
Thưởng thức trà shan tuyết thế nào để tránh tác dụng phụ?

Thưởng thức trà shan tuyết thế nào để tránh tác dụng phụ?

08:29:39 18/01/2025
Uống trà shan tuyết quá đặc có thể dẫn đến ngộ độc trà, dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch và huyết áp. Nên thưởng thức trà pha ở nồng độ nhẹ hoặc vừa phải để tránh những tác dụng phụ tiềm ẩn...
3 loại hạt tốt cho tim mạch lại không lo tích mỡ bụng

3 loại hạt tốt cho tim mạch lại không lo tích mỡ bụng

06:28:12 18/01/2025
Hạt hướng dương chứa nhiều chất xơ giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa, giảm cholesterol, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn và giảm cảm giác thèm ăn, từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Một loại củ được xem là 'mỏ vàng' dinh dưỡng và được bác sĩ khuyên dùng

Một loại củ được xem là 'mỏ vàng' dinh dưỡng và được bác sĩ khuyên dùng

06:26:02 18/01/2025
Beta-carotene là một chất chống oxy hóa mà cơ thể chuyển hóa thành vitamin A. Chất này có rất nhiều trong khoai lang giúp duy trì thị lực tốt và tránh các bệnh như quáng gà.
5 bí quyết phòng ngừa bệnh loét dạ dày tá tràng

5 bí quyết phòng ngừa bệnh loét dạ dày tá tràng

05:24:01 18/01/2025
Loét dạ dày tá tràng là tình trạng những vết loét phát triển trên niêm mạc của dạ dày và đoạn đầu của ruột non, thường xảy ra do vi khuẩn HP và thói quen sinh hoạt không lành mạnh.
Đau đầu đột ngột: Cảnh báo căn bệnh nguy cơ tử vong nhanh chóng

Đau đầu đột ngột: Cảnh báo căn bệnh nguy cơ tử vong nhanh chóng

05:20:41 18/01/2025
Dị dạng mạch máu não ở người trẻ gây những hệ quả vô cùng nặng nề, có thể để lại di chứng suốt đời.
Nam sinh 15 tuổi tử vong vì đột quỵ

Nam sinh 15 tuổi tử vong vì đột quỵ

05:18:33 18/01/2025
Mặc dù đã được hồi sức tích cực tại Trung tâm Đột quỵ nhưng tình trạng bệnh nhân diễn biến nhanh, tiên lượng rất nặng. Sau 2 ngày cấp cứu, bác sĩ giải thích không còn khả năng cứu chữa, bệnh nhân được đưa về nhà và tử vong sau đó.
Dây đeo đồng hồ thông minh chứa hóa chất độc hại

Dây đeo đồng hồ thông minh chứa hóa chất độc hại

05:15:07 18/01/2025
Một nghiên cứu của Đại học Notre Dame phát hiện dây đeo đồng hồ thông minh và các thiết bị theo dõi sức khỏe khác chứa hàm lượng cao nhiều chất PFAS độc hại có thể thẩm thấu qua da đi vào cơ thể.
Phòng tránh biến chứng loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần chăm sóc bàn chân như thế nào?

Phòng tránh biến chứng loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần chăm sóc bàn chân như thế nào?

04:45:31 18/01/2025
Người bệnh mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở bàn chân.
Cô gái sơ ý nuốt cả viên thuốc còn nguyên vỏ sắc cạnh

Cô gái sơ ý nuốt cả viên thuốc còn nguyên vỏ sắc cạnh

04:43:31 18/01/2025
Bác sĩ khuyến cáo cả người lớn lẫn trẻ nhỏ phải luôn cẩn thận trong việc uống thuốc và dùng các thực phẩm. Nên kiểm tra và đọc kỹ đường dùng thuốc, khi uống thuốc không nên cười đùa hay la hét để tránh tình trạng nuốt phải thuốc chưa bó...
Nhiều người phải cấp cứu vì viêm phổi

Nhiều người phải cấp cứu vì viêm phổi

04:30:16 18/01/2025
Ngay khi nhập viện, bệnh nhân đã được đặt ống thở máy để duy trì hô hấp. Các bác sĩ cũng sử dụng kháng sinh phổ rộng để chống nhiễm trùng và thuốc kháng nấm để tiêu diệt nấm phổi.

Có thể bạn quan tâm

Nữ diễn viên Việt duy nhất đóng chính phim Hàn, sau 11 năm thành đại mỹ nhân khó ai địch nổi

Nữ diễn viên Việt duy nhất đóng chính phim Hàn, sau 11 năm thành đại mỹ nhân khó ai địch nổi

Hậu trường phim

08:50:07 18/01/2025
Ít ai ngờ, cách đây tới 11 năm đã từng có một diễn viên Việt đảm nhận vai nữ chính trong một phim điện ảnh Hàn. Và đó là cái tên vô cùng quen thuộc: Ninh Dương Lan Ngọc.
Chỉ cần vượt qua tháng 12 âm, 3 con giáp sẽ gặp thời đổi vận, đón năm mới Ất Tỵ 2025 trong sự giàu sang

Chỉ cần vượt qua tháng 12 âm, 3 con giáp sẽ gặp thời đổi vận, đón năm mới Ất Tỵ 2025 trong sự giàu sang

Trắc nghiệm

08:46:37 18/01/2025
Hãy xem bạn có nằm trong số những con giáp dưới đây không nhé. Tháng 12 âm 2 con giáp có Thần tài ưu ái, tháng 1 âm lại được cát tinh hỗ trợ, đã giàu lại thêm giàu Top 3 con giáp tiền vào như nước, kiếm được lợi nhuận lớn nhờ
Quỳnh Nga "lột xác" sau 16 năm, U40 được khen trẻ trung, nóng bỏng

Quỳnh Nga "lột xác" sau 16 năm, U40 được khen trẻ trung, nóng bỏng

Sao việt

08:42:37 18/01/2025
16 năm kể từ khi Lập trình cho trái tim phát sóng, Cá sấu chúa Quỳnh Nga đã có sự thay đổi hình ảnh một cách ấn tượng. Ở tuổi U40, nữ diễn viên sở hữu sắc vóc trẻ trung, gợi cảm đáng ngưỡng mộ.
Sao Hàn 18/1: Kim Min Hee sắp sinh con với đạo diễn đã có vợ

Sao Hàn 18/1: Kim Min Hee sắp sinh con với đạo diễn đã có vợ

Sao châu á

08:20:14 18/01/2025
Nữ diễn viên bị ghét nhất Hàn Quốc Kim Min Hee tiếp tục bị chỉ trích vì scandal làm tiểu tam , mang thai với người tình là đạo diễn hơn 22 tuổi.
Lương Thùy Linh - ngôi sao mặc đẹp đang lên

Lương Thùy Linh - ngôi sao mặc đẹp đang lên

Phong cách sao

07:28:01 18/01/2025
Mỹ nhân sinh năm 2000 không theo đuổi thời trang tối giản. Thay vào đó, cô xây dựng phong cách nổi bật, nhiều màu sắc.
Phe ông Yoon cáo buộc lãnh đạo cơ quan điều tra 'vi phạm bí mật quân sự'

Phe ông Yoon cáo buộc lãnh đạo cơ quan điều tra 'vi phạm bí mật quân sự'

Thế giới

07:21:04 18/01/2025
Đội ngũ luật sư của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ngày 16.1 đã nộp đơn khiếu nại cáo buộc lãnh đạo cơ quan cảnh sát và chống tham nhũng đã xâm nhập trái phép tư dinh tổng thống.
Đi về miền có nắng - Tập 10: Cho tiểu thư leo cây, thiếu gia ở bên mẹ đơn thân

Đi về miền có nắng - Tập 10: Cho tiểu thư leo cây, thiếu gia ở bên mẹ đơn thân

Phim việt

07:05:59 18/01/2025
Mở đầu tập 10 phim Đi về miền có nắng, Vân (Yên Đan) thông báo cho Phong (Bình An) biết hôm nay là kỷ niệm ngày hai đứa gặp nhau lần đầu tiên.
Người đáng thương nhất giữa lục đục nội bộ của BIGBANG

Người đáng thương nhất giữa lục đục nội bộ của BIGBANG

Nhạc quốc tế

06:54:35 18/01/2025
Nếu để nói về người chịu tổn thương nhất khi BIGBANG không trọn vẹn, nhiều V.I.P chân chính sẽ chọn - thủ lĩnh G-Dragon
Cực phẩm nhạc lụy mới của Vpop: Cắt đoạn nào viral đoạn đó, câu từ "suy đét" khiến netizen thấm vô cùng

Cực phẩm nhạc lụy mới của Vpop: Cắt đoạn nào viral đoạn đó, câu từ "suy đét" khiến netizen thấm vô cùng

Nhạc việt

06:49:59 18/01/2025
Dù có vẻ không quá quen mặt, Bùi Trường Linh hiện là 1 trong những tài năng trẻ của nền nhạc Việt nhận được sự chú ý lớn từ khán giả.
Trời lạnh và khô, chị em nên mua thêm loại nguyên liệu này về nấu 3 món ngon vừa giàu collagen giúp da mịn đẹp mà giá rất rẻ

Trời lạnh và khô, chị em nên mua thêm loại nguyên liệu này về nấu 3 món ngon vừa giàu collagen giúp da mịn đẹp mà giá rất rẻ

Ẩm thực

06:16:16 18/01/2025
Bây giờ chúng tôi sẽ giới thiệu với bạn 3 cách làm món ăn ngon từ loại nguyên liệu rất rẻ tiền này để cải thiện làn da khô trong mùa đông nhé!
Màn ảnh Hàn lại có siêu phẩm lãng mạn: Nữ thần công sở đẹp mê đắm, đỉnh cao nhan sắc chính là đây!

Màn ảnh Hàn lại có siêu phẩm lãng mạn: Nữ thần công sở đẹp mê đắm, đỉnh cao nhan sắc chính là đây!

Phim châu á

06:03:06 18/01/2025
Trong số các phim Hàn sắp chiếu, có một tác phẩm rất đáng chú ý mang tên My dearest nemesis (tạm dịch: Kẻ thù không đội trời chung yêu dấu).