Hướng mở cho giáo dục nghề nghiệp

Dạy văn hóa kết hợp dạy nghề ở các trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) được xem là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả phân luồng học sinh sau THCS.

Đặc biệt, sau 3 năm học, khi tốt nghiệp, học sinh được cấp bằng trung cấp và bằng tốt nghiệp GDTX cấp THPT, có cơ hội tìm kiếm việc làm, ổn định cuộc sống.

Không còn là nơi hút học sinh cá biệt

Cách đây gần 1 năm, trong khi các bạn cùng lớp cuống cuồng học ngày học đêm để ôn thi vào trường THPT công lập thì Cao Minh Đạt (quận 5) chọn ngã rẽ theo một hướng hoàn toàn khác: GDNN-GDTX, mặc dù khi đó học lực của Đạt không hề thua kém. Ban đầu Đạt cũng có suy nghĩ, GDTX là môi trường chỉ dành cho học sinh cá biệt

Thế nhưng sau khi tìm hiểu, Đạt biết môi trường này học khá tốt, đặc biệt từ năm học 2020-2021 học sinh theo học hệ GDNN-GDTX, sau 3 năm có 2 bằng tốt nghiệp, gồm bằng trung cấp và bằng tốt nghiệp THPT, cơ hội vào đại học luôn rộng mở. “Do vậy, em quyết định lựa chọn Trung tâm GDTX Chu Văn An (quận 5, TPHCM) để học” – Đạt kể.

Học sinh GDTX Chu Văn An (quận 5) trong giờ học nấu ăn và công nghệ thông tin. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Còn Trần Hoàng Thu Thủy, học sinh lớp 10 tại Trung tâm GDTX quận Bình Thạnh, chia sẻ: “Học hết lớp 9 với thành tích 4 năm là học sinh tiên tiến, em đăng ký ngay vào học văn hóa tại Trung tâm GDTX quận Bình Thạnh. Tại đây, em được tư vấn hình thức vừa học văn hóa kết hợp học nghề.

Thời gian học được sắp xếp khoa học, buổi sáng học văn hóa, buổi chiều học nghề. Trong các buổi học nghề luôn được xen kẽ giữa lý thuyết và thực hành giúp em nắm chắc nội dung bài học”. Ngoài học văn hóa THPT lớp 10, hiện Thu Thủy cũng đang theo học năm thứ nhất Quản trị bếp và Ẩm thực của Trường Trung cấp nghề Việt Giao.

Tại Trung tâm GDTX quận 10, Bùi Vũ Nguyệt Minh là học sinh khá nổi tiếng, vừa học giỏi vừa có thành tích hoạt động nghệ thuật nổi bật. Đang theo học tại Nhạc viện TPHCM, đồng thời được bầu chọn là Công dân trẻ tiêu biểu của thành phố năm 2016, nhưng Minh vẫn chọn Trung tâm GDTX để hoàn thành chương trình phổ thông.

Nói về công tác tuyển sinh năm học 2020-2021 tại Trung tâm GDTX Chu Văn An, Th.S Đỗ Minh Hoàng, Giám đốc trung tâm cho biết, con số đã tăng vọt trên 300 học viên đầu cấp trong 3 năm học gần đây. Trung tâm phải mở 7 lớp 10 (340 học sinh).

Lớp có nhiều em là học sinh khá, giỏi. Phổ điểm đậu tốt nghiệp của học sinh trung tâm ở tất cả các môn đều cao hơn phổ điểm của thành phố hệ GDTX, như năm học 2019-2020 tỷ lệ tốt nghiệp GDTX cấp THPT đạt 99,6%. Tỷ lệ học sinh đậu đại học, cao đẳng mỗi năm đều tăng lên, tương ứng 30%-40%.

Lợi thế mới “3 năm 2 bằng”

Theo thống kê của Sở GD-ĐT TPHCM, toàn thành phố có 3 Trung tâm GDTX (trực thuộc sở) và 30 Trung tâm GDNN – GDTX. Số liệu thống kê năm học gần nhất 2019 – 2020, có gần 20.500 học sinh cấp THPT theo học, trong đó khối 12 có trên 5.100 học sinh, đây là nguồn lực cung cấp cho hệ thống các trường trung cấp, trường dạy nghề nhằm đào tạo người lao động có tay nghề, đáp ứng nhu cầu công việc của các doanh nghiệp. Th.S Trần Kim Thanh, Phó trưởng Phòng GDTX, Sở GD-ĐT TPHCM cho biết, hiện có 3 hình thức thực hiện chương trình dạy văn hóa kết hợp với dạy nghề, chương trình nào cũng đem lại thuận lợi cho học sinh.

Để đáp ứng nhu cầu của một bộ phận học sinh sau khi tốt nghiệp THCS có mong muốn vừa học nghề, vừa được học văn hóa, các trung tâm GDTX của thành phố luôn chủ động phối hợp với các trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp mở các lớp dạy văn hóa chương trình GDTX cấp THPT kết hợp với dạy nghề.

Th.S Trương Bá Hải, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX quận 10 cho hay, mô hình dạy văn hóa kết hợp dạy nghề được phụ huynh và học sinh ủng hộ. Tham gia lớp học, các em vừa được học kiến thức văn hóa bậc THPT trong 3 năm, vừa được đào tạo nghề khoảng 2 năm hệ trung cấp như: điện, công nghệ thông tin, nấu ăn… “Dù không phải là hình thức mới, nhưng thời gian qua, mô hình đã phát huy tác dụng, giúp phụ huynh vững tâm cho con em theo học tại trung tâm” – Th.S Hải nhấn mạnh.

Cũng nhận thấy việc dạy văn hóa kết hợp dạy nghề góp phần nâng cao trình độ văn hóa, vừa củng cố tay nghề cho người lao động, Trung tâm GDNN – GDTX quận 9 hiện đang phối hợp với Trường Trung cấp nghề Đông Sài Gòn vừa tổ chức dạy văn hóa, vừa dạy trung cấp nghề cho khoảng 200 học sinh. Để không gây quá tải cho học sinh khi học song song 2 chương trình, giữa trung tâm và Trường Trung cấp Đông Sài Gòn đã linh hoạt trong xây dựng nội dung, chương trình, xếp thời khóa biểu hợp lý.

Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch Hội GDNN TPHCM, mặc dù đạt được một số kết quả khả quan, nhưng để đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, phát huy lợi thế của GDNN-GDTX, công tác giáo dục hướng nghiệp và công tác phân luồng học sinh sau THCS vẫn còn nhiều bất cập, nhất là cơ chế, chính sách còn nhiều tồn tại, chậm đổi mới. Hệ thống GDNN chưa phát triển lành mạnh, gây khó khăn cho việc lựa chọn ngành nghề của học sinh.

Ông Tuấn đúc kết: “Việc quan trọng nhất là cần giúp học sinh hiểu lao động trong lĩnh vực nào cũng cần thiết, được tôn trọng và đãi ngộ xứng đáng nếu có tay nghề cao, trách nhiệm với công việc và làm việc hết mình. Mặt khác, ngành giáo dục cần phối hợp các ngành, đơn vị mở rộng các mô hình vừa dạy văn hóa, vừa đào tạo nghề cho học sinh để sau 3 năm, học sinh vừa tốt nghiệp văn hóa, vừa có 1 nghề với chuyên môn kỹ thuật phù hợp để vào đời”.