Liên quan vụ “Sgk Tiếng Việt 1 không dạy chữ/âm p”?: Cần nhìn thẳng vào sự thật!

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tô Hiến Thành tiếp tục “đấu” sau khi bên biên soạn và xuất bản sách lên tiếng

Phản hồi ý kiến cho rằng sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức và cuộc sống (gọi tắt là Tiếng Việt 1) không dạy chữ p, Nhà Xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam cho rằng ông Đào Quốc Vịnh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tô Hiến Thành (TP Hà Nội), không phân biệt được âm và chữ. Theo đó, bảng chữ cái trong sách này có đủ 29 chữ cái. Học sinh học và luyện viết chữ p trong các từ như đèn pin, cặp da, cá mập, lốp xe…

NXB Giáo dục nêu quan điểm: Trong tiếng Việt, âm p có thể xuất hiện ở đầu hoặc cuối âm tiết. Trong khi âm cuối p được mặc nhiên thừa nhận dựa trên hàng loạt cứ liệu thực tế như các từ đã được nêu trên thì nhiều nhà ngữ âm học hàng đầu của ngành ngữ âm học Việt Nam không coi tiếng Việt có âm đầu p. Nếu coi tiếng Việt có âm đầu p thì đó không phải là việc hiển nhiên và âm đầu p không phải có vị trí “bình đẳng” như các âm đầu khác. Âm này xuất hiện trong các từ vay mượn như: pi-a-nô/piano, pê-đan/pédal…, các âm tiết được viết liền hoặc có dấu nối.

Ngoài ra, có thể xuất hiện ở một số tên riêng như Sa Pa, Nậm Pì… Trong miêu tả ngữ âm học, tất cả các hiện tượng ngữ âm thuộc từ vay mượn mà chưa Việt hóa hay tên riêng cùng từ tượng thanh, từ cổ… đều thuộc hiện tượng ngữ âm “ngoại biên”, không được lấy làm ngữ liệu để miêu tả hệ thống âm vị của một ngôn ngữ.

SGK Tiếng Việt 1 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống dạy âm “Ph”

Chiều 25-2, ông Đào Quốc Vịnh cho rằng tác giả cuốn sách đang “không phân biệt được âm “pờ” và chữ p. “Ở mấy trang đầu sách có bảng chữ cái thật. Nhưng đưa bảng chữ cái mà không dạy âm pờ và chữ p ghi âm pờ thì đó không phải là nội dung dạy học. Chủ biên cho rằng trong tiếng Việt âm p (pờ) có thể xuất hiện ở đầu hoặc cuối âm tiết, sách của họ đã dạy âm p ở cuối âm tiết. “Lập luận này làm tôi ngỡ ngàng vì lỗ hổng kiến thức ngôn ngữ học. Họ đã không phân biệt được phụ âm đầu pờ và phụ âm cuối pờ. Đây là hai âm vị hoàn toàn khác nhau” – ông Vịnh lên tiếng.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tô Hiến Thành nói: “Nếu nói tiếng Việt không có phụ âm đầu “pờ” thì vì sao người Việt Nam bình thường đều phát âm được những từ mở đầu bằng pờ như Pác Bó, Pa-cô, Sa Pa…? Phải khẳng định không thể coi đây là từ ngoại lai chưa Việt hóa. Còn về các từ như pa-nô, pin, pi-a-nô thì thời điểm các từ này nằm ở “ngoại vi” như chủ biên cuốn sách nêu đã quá xa xưa. Hàng chục năm nay, những từ này đã được đưa vào từ điển Tiếng Việt”.

Ông cũng cho rằng sách Tiếng Việt lớp 1 dạy chữ p theo giải pháp dạy chữ p giống với Tiếng Việt 1 của Bộ Giáo dục và Đào tạo theo chương trình Tiếng Việt năm 2000 là việc làm tùy tiện, mang tính sao chép nhưng thiếu đồng bộ. Sách Tiếng Việt 1 theo chương trình năm 2000 đã cũ, cần đổi mới nên mới có Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Hơn nữa, trong sách cũ tác giả tuy không dạy âm “pờ” nhưng có dạy chữ p ngay trong SGK và vở tập viết cho học sinh. Điều này, những người viết sách đã không đọc tham khảo.

“Đại diện NXB Giáo dục Việt Nam đã dẫn một số cuốn sách Tiếng Việt khác cũng do NXB này biên soạn và phát hành, cho thấy đều sai giống hệt nhau, hoàn toàn không không dạy phụ âm đầu “pờ”. Tuy nhiên, sách Tiếng Việt 1 của các tác giả Lê Phương Nga, Nguyễn Thị Hạnh cũng học theo cuốn Tiếng Việt 1 năm 2002 của bà Đặng Thị Lanh tuy không dạy âm pờ nhưng có dạy chữ p riêng trước khi dạy chữ ph” – ông Vịnh cho biết và nhấn mạnh NXB Giáo dục Việt Nam và các tác giả cần thẳng thắn nhìn vào sự thật. “Nếu giải pháp của các vị đúng thì tại sao quyển Tiếng Việt 1 thuộc bộ Chân trời sáng tạo cũng do PGS-TS Bùi Mạnh Hùng làm tổng chủ biên và do NXB Giáo dục Việt Nam ấn hành lại dạy âm “pờ” và chữ p ngay từ phần Âm (trang 60 tập 1)?” – ông Vịnh nêu ý kiến.