Làng nghề có hàng trăm tỉ phú

Làng nghề Tống Xá ( thị trấn Lâm, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) là một trong những cái nôi lớn của nghề đúc đồng truyền thống với lịch sử phát triển hơn 900 năm.

Tinh hoa của nghề được đúc kết qua thời gian, truyền từ đời này sang đời khác để tạo nên những sản phẩm tinh xảo, đa dạng phục vụ nhu cầu ngày càng phát triển của xã hội.

Tượng Thánh Gióng – một sản phẩm của làng nghề Tống Xá.

Thuở sơ khai, sản phẩm của làng nghề đúc Tống Xá là nông cụ, đồ thờ cúng, nồi, gang… các công đoạn đều làm thủ công, dựa vào sức lao động của người thợ. Trải qua nhiều năm phát triển, nghề đúc làng Tống Xá phát triển vượt bậc. Công nghệ hiện đại dần thay thế những công đoạn thủ công truyền thống như máy cắt CNC hiện đại thay thế cho công đoạn tạo mẫu, máy phân tích quang phổ chuyên dụng phân tích thành phần hóa học của vật liệu tạo nên những sản phẩm đa dạng cho làng nghề với giá trị thương mại cao, có tính thẩm mỹ phục vụ các công trình sản xuất công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ khai thác… Sản phẩm của làng nghề đúc Tống Xá có mặt khắp cả nước và xuất khẩu sang Lào, Campuchia.

Những sản phẩm làm nên tên tuổi nghề đúc Tống Xá phải kể đến tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ cao 16,2m nặng 220 tấn; tượng 14 vị vua thời Trần đặt tại quần thể Di tích lịch sử – văn hóa Đền Trần (tỉnh Nam Định); tượng Tam thế Phật tổ Như Lai ở Chùa Bái Đính nặng 50 tấn (tỉnh Ninh Bình); tượng đài Bác Hồ tại nhà lưu niệm huyện Định Hóa (tỉnh Thái Nguyên); kỷ niệm 990 năm Thăng Long – Hà Nội với tượng đúc Lý Thái Tổ, cao 10,1m nặng 45 tấn…

Ông Nguyễn Văn Khanh – một nghệ nhân ở làng Tống Xá với truyền thống ba đời làm nghề – cho biết, có 7 công đoạn chính để tạo ra một sản phẩm làm bằng đồng. Đó là tạo mẫu, tạo khuôn, nấu chảy nguyên liệu, rót khuôn, hoàn thiện sản phẩm, cuối cùng là đánh bóng. Công đoạn hoàn thiện sản phẩm mang yếu tố quyết định phần “hồn” của mỗi sản phẩm đúc. “Công đoạn này phụ thuộc hoàn toàn vào bàn tay nghệ nhân từ những chạm trổ tạo nên đường nét của vật phẩm, thật sự thổi hồn cho mỗi bức tượng”.

Làng Tống Xá ngày nay đang thể hiện rõ sức mạnh của làng nghề truyền thống tiểu thủ công nghiệp. Mỗi người dân dù lao động trực tiếp hay gián tiếp thì vẫn luôn phấn đấu nâng cao tay nghề, đưa công nghệ đúc kim loại ngày một hiện đại hơn, từng bước hướng ra bạn bè quốc tế. “Làng nghề đúc Tống Xá với 4.000 nhân khẩu với hơn 170 doanh nghiệp, cơ sở đúc; doanh thu hằng năm đều tăng so với năm trước. 6 tháng đầu năm 2020, mặc dù bị ảnh hưởng một phần do đại dịch COVID-19 nhưng doanh thu của làng nghề đạt vẫn 1.300 tỉ đồng, bộ mặt nông thôn ngày càng phát triển, giải quyết được nhiều công ăn việc làm cho người dân” – ông Dương Doãn Nhưỡng, Chủ tịch UBND thị trấn Lâm, cho hay.

Bàn tay và khối óc của các nghệ nhân đang làm cho nghề đúc ở làng Tống Xá ngày càng phát triển, công nghiệp huyện Ý Yên ngày càng mở rộng. “Là người con mảnh đất Tống Xá, sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống nghề đúc đồng, tôi đang cố gắng phát triển nghề theo hướng hiện đại hóa, áp dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng sản phẩm như trang bị máy phân tích quang phổ trị giá gần 2 tỉ đồng; hệ thống gas công nghiệp thay thế các sản phẩm than đá… Doanh thu của công ty hiện tại tăng gấp 5 lần so với cha tôi làm trước kia” – ông Nguyễn Quang Đạt, Giám đốc Công ty Cơ khí đúc Tiến Đạt, chia sẻ.