Ba yếu tố chính quyết định diễn biến của cuộc xung đột Nga – Ukraine sắp tới
Trong thời gian tới, lợi thế cuối cùng sẽ thuộc về bên nào có khả năng tốt hơn trong việc huy động kinh tế và ngoại giao.
Viện trợ của phương Tây cho Ukraine suy giảm sẽ ảnh hưởng đến sức chiến đấu của Kiev. Ảnh: UNIAN
Bình luận trên tạp chí Chính sách Đối ngoại (Foreign Policy) của Mỹ mới đây, Eugene Chausovsky, Giám đốc cấp cao về Đào tạo và Phát triển Phân tích, chuyên gia nghiên cứu về các vấn đề chính trị, kinh tế và an ninh liên quan đến Nga, Âu-Á và Trung Quốc, cũng như các vấn đề kết nối toàn cầu liên quan đến năng lượng và biến đổi khí hậu, cho rằng khả năng quản lý kinh tế và ngoại giao có mục tiêu có thể đóng vai trò then chốt trong việc định hình cuộc xung đột Nga-Ukraine trong thời gian tới.
Theo ông Chausovsky, thành công của Ukraine sắp tới sẽ phụ thuộc phần lớn vào ba yếu tố chính:
Thứ nhất, về an ninh, yếu tố then chốt sẽ không phải là kiểm soát lãnh thổ như trước đây mà là khả năng các quốc gia tiến hành “các hoạt động ngoài t.iền tuyến”, điều này “sẽ kiểm tra khả năng của mỗi bên trong việc chịu đựng một cuộc xung đột như vậy thêm một năm nữa”. Do đó, số lượng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng quan trọng có thể sẽ tăng lên.
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, ngay trong đầu năm 2024, cả Nga và Ukraine đã tăng cường tấn công vào các cơ sở hạ tầng quan trọng của nhau. Trong khi Nga tập trung nhằm vào các mục tiêu có tầm quan trọng đối với lĩnh vực công nghiệp quốc phòng của Ukraine, thì Kiev lại tăng cường tấn công các mục tiêu hậu cần của Moskva, đặc biệt là ở Crimea.
Thứ hai, về mặt chính trị, các cuộc bầu cử có thể sẽ có tác động đáng kể đến cuộc xung đột, trong đó tình hình ở Mỹ khá bất ổn. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến sự ủng hộ và đặc biệt là viện trợ tài chính cũng như quân sự cho Ukraine. Trong trường hợp trở lại Nhà Trắng, ông Trump sẽ giảm hoặc cắt viện trợ cho Ukraine nhằm gây sức ép buộc Kiev ngồi vào bàn đàm phán với Moskva cùng với những thỏa hiệp nhất định.
Nhưng thách thức trước mắt với Ukraine đó là sự bế tắc tại Quốc hội Mỹ về viện trợ cho Ukraine. Các cuộc đàm phán đang diễn ra tại Quốc hội Mỹ về hỗ trợ tài chính cho Ukraine, cho đến nay vẫn chưa dẫn đến một thỏa thuận nào. Tại Hạ viện, và sau đó là Thượng viện, đảng Cộng hòa bắt đầu yêu cầu việc áp dụng một gói hỗ trợ khác cho Kiev sẽ phụ thuộc vào việc tăng cường bảo vệ biên giới với Mexico và những thay đổi trong luật nhập cư.
Video đang HOT
Các cuộc thảo luận về những vấn đề này tiếp tục diễn ra trong bối cảnh chiến dịch tranh cử căng thẳng trước cuộc bầu cử vào tháng 11 tới. Tuy nhiên, trước sự chia rẽ sâu sắc trên chính trường và xã hội Mỹ, có thể khó đạt được thỏa thuận về vấn đề nhập cư, và việc không đạt được thỏa thuận sẽ đồng nghĩa với việc Quốc hội Mỹ khó thông qua gói hỗ trợ cho Ukraine.
Khi Quốc hội Mỹ lưỡng lự về việc tài trợ viện trợ cho Ukraine, khả năng quân sự của Ukraine sẽ suy giảm. Sự suy giảm này là dần dần. Tác động của việc giảm viện trợ sẽ ngày càng rõ ràng trên chiến trường. Ukraine không còn khả năng tiến hành phản công. Đến tháng 2 hoặc tháng 3 năm nay, họ sẽ gặp khó khăn khi tiến hành các cuộc phản công cục bộ, và đến đầu mùa hè, họ sẽ phải vật lộn để chống lại các cuộc tấn công của Nga.
Thứ ba, theo chuyên gia Chausovsky, yếu tố kinh tế có thể là lĩnh vực quyết định nhất trong việc định hình cuộc chiến Nga-Ukraine trong thời gian tới. Như đã đề cập ở trên, sự hỗ trợ tài chính cho Ukraine từ Mỹ và EU là rất quan trọng đối với Kiev, trong khi Nga cho đến nay vẫn nỗ lực duy trì khả năng phục hồi và linh hoạt về kinh tế trước áp lực trừng phạt của phương Tây “bằng cách tăng cường quan hệ kinh tế và đặc biệt là năng lượng với các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia vùng Vịnh”.
Ngoài ra, cả hai nước đều tập trung nỗ lực ngoại giao vào việc thiết lập quan hệ với các nước ở Nam toàn cầu. Tuy nhiên, ưu tiên của Kiev vẫn là sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine.
Theo ông Chausovsky, trong năm nay, lợi thế cuối cùng sẽ thuộc về bên nào có khả năng tốt hơn trong việc huy động kinh tế và ngoại giao.
Sự ủng hộ của EU cho Ukraine bấp bênh khi Hungary cứng rắn
Uy tín của EU cũng đang bị đe dọa khi khối này trước đó đã cam kết sẽ sát cánh bên Ukraine cho đến chừng nào xung đột còn tiếp diễn.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel đã gặp Thủ tướng Viktor Orbán tại Budapest vào ngày 27/11/2023 nhằm giảm bớt căng thẳng đang gia tăng. Ảnh: Euractiv
Theo hãng tin Reuters ngày 11/12, một số thành viên của EU chuẩn bị đối đầu với Hungary trong tuần này về việc viện trợ hàng tỷ euro cho Ukraine và cơ hội bắt đầu đàm phán thành viên, cả hai mục tiêu chính của Kiev khi cuộc xung đột với Nga bế tắc.
Các nhà lãnh đạo EU sẽ nhóm họp tại hội nghị thượng đỉnh ở Brussels từ ngyaf 14 và 15/12 để quyết định các đề xuất cấp 50 tỷ euro hỗ trợ kinh tế cho Kiev, phân bổ thêm 20 tỷ euro cho quân đội Ukraine và khởi động các cuộc đàm phán gia nhập.
Đảm bảo nguồn hỗ trợ tài chính mới từ châu Âu là rất quan trọng khi có nhiều nghi ngờ về sự hỗ trợ trong tương lai của Mỹ dành cho Ukraine, quốc gia phụ thuộc vào viện trợ tài chính của phương Tây liên quan đến cuộc xung đột với Nga.
Nhưng Thủ tướng Hungary Viktor Orbán, người vẫn duy trì mối quan hệ gần gũi với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đã đe dọa sẽ phủ quyết các cuộc đàm phán về viện trợ và đàm phán mở rộng EU tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào cuối tuần này.
Tất cả 3 quyết định - cũng như quyết định thứ tư về gói biện pháp trừng phạt thứ 12 của EU đối với Nga kể từ khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022 - đều đòi hỏi sự ủng hộ nhất trí của tất cả 27 thành viên trong khối.
"Chúng ta đang ở thời điểm quan trọng", một quan chức cấp cao của EU cho biết, khi đề cập đến tình trạng bế tắc trên chiến trường và Quốc hội Mỹ chưa phê duyệt gói viện trợ 60 tỷ USD của Tổng thống Joe Biden đề xuất cho Ukraine.
Quan chức EU trên nói trong điều kiện giấu tên cho biết: "Điều rất quan trọng là EU sẽ thể hiện sự hỗ trợ rõ ràng và đầy đủ đối với Ukraine. Thông điệp đó không chỉ dành cho Nga, nó còn là thông điệp dành cho Mỹ và cả cho Ukraine".
Uy tín của EU cũng đang bị đe dọa khi khối này trước đó đã cam kết sẽ sát cánh bên Ukraine cho đến chừng nào xung đột còn tiếp diễn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết vào tối 10/12: "Chúng tôi tin tưởng vào những quyết định tích cực. Châu Âu phải bảo vệ các giá trị và sự thống nhất của mình một cách dứt khoát".
Hungary không phải là trường hợp mới gây xôn xao ở EU. Budapest đã giảm bớt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Moskva và tháng 12 năm ngoái đã phủ quyết một thỏa thuận cấp cho Ukraine 18 tỷ euro cho năm 2023.
Cuối cùng, Hungary đã cho phép sự hỗ trợ đó được thông qua sau khi thỏa hiệp nhiều ngày về việc viện trợ của EU cho Hungary bị chặn vì lo ngại về vấn đề pháp quyền.
Khi EU muốn tìm cách giành được sự ủng hộ của Hungary dành cho Ukraine, Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ cho phép giải ngân để tiếp cận 10 tỷ euro cho Budapest trong tuần này.
Về lý do phản đối việc mở các cuộc đàm phán thành viên với Kiev, Thủ tướng Orbán ban đầu phàn nàn về cách đối xử của Kiev đối với người thiểu số Hungary ở Ukraine. Sau đó, nhà lãnh đạo Ukraine cho rằng "Ukraine quá tham nhũng và chưa sẵn sàng gia nhập EU".
Thay vì quyết định viện trợ mới cho Ukraine, Thủ tướng Hungary yêu cầu khối tổ chức một "cuộc thảo luận chiến lược" về sự hỗ trợ của EU dành cho Kiev.
Nhưng các nhà ngoại giao cho biết các nỗ lực liên quan của Gruzia, Bosnia và Herzegovina nhằm thúc đẩy hy vọng gia nhập EU - cả hai đều được Hungary ủng hộ - sẽ thất bại nếu Hungary phủ quyết Ukraine.
Trong khi ông Orbán có thể là người chỉ trích lớn nhất về việc mở rộng hỗ trợ nhiều hơn cho Ukraine, phán quyết vào tháng trước của tòa án hiến pháp Đức đã làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán của EU bằng cách tạo ra một lỗ hổng lớn trong ngân sách của thành viên giàu nhất trong khối này.
Nếu Hungary phủ quyết việc cấp 50 tỷ euro cho Ukraine thông qua ngân sách chung của khối, 26 quốc gia EU khác có thể mở rộng đóng góp song phương cho Kiev - một biện pháp phức tạp và tốn kém hơn.
Sự không chắc chắn cũng bao trùm tương lai của viện trợ quân sự của EU cho Ukraine. Đề xuất sử dụng quỹ quân sự do EU điều hành - Quỹ Hòa bình châu Âu (EPF) - để cung cấp cho Ukraine 20 tỷ euro vũ khí và các hỗ trợ khác trong 4 năm tới đã vấp phải sự phản đối từ Đức.
Một số thành viên EU đang thúc đẩy hội nghị thượng đỉnh ít nhất phải cam kết 5 tỷ euro cho Ukraine thông qua EPF vào năm tới và bất chấp triển vọng ảm đạm, một số nhà ngoại giao ở Brussels tin rằng khối sẽ tránh được tình huống xấu nhất và thực hiện một số cam kết với Ukraine.
EU triệu tập 'cuộc họp lịch sử' của các Ngoại trưởng tại Kiev, gửi thông điệp tới Nga Ngày 2/10, tất cả các Ngoại trưởng của Liên minh châu Âu (EU) đã gặp nhau lần đầu tiên bên ngoài biên giới của khối tại thủ đô Kiev của Ukraine. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba (bên trái) và quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của EU, ông Josep Borrell. Ảnh: AFP Hãng tin AFP dẫn lời quan chức phụ trách...