Kinh tế Ukraine sẽ ra sao nếu thiếu viện trợ từ phương Tây?
Ukraine đang phải chứng kiến Mỹ và EU tranh cãi về nguồn viện trợ “ huyết mạch tài chính” cho Kiev.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết tình hình xã hội Ukraine hiện nay phần lớn dựa vào chất lượng thực hiện các thỏa thuận quốc tế. Ảnh: president.gov.ua/en
Theo tờ Politico của Mỹ, các nguyên thủ quốc gia ở châu Âu sẽ bỏ phiếu về khoản viện trợ trị giá 50 tỷ euro cho Ukraine vào ngày 1/2 tới. Nếu không có gói này và một khoản tài trợ tương tự từ Mỹ, các chuyên gia cho rằng Ukraine sẽ không thể tiếp tục cuộc đối đầu với Nga trên t.iền tuyến hoặc duy trì nền kinh tế.
Danylo Hetmantsev, Chủ tịch Ủy ban Tài chính và Thuế của Quốc hội Ukraine, nói với tờ Politico: “Viện trợ rất quan trọng đối với chúng tôi, vì chi tiêu phi quân sự có kịp thời và đầy đủ hay không đều phụ thuộc vào khoản viện trợ trên”.
Ukraine hiện sử dụng số t.iền có thể huy động được trong nước để điều hành ngành công nghiệp vũ khí, trả lương cho binh sĩ và các nhân viên an ninh khác, đồng thời bảo đảm an sinh cho những người hưu trí và những người di tản trong nước.
Các khoản vay và trợ cấp của phương Tây chi trả cho việc mua sắm và bảo trì vũ khí nước ngoài, cũng như các chi phí xã hội thiết yếu, chẳng hạn như t.iền lương cho công chức, nhân viên y tế và giáo dục. Theo kế hoạch, Chính phủ Ukraine sẽ nhận viện trợ tài chính trị giá 37 tỷ USD trong năm nay, hầu như sẽ bù đắp được khoản thâm hụt ngân sách ước tính khoảng 39 tỷ USD.
Theo tính toán từ Trung tâm Chiến lược Kinh tế ở Kiev, những nhà ủng hộ phương Tây đã cung cấp khoảng 73,6 tỷ USD viện trợ tài chính kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022. Thông qua Quỹ T.iền tệ Quốc tế (IMF), họ dự kiến sẽ cung cấp cho Ukraine tổng cộng 122 tỷ USD trong giai đoạn 2023-2027.
Tuy nhiên, dòng t.iền từ phương Tây đã chậm lại trong những tháng gần đây, do xung đột ở Trung Đông, năm bầu cử ở Mỹ bắt đầu và suy thoái kinh tế trầm trọng. Tất cả đã đẩy cuộc chiến tranh lớn nhất ở châu Âu trong 80 năm ra khỏi các chương trình tin tức hàng đầu. Từ đầu năm cho đến nay, Ukraine vẫn chưa nhận được viện trợ tài chính chính thức nào cả.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban và người đồng cấp Slovakia Robert Fico đều phản đối cung cấp thêm bất kỳ viện trợ nào cho Ukraine từ ngân sách EU, cho rằng nguồn tài trợ nên được chia thành bốn đợt, mỗi đợt có thể bị phong tỏa bất cứ lúc nào.
Video đang HOT
Trong khi đó ở Mỹ, viện trợ tài chính cho Ukraine đã trở thành “con bài” trong cuộc tranh cãi giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ về chính sách biên giới. Bất chấp sự ủng hộ của Tổng thống Joe Biden, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson đã yêu cầu Nhà Trắng giải thích mục tiêu cuối cùng của Washington ở Ukraine trước khi bỏ phiếu về viện trợ mới cho Kiev.
Ukraine hiện sử dụng số t.iền có thể huy động được trong nước để bảo đảm an sinh cho những người hưu trí và những người di tản trong nước. Ảnh: AFP
Trong khi các cuộc tranh luận ở Mỹ và EU diễn ra, Ukraine đang “nín thở theo dõi”, hy vọng cơ hội nhận được sự hỗ trợ quan trọng sẽ không biến mất. Hiện Ukraine đã tích lũy được hơn 40 tỷ USD dự trữ ngoại hối và có thể cải thiện nhờ thu thuế cũng như khả năng huy động t.iền thông qua vay trong nước.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ukraine Andriy Pyshnyy cho biết: “Ukraine sẽ có thể tự duy trì trong một thời gian bằng nguồn lực trong nước. Mặc dù rủi ro đối với tính ổn định và kịp thời của dòng viện trợ quốc tế đã trở thành hiện thực, chúng tôi vẫn lạc quan”.
Bà Maria Repko, Phó Giám đốc Trung tâm Chiến lược Kinh tế Kiev, nhận định Ukraine không thể trang trải một nửa chi tiêu công phi quân sự từ các nguồn lực nội bộ ở một quốc gia đang có xung đột, nhất là khi Nga đã kiểm soát một phần lãnh thổ Ukraine, vốn chiếm 1/4 GDP của nước này.
GDP của Ukraine đã giảm 28% trong năm đầu tiên của cuộc chiến và chỉ phục hồi được 5% ít ỏi vào năm ngoái, ngay cả khi dòng viện trợ nước ngoài đổ vào tương đương 20% GDP.
Chuyên gia Repko nêu quan điểm: “Nếu vào năm 2023, chúng tôi thảo luận về những rủi ro khác, chẳng hạn như xuất khẩu giảm do Biển Đen bị phong tỏa và những rủi ro liên quan đến cuộc tấn công của Nga, thì tất cả các nhà phân tích đều đồng ý rằng rủi ro lớn nhất trong năm nay là không nhận được viện trợ”.
Theo chuyên gia Repko, nếu không có viện trợ và thị trường tín dụng quốc tế thu hẹp, cách duy nhất để Ukraine tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ trong nước của mình là in t.iền. Ngay cả Thống đốc Pyshnyy cũng thừa nhận rằng việc không nhận được viện trợ sẽ đồng nghĩa với việc “phân phối lại các nguồn lực hạn chế của nền kinh tế Ukraine cho các nhu cầu ngân sách ưu tiên”. Vì vậy, ông lưu ý việc khôi phục nguồn tài trợ quốc tế là cực kỳ quan trọng.
Binh sĩ Ukraine trên chiến trường bị 'già hóa'?
Độ t.uổi trung bình của một binh sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Ukraine là 45 và điều này đặt ra thách thức.
Những người lính lớn t.uổi không thể có sức chiến đấu như những người trẻ t.uổi hơn.
Nhiều quân nhân Ukraine đang chiến đấu có độ t.uổi trên 40. Ảnh: WSJ
Phần lớn binh sĩ Ukraine đang tham gia chiến đấu với các lực lượng Nga trên t.iền tuyến đều là đàn ông trung niên. Tờ The Times của Anh cho rằng vấn đề thể chất suy giảm của họ khiến việc lập kế hoạch quân sự trở nên khó khăn.
"Độ t.uổi trung bình của một người lính trong một số tiểu đoàn của tôi là 45 t.uổi. Ở độ t.uổi này, việc thực hiện nhiệm vụ đã khó khăn, có người thậm chí còn không mang theo nổi đạn dược, áo giáp tới các vị trí chiến đấu. Nguồn nhân lực đang cạn kiệt, và chất lượng quân tiếp viện ngày càng đi xuống", Dmitry Berlim, Chỉ huy Lữ đoàn 32 của quân đội Ukraine đang chiến đấu gần Kupyansk, nói.
Tờ The Times lưu ý rằng đây là một tình huống khác thường nếu so sánh với các cuộc chiến ở thế kỷ trước, khi phần lớn binh sĩ là nam giới hai mươi t.uổi hoặc thậm chí trẻ hơn.
Một trong những lý do cho điều này, The Times trích dẫn một "làn sóng" tình nguyện viên gia nhập quân đội Ukraine trong những tuần đầu tiên nổ ra xung đột. Phần lớn trong số họ là nam giới ở độ t.uổi trên 40. Nhiều người kỳ vọng rằng đơn vị của họ sẽ sớm được tăng cường thêm những tân binh trẻ. Hơn nữa, khi đó ít người tin rằng xung đột sẽ kéo dài như vậy.
"Tôi gần như suy sụp. Tôi tham gia ngay từ những ngày đầu tiên của cuộc chiến, nhưng tôi không thể chịu đựng được nữa. Nhưng khi những thanh niên trẻ hơn tham gia cùng chúng tôi ra mặt trận, họ cũng thường không thể chịu đựng được. Chúng tôi bị tấn công bởi tên lửa, máy bay không người lái. Chúng tôi chưa sẵn sàng cho việc này", một người lính Ukraine 50 t.uổi giấu tên cho biết.
Tuy nhiên, như The Times viết, không phải tất cả những người lính lớn t.uổi đều là tình nguyện viên. Nhiều người đã được huy động và những người chỉ trích nói rằng một lượng lớn đàn ông lớn t.uổi từ các vùng nông thôn đã phải ra mặt trận và "không có đủ t.iền để trốn quân dịch".
Trước đó tờ Wall Street Journal của Mỹ cũng đưa tin rằng Ukraine đang cần xây dựng lại lực lượng đã bị thương vong của mình, vốn thường xuyên thiếu quân sau gần hai năm xung đột với Nga. Những người lính có quyết tâm cao nhất đã tình nguyện tham gia quân ngũ sớm. Ukraine hiện nay dựa vào quân dịch và đôi khi vào việc tuyển quân để bổ sung quân số. Trong khi đó, Nga có thể huy động lực lượng dự bị lớn hơn nhiều để bù đắp những tổn thất của mình.
Tuy nhiên, nhiều binh sĩ và nhà phân tích quân sự cho biết, một hệ thống quân dịch yếu kém không huy động được nhân lực hiệu quả, cung cấp số lượng và chất lượng binh sĩ cần thiết cho quân đội Ukraine.
Sức khỏe kém hơn do độ t.uổi cũng ảnh hưởng đến khả năng chiến đấu của Ukraine. Ảnh: WSJ
Sự kết hợp giữa vấn đề tiêu cực (đút lót, chạy giấy tờ y tế giả để tránh quân dịch), miễn trừ và thận trọng về mặt chính trị đã khiến phần lớn tầng lớp trung lưu thành thị ở Ukraine không phải ra chiến trường. Trên chiến tuyến, một tỷ lệ lớn lính quân dịch là những người đàn ông trung niên, chủ yếu đến từ các làng mạc và thị trấn nhỏ.
Những người lính kỳ cựu đã chiến đấu từ năm 2022 - một số kể từ năm 2014, khi Nga lần đầu tiên tấn công vào miền Đông Ukraine - bày tỏ sự thất vọng rằng những tân binh thường đã qua t.uổi có thể lực tốt nhất.
"Chất lượng của những người thay thế không tốt. Họ là những người dân nông thôn, t.uổi từ 43 đến 50, đôi khi có vấn đề về sức khỏe", một lính bộ binh giàu kinh nghiệm chiến đấu gần Avdiivka cho biết.
Những binh sĩ đã chiến đấu trong thời gian dài lưu ý rằng khi họ đi nghỉ phép ở các thành phố lớn như Kiev hay Dnipro, họ nhìn thấy những thanh niêng khỏe mạnh ở độ t.uổi 20 và 30 thường xuyên lui tới các phòng tập thể dục, quán bar và nhà hàng sành điệu.
Một người điều hành máy bay không người lái thuộc lực lượng đặc biệt của Hải quân Ukraine, được biết đến với biệt hiệu Dobro, cho biết: "Chúng tôi không có sự huy động toàn diện của xã hội. Nhưng đó là điều cần thiết".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gần đây cho biết quân đội đang đề nghị ông tăng thêm tới 500.000 quân. Ông Zelensky cho biết chưa có quyết định nào được đưa ra và gọi vấn đề này là "rất nhạy cảm". Ông lưu ý, nhiều quân nhân đã chiến đấu lâu năm cũng sẽ phải xuất ngũ vào một thời điểm nào đó.
Việc tìm kiếm những tân binh mới đang tỏ ra đặc biệt khó khăn trong giai đoạn chiến tranh tiêu hao hiện nay ở Ukraine. Trong khi đó, sự ủng hộ ngày càng giảm của phương Tây dành cho Ukraine đang khiến tâm trạng của nước này trở nên u ám và khiến cuộc chiến ở t.iền tuyến càng trở nên khó khăn hơn. Việc cung cấp vũ khí và đạn dược của phương Tây đã chậm lại đáng kể. Do đó, Nga đã giành được lợi thế rõ ràng về hỏa lực pháo binh, lĩnh vực mà Ukraine ở thế ngang bằng hồi đầu năm 2023.
Về mặt lý thuyết, Ukraine vẫn có một nguồn nhân lực tiềm năng dồi dào với vài triệu nam giới ở độ t.uổi 20 và 30 chưa tham gia chiến đấu. Cho đến nay, quân đội Ukraine chưa tuyển nam giới dưới 27 t.uổi, mặc dù Quốc hội đã cho phép giới hạn độ t.uổi thấp hơn là 25. Các nhóm được miễn quân dịch bao gồm người chăm sóc người khuyết tật và công nhân trong các lĩnh vực then chốt.
Ba yếu tố chính quyết định diễn biến của cuộc xung đột Nga - Ukraine sắp tới Trong thời gian tới, lợi thế cuối cùng sẽ thuộc về bên nào có khả năng tốt hơn trong việc huy động kinh tế và ngoại giao. Viện trợ của phương Tây cho Ukraine suy giảm sẽ ảnh hưởng đến sức chiến đấu của Kiev. Ảnh: UNIAN Bình luận trên tạp chí Chính sách Đối ngoại (Foreign Policy) của Mỹ mới đây, Eugene...
