Hàng loạt doanh nghiệp xuất khẩu gạo bị Mỹ cảnh báo
Chỉ trong vòng 9 tháng đầu năm nay, có đến 9 doanh nghiệp (DN) Việt Nam xuất khẩu gạo sang Mỹ bị trả hàng về. Được biết, nguyên nhân tình trạng này là do cơ quan chức năng nước Mỹ đã phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong gạo vượt mức cho phép.
Điều đáng nói là nhiều hoạt chất bảo vệ thực vật (BVTV) dù bị Mỹ cấm cửa nhưng vẫn được cho phép sử dụng tự do tại Việt Nam.
Hàng loạt doanh nghiệp bị Mỹ cảnh báo
Thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong những năm qua, các DN chế biến, xuất khẩu gạo đã tích cực xúc tiến thương mại, tăng cường xuất khẩu gạo vào các nước phát triển, trong đó có Mỹ. Giai đoạn đầu, DN chỉ xuất khẩu số lượng nhỏ, theo đơn đặt hàng của đối tác, dần dần, số lượng tăng lên, nước nhập khẩu tăng cường kiểm soát dư lượng các hoạt chất thuốc BVTV trong gạo. Ngay lập tức, việc xuất khẩu gạo của các DN Việt Nam bắt đầu khó khăn hơn, sản lượng gạo xuất khẩu vào các thị trường này có xu hướng giảm dần và thị trường ngày càng khó xâm nhập hơn.
Nhiều lô gạo Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đã bị trả về trong 9 tháng đầu năm nay (ảnh minh họa). Ảnh: T.H
Không công khai tên DN vì sợ… mất lòng Tình trạng một số DN lớn liên tục bị Mỹ trả hàng về vì dư lượng các hoạt chất thuốc BVTV vượt mức cho phép khiến uy tín của lúa gạo Việt Nam bị ảnh hưởng nặng, thậm chí, có thể dẫn tới việc Mỹ cấm nhập khẩu lâu dài đối với gạo Việt Nam. Tuy nhiên, việc công khai tên các DN này không được các cơ quan chức năng, các hiệp hội… công khai. Lý do, theo đại diện một DN xuất khẩu gạo, là vì sợ… mất lòng các “ông lớn” kể trên.
VFA dẫn số liệu của Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) cho thấy, từ năm 2013 đến cuối tháng 4.2016, có 15 DN Việt Nam xuất khẩu gạo vào Mỹ bị trả hàng về, với sản lượng hơn 4.200 tấn (234 container). Nguyên nhân là do bị phát hiện dư lượng các hoạt chất thuốc BVTV vượt mức cho phép của nước nhập khẩu, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng cho DN Việt Nam.
Video đang HOT
Trong khi đó, theo thông tin từ FDA, chỉ trong 4 tháng đầu năm 2016, có 8 DN xuất khẩu gạo Việt Nam bị Mỹ trả hàng về. Các sản phẩm bị Mỹ trả về chủ yếu là gạo thơm Jasmine, gạo trắng hạt dài đã qua chế biến, đ.ánh bóng, đóng gói…
Ông Vũ Quang Cảnh – Phó Trưởng phòng Nông sản, thực phẩm thuộc Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood II) cũng xác nhận, tính tới cuối tháng 8.2016, số lượng gạo Việt Nam bị Mỹ trả về đã lên đến 412 container với 16 DN “dính đòn”. Trong số các DN xuất khẩu gạo vào Mỹ bị trả hàng và phát lệnh cảnh báo vì dư lượng hoạt chất thuốc BVTV, có nhiều DN lớn, có tiếng nói trong việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn, hướng tới xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo ở Việt Nam như Tập đoàn Lộc Trời, Công ty Gentraco, Lương thực Thịnh Phát và một số DN thành viên của Vinafood II…
Gần đây nhất là Công ty Lương thực Sông Hậu (cũng là DN thành viên của Vinafood II) cũng bị cảnh báo do phát hiện hoạt chất isoprothiolane trong lô gạo jasmine xuất khẩu vào Mỹ. Đây là hoạt chất được sử dụng trong sản phẩm thuốc trị bệnh đạo ôn ở Việt Nam nhưng bị cấm vượt mức cho phép ở Mỹ.
Mỹ cấm, Việt Nam vẫn lạm dụng?
Tình trạng gạo Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ bị trả về đã đến mức “báo động đỏ” khi mới đây, ông Võ Thành Đô – Phó Cục trưởng Cục Chế biến thương mại nông lâm thủy sản và Nghề muối (Bộ NNPTNT) cho biết, Bộ này vừa phát cảnh báo cho các DN cẩn trọng hơn trong xuất khẩu gạo sang thị trường Mỹ, tránh tình trạng bị phía Mỹ cấm vĩnh viễn.
Cảnh báo này lưu ý các DN trước khi xuất khẩu phải kiểm tra, giám định kỹ dư lượng thuốc BVTV trong các lô hàng, tránh để bị nước nhập khẩu trả về. Trường hợp DN tái phạm nhiều lần có thể sẽ bị cấm xuất khẩu sang thị trường này.
Còn theo ông Huỳnh Thế Năng – Chủ tịch VFA đồng thời là Tổng Giám đốc Vinafood II, các hoạt chất thuốc BVTV bị Mỹ cảnh báo vượt mức cho phép lại được sử dụng trong rất nhiều sản phẩm BVTV tại Việt Nam như thuốc trị các bệnh vàng lá, bạc lá, đạo ôn, lem lép hạt, khô vằn, rầy nâu, sâu đục thân, sâu cuốn lá, sâu mọt hại kho và các sản phẩm xử lý hạt giống…
Ông Phạm Thái Bình – Giám đốc Công ty TNHH Trung An, một đơn vị chuyên xuất khẩu gạo vào Mỹ, Nhật, Pháp phân tích, nguyên nhân khiến nhiều lô hàng bị trả về chủ yếu là do một số DN không thực hiện hoặc thực hiện không đúng theo các tiêu chuẩn sản xuất gạo sạch như đã cam kết (VietGAP hoặc GlobalGAP). Hơn nữa, nhiều năm nay gạo Việt xuất khẩu chủ yếu vào các thị trường dễ dãi về chất lượng như Trung Quốc, châu Phi… với số lượng lớn. Điều này khiến nông dân, DN chạy theo số lượng chứ không chú ý nhiều đến chất lượng gạo. Do đó, việc lạm dụng các hoạt chất BVTV đã quá phổ biến. Việc gạo Việt bị phát hiện tồn dư thuốc BVTV bởi các thị trường khó tính như Mỹ là dễ hiểu.
Trong khi đó, một số chuyên gia ngành lúa gạo cho rằng, nhiều DN dù hô hào thực hiện cánh đồng mẫu lớn, tham gia xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo… nhưng vẫn lợi dụng cánh đồng lớn để bán thuốc BVTV theo ý DN. Từ đó, lượng thuốc BVTV tồn dư trong đất, trong gạo… liên tục tăng cao qua các năm, làm ảnh hưởng xấu tới chất lượng sản phẩm và khiến giá trị hạt gạo Việt sa sút.
Theo Danviet
Giá gạo Việt tụt xa gạo Thái
Từ khi tham gia thị trường xuất khẩu gạo tới nay, hầu như các sản phẩm gạo của Việt Nam đều thua kém sản phẩm cùng loại của Thái Lan về giá. Tuy nhiên, chưa bao giờ sự chênh lệch về giá lại đáng báo động như hiện nay, khi giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đã bỏ xa chúng ta tới hơn 30USD/tấn.
Giá chênh lệch lớn
Theo thông tin từ Trung tâm Tin học và Thống kê (Bộ NNPTNT), sự chênh lệch về giá xuất khẩu cùng một chủng loại gạo tại Việt Nam và Thái Lan đã nới rộng trong tuần qua, sau khi 2 nước giành thắng lợi trong cuộc đấu thầu cung cấp gạo cho Philippines. Theo đó, khoảng cách giữa giá gạo 5% tấm của Thái Lan và Việt Nam đã tăng vọt lên ở mức hơn 30USD/tấn. Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Thái Lan đã tăng lên 375 - 376USD/tấn (FOB Bangkok), so với 370 - 375 USD/tấn tuần trước. Ngược lại, giá gạo 5% tấm của Việt Nam lại giảm mạnh còn 340 - 345 USD/tấn (FOB cảng Sài Gòn).
Gạo Việt vẫn đang thiếu các hợp đồng tập trung mới, quy mô lớn. Ảnh: T.L
Qua cơ cấu chủng loại xuất khẩu gạo Việt Nam giai đoạn 2010-2015 cho thấy lượng gạo trắng chất lượng cao đang có xu hướng giảm, từ tỉ lệ gần 36% vào năm 2010 và xuống còn gần 28% trong năm 2015. Thị trường EU, Mỹ vẫn chiếm tỉ lệ nhỏ trong cơ cấu xuất khẩu gạo nên vẫn còn nhiều cơ hội để gạo Việt Nam tăng xuất khẩu sang những thị trường này.
Theo Bộ Thương mại Thái Lan, kết quả đấu thầu cung cấp gạo cho Philippines hồi cuối tháng 8 đã đẩy tăng giá gạo trong nước. Tuy nhiên, Thái Lan cũng cho rằng sự tăng này chỉ là tạm thời, khi gạo vụ mới sắp có mặt trên thị trường vào tháng 10. Còn tại Việt Nam, giá gạo xuất khẩu hiện ở mức thấp trong nhiều tháng do khối lượng cung cấp cho Philippines quá nhỏ so với nguồn cung dự trữ, trong khi nhiều khách hàng truyền thống lại đang tìm mua gạo rẻ hơn từ Myanmar, Pakistan (325USD/tấn).
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, một nguyên nhân quan trọng luôn khiến gạo Việt Nam bị đ.ánh giá thấp là do chất lượng gạo thấp. Xuất phát từ tập quán canh tác, nông dân Việt Nam sản xuất 2 - 3 vụ/năm. Thời gian sinh trưởng ngắn đã khiến chất lượng gạo không đảm bảo. Hiện nay nước ta chủ yếu sản xuất gạo hạt dài Indica nhưng lại có chất lượng thấp hơn các nước khác (phổ biến có 2 loại gạo- loại Indica là hạt dài, Japonica là hạt tròn). Ở Việt Nam, quy định cỡ hạt dài là 6,2mm, trong khi ở vùng đông bắc Thái Lan, giống gạo hạt dài của họ là 7mm và có thể dài hơn. Đó là chưa kể việc sử dụng giống ngắn ngày ở Việt Nam khiến gạo bị bạc bụng, không trong như gạo Thái.
Trong khi đó, ở Thái Lan có đến trên 60% diện tích chỉ trồng 1 vụ lúa/năm theo mùa mưa. Ngay giống gạo thơm cao cấp, họ cũng chỉ trồng 1 vụ/năm. Thời gian mỗi vụ thường kéo dài từ 4 tháng đến hơn 4 tháng nên chất lượng gạo luôn đảm bảo và thơm ngon hơn so với gạo Việt Nam.
TS Lê Văn Bảnh - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lúa ĐBSCL cũng chỉ ra một số điểm yếu: Gạo của chúng ta không ổn định về chất lượng, có thể vụ này gạo ngon nhưng vụ sau độ thơm giảm, hạt ngắn hơn nên hay bị khách mua "mếch lòng". Lâu nay chúng ta đều nói cần xây dựng thương hiệu cho gạo Việt, nhưng không có đơn vị nào đứng ra tổ chức sản xuất để xây dựng vùng nguyên liệu đảm bảo, cứ "tay không bắt giặc" thì làm sao có được thương hiệu. Trong khi đó, nhìn sang Thái Lan, họ đã xây dựng được tới 250 thương hiệu gạo nổi tiếng thế giới.
Doanh nghiệp "ngồi chơi"
Việc giá gạo xuất khẩu của Việt Nam bị đ.ánh giá thấp luôn tác động trực tiếp tới giá mua tạm trữ hằng năm. Kể cả việc trúng thầu cung cấp 150.000 tấn cho Philippines gần đây cũng không đủ sức vực dậy giá gạo trong nước. Cụ thể, giá gạo nguyên liệu ở ĐBSCL hiện chỉ còn 6.000 - 6.100 đồng/kg, giảm 200 đồng/kg so với mức giá hồi cuối tháng 8.2016. Giá lúa IR50404 tươi cũng nhanh chóng giảm xuống mức 4.200 - 4.300 đồng/kg so với mức giá mua vào ngày 31.8 là 4.400 - 4.500 đồng/kg.
Theo nhận định của giới buôn gạo, trong bối cảnh Philippines nhập khẩu quá ít gạo từ Việt Nam, Indonesia không nhập khẩu trong năm 2016, còn Trung Quốc cũng tạm ngưng nhập khẩu sẽ khiến việc tiêu thụ lúa, gạo tại thị trường nội địa những tháng còn lại của năm 2016 gặp nhiều khó khăn; mục tiêu xuất khẩu đạt 6,5 triệu tấn trong năm nay cũng rất nan giải. Ông Huỳnh Minh Huệ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, Việt Nam đang là nước sản xuất thừa lúa gạo. Từ năm 2012 trở lại đây và một vài năm sắp tới, nước ta đã và sẽ ở trong tình trạng sản lượng tăng dẫn đến cung cấp thừa.
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như vậy thì các nước thường xuyên phải nhập khẩu gạo cũng khuyến khích nông dân tăng sản lượng, giảm lệ thuộc vào việc nhập khẩu lúa gạo. Đây là những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thừa nguồn cung, tạo áp lực lớn cho thị trường lúa gạo và càng làm giá gạo sụt giảm. Theo ông Huệ, thực tế cho thấy giá gạo Việt hiện mềm nhất trong rổ gạo thế giới. Nhưng đáng buồn là từ đầu năm tới nay, Việt Nam chỉ giao hàng cho các hợp đồng cũ chứ chưa có hợp đồng tập trung mới.
Chia sẻ về tình hình xuất khẩu thời gian gần đây, ông Nguyễn Văn Đôn - Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng, cho biết không chỉ công ty của ông mà nhiều doanh nghiệp khác đang "rảnh rỗi" vì thị trường không có người mua. Nhiều nhà máy chế biến, xuất khẩu gạo đang tạm ngừng hoạt động để chờ sự biến chuyển của thị trường.
Theo Danviet
Trung Quốc cấp phép cho 8 công ty khử trùng gạo xuất khẩu Trung Quốc đã công nhận 8 công ty khử trùng của Việt Nam được tham gia vào xử lý xuất khẩu gạo sang Trung Quốc. Đây là cơ hội thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu gạo sang thị trường này. Ngày 23.9 vừa qua, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) đã nhận được thông báo của Tổng cục Giám sát chất lượng,...
