Giáo viên, phụ huynh lo lắng vì các bộ môn tích hợp
Sau khi tiếp cận sách giáo khoa (SGK) mới và tập huấn, nhiều giáo viên, nhà trường vẫn băn khoăn, lo lắng vì lần đầu tiên giáo viên dạy học tích hợp sẽ gặp nhiều khó khăn, bỡ ngỡ. Những thay đổi này còn tác động công tác tuyển sinh.
Sự xuất hiện các bộ môn tích hợp sẽ dẫn tới thay đổi lớn trong dạy và học
Thay đổi lớn
Cô Nguyễn Thị Minh Phương, giáo viên Trường THCS Đông Hà, huyện Chợ Mới (Bắc Kạn), cho biết, lâu nay cô là giáo viên dạy Toán lớp 8 nhưng được trường phân công dạy bộ môn Khoa học tự nhiên (KHTN) cho lớp 6 năm học tới.
Quá trình tập huấn, nghiên cứu SGK, cô Phương nhận thấy, bộ môn gồm kiến thức 3 môn Vật lý, Hóa học, Sinh học được thiết kế theo từng chủ đề, kiến thức đi từ thấp đến cao, từ nguyên lý đến khái niệm.
Do lâu nay vẫn dạy đơn môn, chưa thể dạy được kiến thức liên môn, nên trước mắt, giáo viên dạy môn nào sẽ đảm nhiệm nội dung, bài học môn đó. Theo đó, một bộ môn sẽ có 3 giáo viên cùng đứng lớp. Sau này nhuần nhuyễn, một giáo viên có thể đảm nhiệm cả môn KHTN.
“Tích hợp 3 bộ môn thành một nhưng vẫn có tới 3 giáo viên dạy thì ai chịu trách nhiệm chính cho bộ môn sẽ rất khó khăn để xác định. Kiến thức các môn có thể hỗ trợ nhau, không quá khó khăn đối với giáo viên, chỉ cần được bồi dưỡng có thể đáp ứng được”, cô Phương nói.
Thay đổi này cũng tác động đến cả công tác tuyển sinh của các trường học trong năm tới.Bà Nguyễn Thị Minh Thúy, Hiệu trưởng Trường THCS – THPT Nguyễn Siêu (Hà Nội), nói rằng, ngoài đầu tư tập huấn, bồi dưỡng giáo viên để đảm bảo dạy học chương trình mới, việc xuất hiện bộ môn tích hợp cũng làm thay đổi công tác tuyển sinh lớp 6 năm tới của trường.
“Nếu như những năm trước, trường có thể chú trọng Toán, Tiếng Việt thì nay sẽ tính đến phương án kiểm tra đánh giá năng lực toàn diện hơn.Ngoài Toán, trường sẽ kiểm tra hiểu biết về KHTN của học sinh. Có thể đó là những bài học trong SGK hoặc trong cuộc sống. Ngoài môn Văn, học sinh cũng được kiểm tra kiến thức KHXH như kỹ năng diễn đạt, thuyết trình… Sự thay đổi này nhằm hướng đến dạy học phát triển năng lực toàn diện của trẻ”, bà Thúy chia sẻ.
Video đang HOT
Sự thay đổi này cũng khiến nhiều phụ huynh có con năm nay lên lớp 6 khá lo lắng, nhất là năm đầu tiên thực hiện chương trình, SGK mới từ lớp học này.Chị Trần Thị Dung, có con học lớp 5 Trường Tiểu học Nam Trung Yên, quận Cầu Giấy (Hà Nội), cho hay, gia đình dự định cho con đăng ký dự tuyển vào một số trường chất lượng cao, nên rất lo lắng phương án tuyển sinh năm nay sẽ thay đổi. Các trường sẽ kiểm tra, đánh giá kiến thức đáp ứng SGK mới nên ngoài Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, gia đình đã phải cho con đi học thêm theo dạng kiến thức tổng hợp KHTN, KHXH.
Vẫn dạy đơn môn
Bà Đặng Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường THCS Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai (Hà Nội), cho biết, giáo viên vừa được các NXB giới thiệu sách và tập huấn. Trước mắt, nhà trường vẫn cử giáo viên tất cả các môn được tích hợp đi nghe từ các tác giả, chuyên gia.
Theo bà Hà, học sinh lớp 4-5 đã tiếp cận kiến thức KHTN-KHXH nên lên lớp 6 không khó, nhưng cái khó lại đứng về phía giáo viên. Ban đầu, giáo viên môn nào sẽ dạy kiến thức môn đó, nhưng khi đến phần kiến thức tích hợp như trong Vật lý có Sinh học, trong Hóa học có Toán… thì đây sẽ là thách thức với giáo viên. Các trường sẽ không cử giáo viên chưa đảm bảo chuyên môn ra dạy tích hợp vì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.
Tuy nhiên, bà cho rằng, chỉ cần giáo viên được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn và sinh hoạt chuyên môn từ các tổ thì sẽ đáp ứng rất nhanh.
Bà Nguyễn Thị Xuân Hồng, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Nông Hạ, huyện Chợ Mới (Bắc Kạn), đánh giá, SGK mới có tính mở, nội dung gắn liền thực tiễn, học sinh thực hành nhiều hơn.
Tuy nhiên, khi tìm hiểu chương trình, nghiên cứu SGK, bà Hồng nhận thấy, kiến thức trong các bộ môn KHTN, KHXH xây dựng theo từng chủ đề, trong đó có phần kiến thức liên thông giữa các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học là cái khó đối với giáo viên. Trước đây, giáo viên được đào tạo Toán- Vật lý hoặc Hóa học – Sinh học, nên để đáp ứng chương trình, giáo viên phải được tập huấn, bồi dưỡng kỹ càng.
Hiện nay, trường chưa có giáo viên nào dạy được 3 môn cùng lúc. Bà Hồng mong muốn, giáo viên phải được tập huấn, nâng cao trình độ, kiến thức để đáp ứng dạy học nội dung chương trình tích hợp.
“Để đáp ứng chương trình mới, ngoài chương trình bồi dưỡng, tập huấn theo các chương trình của Bộ GD&ĐT, thông qua sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, giáo viên tích cực xây dựng các chủ đề dạy học; xác định những năng lực có thể phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề; biên soạn câu hỏi, bài tập để đánh giá năng lực của học sinh…”. Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học – Bộ GD&ĐT
Tích hợp Sử, Địa, Lý, Hoá, Sinh: Giáo viên mơ hồ không biết 'tích' sao cho 'hợp'
6 tháng nữa bắt đầu triển khai dạy học tích hợp, nhưng nhiều giáo viên vẫn mơ hồ, lo lắng không biết thực hiện sao cho đúng tinh thần chương trình phổ thông mới.
Theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, bậc THCS, môn Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học là riêng biệt. Nhưng từ năm học 2021-2022 tới, các môn học này sẽ tích hợp thành hai môn chính gồm: Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý. Điều này khiến nhiều giáo viên lo lắng việc dạy học bị xáo trộn vì các thầy cô quen với việc dạy và được đào tạo đơn môn.
Năm học tới, cô Nguyễn Thị Minh Phương, trường THCS Đông Hà, (Chợ Mới, Bắc Kạn) được phân công đảm nhận dạy học hai môn Toán và Lý. Cô hiểu rằng, tích hợp là dạy theo từng chủ đề, đi từ thấp đến cao, từ nguyên lý đến khái niệm; nội dung nào có sự trùng lặp lý sẽ tích hợp lại vừa giảm tải kiến thức, vừa giúp học sinh có cái nhìn tổng thể tốt hơn.
Lý thuyết là vậy nhưng thực tế triển khai sẽ phát sinh nhiều vấn đề khó khăn. Trước mắt, do chưa có giáo viên chuyên dạy Khoa học tự nhiên, nên hai hoặc ba giáo viên cùng dạy môn học này. Trường sắp xếp giáo viên dạy Toán kiêm nhiệm thêm môn Vật lý, còn phần Hoá học và Sinh học sẽ do hai giáo viên độc lập dạy như chương trình giáo dục hiện này.
Học sinh trường THCS Nông Hạ (Chợ Mới, Bắc Kạn). (Ảnh: H.C)
Là giáo viên Toán khi chuyển sang dạy tích hợp, cô Phương lúng túng vì chưa hình dung ra bản thân sẽ dạy học thế nào, soạn giáo án ra sao, kiến thức bồi dưỡng tập huấn môn Vật lý không nhiều.
Cô cho rằng, một giáo viên dạy ba môn rất khó, ngoài các đòi hỏi về kiến thức, chuyên môn thì mỗi người lại có những đam mê riêng. Giáo viên chỉ có thể giỏi một môn, một lĩnh vực, không thể giỏi toàn diện. Giá như trước khi áp dụng chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới, giáo viên được đào tạo bài bản đáp ứng cả ba lĩnh vực Hoá, Lý, Sinh thì việc dạy học sẽ tốt hơn, trách nhiệm giáo viên trên lớp cao hơn thay vì kiêm nhiệm như năm học tới.
Theo cô, để triển khai dạy tích hợp môn Khoa học tự nhiên ở lớp 6 tới đây, việc sắp xếp thời gian lên lớp, nội dung giảng dạy giữa các giáo viên là vấn đề quan trọng nhất vì có sự thay đổi thời khóa biểu mỗi tuần, có xáo trộn.
Cô Nguyễn Thu Chương, giáo viên trường THCS ở Hoà Bình cho biết, hiện giáo viên ở cơ sở còn khá mơ hồ, bối rối cho việc chuẩn bị dạy các môn học tích hợp. Hầu hết họ lo lắng không biết phải tích hợp nội dung các môn học sao cho đúng, cho đủ và không chồng chéo giữa các đồng nghiệp cùng dạy môn đó.
Thực tế, không ít giáo viên tích hợp thiếu sự tính toán lượng kiến thức trong cùng một bài dạy nên dạy không đủ giờ. Khó nhất là giáo viên mới chỉ kịp truyền thụ phần kiến thức nên chưa liên hệ được phần kiến thức liên môn, kiến thức bổ trợ thì hết giờ. Một tuần mỗi lớp chỉ có từ 5 đến 10 tiết học, giáo viên phải khéo co kéo lắm mới cho đủ nội dung chính chứ chưa nói đến phần tích hợp liên môn.
Có đồng nghiệp của cô Chương còn nhầm tưởng tích hợp là dựa vào cái này để tranh thủ nói về cái kia, nói càng nhiều càng tốt, thành thử đến thời điểm hiện tại nhiều giáo viên còn rất mơ hồ.
Để chuẩn bị cho dạy học tích hợp trong năm học tới, cô Bùi Thị Tâm Giao, giáo viên Hoá trường THCS ở Hà Nội thường xuyên tìm hiểu đọc thêm các kiến thức, khái niệm và bài giảng tham khảo về dạy tích hợp.
Cô cho rằng, việc tập huấn vài buổi, vài tuần cho giáo viên là chưa đủ, các thầy cô phải tự chủ động tìm hiểu và tự thảo luận tìm ra các hướng tích hợp nội dung sao cho hợp lý. Đến thời điểm này, trường của cô vẫn chưa tổ chức lựa chọn sách giáo khoa lớp 6 mới nên chưa biết các nội dung trong sách thiết kế cụ thể từng chủ đề như thế nào. Hy vọng sớm các hướng dẫn chi tiết để giáo viên yên tâm chuẩn bị tâm thế đón lứa học sinh lớp 6 "thế hệ mới".
Học sinh học bài. (Ảnh minh hoạ: H.C)
Theo bà Nguyễn Thị Xuân Hồng, Phó hiệu trưởng trường THCS Nông Hạ (Chợ Mới, Bắc Kạn), dự kiến năm học tới sẽ đón hai lớp 6 (hơn 80 học sinh) và điều cô lo lắng nhất là trường đang thiếu giáo viên dạy các môn học theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
Trường có 16 giáo viên, trong khi triển khai dạy học theo chương trình mới mới đòi hỏi phải có giáo viên Tin học, tổ bộ môn Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội. Hiện trường chỉ có từ 1 giáo viên/môn dạy cả bốn khối lớp 6, 7, 8, 9.
Cùng với việc thiếu giáo viên, lớp 6 tới đây thay đổi không còn học phân môn, sẽ học tích hợp, nhưng trường chưa có giáo viên viên đủ năng lực dạy ba môn một lúc. Do đó, thầy cô mong muốn các cấp tăng cường tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nhất là kiến thức cơ bản tối thiểu để dạy hai môn tích hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tình thế, về mặt lâu dài vẫn cần những giáo viên tốt nghiệp các trường sư phạm được đào tạo bài bản về dạy tích hợp.
Chia sẻ về thiết kế sách giáo khoa môn Khoa học tự nhiên lớp 6, phó giáo sư Mai Sỹ Tuấn cho biết, trong chương trình giáo dục phổ thông và sách Khoa học tự nhiên (bộ Cánh Diều) sẽ không ghi cụ thể phần nào là phần Vật lý, Hóa học hay Sinh học. Bởi nếu vẫn ghi và phân mảng kiến thức cụ thể như thế thì giáo viên vẫn có cảm giác đây là môn học cộng cơ học từ 3 môn Hóa Học, Vật Lý, Sinh học. Thay vào đó là môn Khoa học tự nhiên.
Với môn Khoa học tự nhiên khi xây dựng chương trình tính đến điều kiện tối thiểu mỗi một giáo viên có thể dạy được một phần nội dung trong sách giáo khoa. Ví dụ giáo viên Hóa học có thể dạy nội dung về "chất và sự biến đổi của chất", giáo viên Sinh học dạy mảng kiến thức về "Vật sống"...
Tuy nhiên, về lâu dài sự phân công như vậy cũng không thuận lợi. Tương lai, giáo viên phải được đào tạo, bồi dưỡng để có thể dạy được nhiều mảng kiến thức khác nhau. Đồng thời, việc kiểm tra, đánh giá môn Khoa học tự nhiên theo tinh thần mới là tập trung vào việc vận dụng kiến thức chứ không phải là kiểm tra ghi nhớ. Việc kiểm tra không chỉ tập trung vào một mảng kiến thức cụ thể mà quan trọng là kiểm tra việc vận dụng kiến thức tổng hợp giữa các mảng kiến thức với nhau.
Một môn 3 thầy dạy có xảy ra tình trạng cha chung không ai khóc? Có rất nhiều băn khoăn giáo viên cần được giải đáp, làm rõ để tránh cho việc một môn 3 thầy dạy nhưng không biết ai sẽ phải chịu trách nhiệm chính. Năm học 2021 - 2022, lớp 6 sẽ không còn ba môn Vật lý, Hóa học, Sinh học mà thay bằng môn mới - Khoa học tự nhiên với 3 phần...