Giáo viên trung học vật vã với việc đánh giá học sinh bằng nhận xét

Chỉ nên yêu cầu giáo viên chủ nhiệm ghi lời nhận xét về từng em sau khi đã hội ý tất cả giáo viên bộ môn đã giảng dạy lớp mình sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Cả tuần nay, thầy giáo H. (giáo viên dạy Sử một trường trung học cơ sở xin được dấu tên) nói rằng mình và một số đồng nghiệp phải thức đến 1-2 giờ sáng chấm bài kiểm tra, vào điểm và ghi nhận xét từng học sinh.

Những lời nhận xét căn cứ vào điểm đạt được nên dễ trùng lắp (Ảnh: Đỗ Quyên)

Chấm bài, vào điểm thì năm nào cũng làm nên cũng quen, nhưng ghi nhận xét bằng lời vào phần mềm vnedu thì quả là một cực hình.

Với giáo viên dạy Toán, Văn còn đỡ vì nhớ tên, nhớ mặt học trò. Những thầy cô giáo dạy các môn ít tiết nhưng dạy nhiều lớp thì vô cùng vất vả. Có thầy phải nhận xét từ 600-700 em học sinh trong khi gần như 2/3 số học sinh ấy chưa biết mặt, nhớ tên.

Vì sao giáo viên trung học phải ghi nhận xét học sinh bằng lời?

Ngày 26 tháng 8 năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông.

Nhiều năm nay, các môn học như Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục đã được đánh giá bằng nhận xét kết quả học tập;

Môn Giáo dục công dân được đánh giá bằng hình thức kết hợp giữa cho điểm và nhận xét kết quả học tập. Các môn học còn lại như Toán, Ngữ văn, Vật lý, Hoá học, Sinh học, Lịch sử, Địa Lý, Ngoại ngữ được đánh giá bằng việc cho điểm.

Tuy nhiên, một trong những điểm mới của dự thảo Thông tư 26 lần này là việc sẽ kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và điểm số với hầu hết những môn học còn lại.

Đánh giá bằng nhận xét hàng trăm học sinh theo tinh thần của Thông tư 26 là chuyện không tưởng

Thông tư 26 cũng quy định cụ thể: Đánh giá bằng nhận xét sự tiến bộ về thái độ, hành vi và kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của học sinh trong quá trình học tập.

Nhiều giáo viên dạy bậc trung học khẳng định với chúng tôi đánh giá theo đúng tinh thần của Thông tư 26 là điều không thể do những nguyên nhân sau:

Thứ nhất , do một số môn học có thời gian dạy rất ít (mỗi tuần 1 tiết) nên đa phần thầy cô không nhớ nổi mặt học sinh, không nhớ tên họ các em thì làm sao có thể nhận xét chính xác sự tiến bộ về thái độ, hành vi? Có chăng, chỉ nhận xét được kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập thông qua điểm số.

Ví như những môn Sử, Địa, Giáo dục công dân…mỗi tuần chỉ gặp lớp 1 tiết, một thầy cô giáo phải dạy hàng chục lớp nên số học sinh có khi lên tới 700 em thì làm sao nhớ mặt, nhớ tên từng em được?

Thầy giáo M. cho biết mình dạy 12 lớp và chỉ nhớ một số em học giỏi hoặc một số học sinh quá lỳ còn lại bao nhiêu thì chịu.

Thứ hai , ngồi mà nghĩ ra những lời nhận xét (không rập khuôn) để nhận xét từ 600 đến 700 em một lúc theo sự tiến bộ của từng em về thái độ, hành vi, kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của mỗi em là vô cùng khó.

Giáo viên đã làm thế nào?

Thầy giáo S. giáo viên dạy Địa cho biết, do không nhớ nổi học sinh ấy tên gì, đã học hành ra sao nên khi nhận xét chỉ chủ yếu dựa vào điểm số các em đã đạt được để nhận xét cho xong. Vì thế, những lời nhận xét thường rập khuôn, mang tính chung chung và khá trùng lắp với nhau.

Ví dụ, học sinh đạt dưới 3.5 là nhận xét có thái độ học tập chưa nghiêm túc, tiếp thu bài còn chậm. Từ 3.5 đến 4.9 ghi lời nhận xét học học yếu, chưa chăm, từ 5.0 đến 6.4 là học trung bình, còn thụ động, từ 6.5 đến 7.9 là học khá, có ý thức học tập, từ 8.0 đến 8.9 là học tốt, có sáng tạo, từ 9.0 trở lên là học xuất sắc, năng khiếu và sáng tạo…

Cô giáo D. giáo viên dạy Sử nói rằng mình cũng căn cứ vào điểm số đạt được của các em để ghi lời nhận xét chứ làm sao có thể ngồi để suy nghĩ ra hàng trăm lời nhận xét cho từng em trong khi chẳng nhớ ra em ấy thế nào?

Nhiều cách để giảm áp lực nhận xét cho giáo viên

Thấy nhiều giáo viên quá cực khi phải đau đầu mỏi cổ chỉ để nhận xét theo điểm số đạt được, đã có nhiều sáng kiến được áp dụng để giải phóng thời gian lao động vô ích cho giáo viên.

Thầy giáo A. cho biết trường mình đã làm một phần mềm cài đặt lời nhận xét. Ví như điểm giỏi sẽ là: Học xuất sắc, năng khiếu và rất sáng tạo; Học tốt, sáng tạo…

Điểm yếu sẽ là: Học chưa chăm, cần cố gắng thêm; Học yếu, còn lười; Học yếu cần cố gắng…

Thế là, sau khi nhập điểm xong, phần mềm sẽ định dạng điểm tổng kết thuộc mức nào thì những lời nhận xét được mặc định sẽ chạy kín bảng nhận xét của học sinh.

Còn cô giáo M. chia sẻ, trường mình lại xếp học sinh thành 4 nhóm như yếu, kém; trung bình, khá và giỏi. Chỉ cần nhập vào 1 em trong nhóm ấy dùng chuột kéo ra lập tức những lời nhận xét sẽ xuất hiện y chang nhau. Nhận xét khoảng 600 em chỉ chưa đầy 1 tiếng.

Nhiều chuyện buồn cười

Thầy giáo S. nói rằng do nhìn vào điểm để nhận xét cũng thường xảy ra những chuyện cười ra nước mắt. Để thuận lợi cho việc nhận xét, thầy S. đã phân điểm số vào từng nhóm như giỏi, khá, trung bình, yếu và kém.

Thế nên, học sinh A. có điểm tổng kết 9.0 nên thầy nhận xét học tốt, năng động và sôi nổi. Có phụ huynh đã thắc mắc con bé vốn thụ động, nhút nhát sao giờ thấy thầy phê sôi nổi, năng động, liệu có nhầm với bé nào đó không?

Cũng có em vốn học trung bình và lười học nhưng khi kiểm tra lại đạt điểm giỏi và được giáo viên nhận xét học giỏi tích cực và sáng tạo trong học tập.

Giáo viên bộ môn có nhất định phải nhận xét từng em?

Lực cản lớn nhất để giáo viên không thể nhận xét học sinh chính xác do thời gian gặp gỡ các em quá ít, một tuần chỉ gặp một tiết với gần 50 học sinh cũng chỉ kịp lo giảng dạy cho kịp thời gian.

Bên cạnh đó, một giáo viên mà phải ghi lời nhận xét cho mấy trăm học sinh theo đúng yêu cầu của Thông tư 26 quy định (những lời nhận xét theo sự tiến bộ của từng em về thái độ, hành vi, kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của mỗi em) thật sự là điều không tưởng.

Nên chăng, chỉ nên yêu cầu giáo viên chủ nhiệm ghi lời nhận xét về từng em sau khi đã hội ý tất cả giáo viên bộ môn đã giảng dạy lớp mình sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.