“Khủng hoảng” tuyển sinh: Trường cao đẳng thay đổi để tồn tại
Hệ thống các trường sư phạm địa phương, nhất là trường cao đẳng sư phạm (CĐSP) đang “khủng hoảng” lớn trong công tác tuyển sinh.
Dường như nhiều trường hoạt động chủ yếu là bồi dưỡng GV. Giải bài toán thay đổi để tồn tại hay giải thể, sáp nhập, nhiều trường đã tìm ra lối đi riêng cho mình.
Các trường sư phạm cần đổi mới đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT mới (ảnh TG)
Hướng đi nào
Thay đổi để tồn tại và phát triển là vấn đề cấp thiết với các trường sư phạm, đặc biệt là trường địa phương. Tuy nhiên, theo ý kiến nhiều chuyên gia, ở một số địa phương, giữa sở GD&ĐT và trường CĐ sư phạm dường như chưa có tiếng nói chung. Trong khi hoạt động GD địa phương có nhiều việc phải làm liên quan đến tạo nguồn GV cho tỉnh, bồi dưỡng thường xuyên hàng năm, nâng chuẩn trình độ GV theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Thế nhưng, việc này lại không được giao cho các trường CĐSP tham gia. Lý giải điều này có ý kiến cho rằng, việc bồi dưỡng GV thực hiện Chương trình, sách giáo khoa mới, cũng như việc tham gia bồi dưỡng thường xuyên giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, tổ chức chuyên đề bồi dưỡng nghiệp vụ, trường CĐSP không đủ sức làm.
Theo GS.TS Đinh Xuân Khoa, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh, việc các trường sư phạm nói chung và CĐSP nói riêng cần làm ngay là phải nâng cao chất lượng giảng viên, đáp ứng nhu cầu của đổi mới “căn bản, toàn diện”.
Đặc biệt, đứng trước yêu cầu đổi mới Chương trình GDPT, các trường đào tạo sư phạm phải vận dụng thành công thành tựu cách mạng 4.0 trong giảng dạy. Nhà trường phải thực tế hơn, tìm hiểu xem giáo dục phổ thông cần gì, mình phải đổi thay thế nào để nhập cuộc. Cần có sự kết hợp nhuần nguyễn giữa lý luận dạy học với kinh nghiệm, tăng cường thực hành để đào tạo gắn với yêu cầu thực tiễn.
Video đang HOT
NGƯT Đặng Lộc Thọ, nguyên Hiệu trưởng Trường CĐSP Trung ương, chia sẻ: Trường CĐSP Trung ương có 3 trường thực hành sư phạm mầm non. Những trường này là nơi SV thực hành, vừa để nhà trường minh chứng chất lượng đào tạo với người học và xã hội. Thực tế cho thấy, tâm lý chung người học chuộng bằng cấp ĐH.
Tuy nhiên ở Trường CĐSP Trung ương, đào tạo GV mầm non vẫn là địa chỉ uy tín, giáo sinh tốt nghiệp luôn được các trường mầm non rộng cửa đón nhận. Tôi cho rằng, các trường sư phạm cần nương tựa vào trường thực hành sư phạm nhiều hơn; tiếp tục đổi mới từ phương pháp dạy học đến vận dụng phương pháp dạy học tiên tiến.
Thành công bước đầu
Giờ lên lớp của sinh viên sư phạm Trường Đại học Trà Vinh (ảnh TG)
Trong khi nhiều trường CĐSP chật vật tìm nguồn tuyển, Trường CĐSP Bà Rịa – Vũng Tàu vẫn tuyển sinh tốt các ngành sư phạm. Có nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những điều thuyết phục nhất là vị thế của nhà trường với công tác đào tạo và bồi dưỡng GV của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được khẳng định.Theo đại diện nhà trường, có được kết quả trên do những năm gần đây, Trường CĐSP Bà Rịa – Vũng Tàu đổi mới đồng bộ các khâu trong quá trình đào tạo sư phạm, trong đó có liên kết với trường ĐH để nâng cao hiệu quả đào tạo.
Theo ThS Nguyễn Văn Tráng (Trường CĐSP Bà Rịa – Vũng Tàu), trường chủ động chuyển từ dạy kiến thức sang phát triển phẩm chất đạo đức, chú trọng dạy người. Chuyển từ dạy để người học “biết được gì” sang “làm được gì”. Triển khai định hướng trên, giảng viên trong trường phải có nhiệm vụ nghiên cứu kỹ Chương trình GDPT mới. Từ đó, các trường vận dụng để thay đổi chương trình, cách thức đào tạo nhằm đáp ứng cho việc dạy học Chương trình GDPT mới tại trường phổ thông.
Không nằm ngoài khó khăn chung, Trường CĐSP Nam Định cũng chật vật xoay sở cho qua những khó khăn. Giải quyết tình trạng không có SV, Sở GD&ĐT Nam Định “bật đèn xanh” để trường tham gia tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho GV và tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho HS. Cụ thể, Ban chủ nhiệm khoa Tự nhiên của Trường CĐSP Nam Định cử giảng viên xuống trường dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho HS các trường THCS. Việc làm trên được đánh giá đem lại chất lượng cao, tạo việc làm, trau dồi trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giảng viên và GV.
Thầy Võ Hoàng Khải- Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Trà Vinh cho biết: Chúng tôi chủ động tìm đến người học và sát cánh cùng ngành GD thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu Chương trình GDPT mới. Đây là một trong nhiều điểm đổi mới căn bản mà giảng viên các trường sư phạm phải thấu hiểu để bồi dưỡng, tập huấn cho GV phổ thông một cách tốt nhất. Trước thách thức của công nghệ 4.0, các trường cần kết hợp mô hình trực tiếp và trực tuyến để bảo đảm hiệu quả trong công tác bồi dưỡng GV hiện nay và sau này.
Trường Sư phạm trước yêu cầu đổi mới: Đối diện thách thức
Xu hướng tập trung phát triển năng lực của học sinh là đặc điểm cơ bản nhất trong Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Một buổi lên lớp của sinh viên sư phạm tại Trường Sư phạm thực hành - Trường Đại học Trà Vinh. Ảnh: Ngọc Dư
Để đội ngũ giáo viên đáp ứng được yêu cầu mới, trường sư phạm phải có sự chuyển mình trong xây dựng chương trình, nâng cao nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy cho giảng viên...
Trường sư phạm... có gì?
Tính đến tháng 3/2019, cả nước có 133 cơ sở đào tạo giáo viên, gồm 15 trường đại học sư phạm; 48 trường đại học đa ngành có đào tạo giáo viên; 30 trường cao đẳng sư phạm; 19 trường cao đẳng đa ngành có đào tạo giáo viên và 2 trường trung cấp sư phạm. Trong bối cảnh chung, trường đại học sư phạm lớn, đại học đa ngành vẫn giữ được sức hút với người học ở một số ngành. Hầu hết trường cao đẳng sư phạm địa phương hoạt động cầm chừng, kém hiệu quả, thiếu liên kết với hệ thống giáo dục các tỉnh thành để thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên như tôn chỉ mục đích.
Chương trình giáo dục phổ thông mới như một luồng sinh khí để thúc đẩy hệ thống các trường sư phạm phát triển. Tuy nhiên, tồn tại do khách quan và chủ quan dường như "níu" các trường lại. Đó là vấn đề hạ tầng cơ sở, nhiều nơi chưa đáp ứng được yêu cầu. Hạn chế về quản trị nhà trường, chất lượng giảng viên chưa đáp ứng yêu cầu mới đặt ra là rào cản không ít trường đối mặt trong công cuộc đổi mới.
Nhiều nhà giáo dục cho rằng, đổi mới ở hệ thống trường sư phạm lần này mang tính cấp thiết. Các trường buộc phải chuyển từ dạy chữ sang phát triển phẩm chất đạo đức, chú trọng năng lực dạy người. Yêu cầu dạy để người học "biết được gì" sang "làm được gì", với vai trò là "chiếc máy cái" đào tạo giáo viên, nhà trường phải thay đổi chương trình đào tạo nhằm đáp ứng việc dạy học theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
GS.TS Đinh Xuân Khoa, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Vinh chia sẻ: Là trường đại học đa ngành, nhưng đào tạo GV vẫn là thế mạnh của trường. Để đáp ứng yêu cầu của Chương trình GD phổ thông mới, chúng tôi đã chuyển đổi mạnh mẽ hoạt động đào tạo, từ dạy học theo hướng truyền tải nội dung sang hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của sinh viên.
Việc xây dựng chương trình đào tạo, nhà trường tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học vào thực tế dạy học và thực tiễn cuộc sống để làm phong phú hơn kiến thức của người học. Quan điểm chỉ đạo của hội đồng trường, những giáo viên tương lai phải có phẩm chất chính trị và năng lực sư phạm, không chỉ đáp ứng yêu cầu dạy học nội dung mới mà còn là nhân tố thúc đẩy sự sáng tạo, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Giảng viên Trường Đại học Trà Vinh hướng dẫn sinh viên sư phạm sinh hoạt nhóm. Ảnh: TG
Nâng cao năng lực thực hành
Thực tế cho thấy, các trường sư phạm đều có đơn vị thực hành. Nơi này là địa chỉ để sinh viên có thể triển khai những gì mình được học vào thực tế. Từ giờ dạy thử nghiệm, nhà trường sẽ sâu sát hơn với hoạt động thực hành sư phạm của sinh viên sao cho việc kết hợp lý luận dạy học, với trải nghiệm thực tế sẽ hình thành phẩm chất, năng lực của giáo sinh một cách hiệu quả nhất.
Nhà giáo Võ Hoàng Khải, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Trà Vinh cho biết: Chúng tôi đẩy mạnh hoạt động thực hành tại Trường Sư phạm thực hành (Trường Đại học Trà Vinh), sao cho giáo sinh ra trường thích ứng ngay với công việc. Để làm được điều đó, hoạt động thực tập sư phạm được đề cao, mang tính then chốt, phải thực sự đóng góp hữu ích trong việc hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực cần thiết của nhà giáo theo mục tiêu đào tạo đã đề ra. Nhà trường khuyến khích giảng viên và sinh viên ứng dụng đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng các phương pháp tiên tiến; đổi mới cách dạy ngay tại trường thực hành sư phạm theo hướng phát huy năng lực của người học, vận dụng có hiệu quả kiến thức vào thực tiễn, đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Có thể nói, nhiệm vụ đào tạo đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới là trách nhiệm nặng nề nhưng cũng đầy vinh quang của các trường sư phạm. Vẫn biết sẽ có những khó khăn khi triển khai, nhưng hơn ai hết, nhà trường và từng giảng viên - người trong cuộc hiểu rằng, chất lượng đội ngũ có ý nghĩa quyết định chất lượng dạy học. Thế nên, việc đào tạo giáo viên đáp ứng yêu cầu mới đòi hỏi mỗi trường, giảng viên phải chuyển từ "Tập trung - Thụ động" sang cách làm "Tại chỗ - Chủ động" trên nền tảng công nghệ 4.0.
Nhà giáo ưu tú Cao Xuân Hùng, Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Nam Định:Hoạt động đào tạo GV đáp ứng Chương trinh giáo dục phổ thông mới, cần phải đăt trong tâm ơ sư dich chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của học sinh; nghĩa là từ chỗ chú trọng đến việc học sinh học được gì sang quan tâm, phát triển khả năng lam được gì của các em.
Vai trò then chốt của nhà trường sư phạm trước đổi mới chương trình giáo dục phổ thông Xung quanh vấn đề đổi mới chương trình giáo dục phổ thông (triển khai từ năm học 2020 - 2021), phóng viên Báo GD&TĐ có cuộc phỏng vấn PGS.TS Mai Xuân Trường, Hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm (ĐH Thái Nguyên). Nhiều thế hệ sinh viên luôn tự hào vì đã được học tập dưới mái trường sư phạm Theo ông, các trường...