Giáo sư Ngô Đức Thịnh: ‘Mùng 3 tết thầy’ ai còn nhớ?
Trước khi có ngày nhà giáo 20/11, người Việt đã coi mùng 3 tháng Giêng là một dịp quan trọng nhất để học trò đến thăm hỏi những người thầy từng dạy dỗ mình.
Trong cuộc trò chuyện cuối năm với giáo sư Ngô Đức Thịnh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam, người viết được ông phân tích cặn kẽ từng lớp nghĩa trong câu thành ngữ “Mùng 1 tết cha, mùng 2 tết mẹ, mùng 3 tết thầy”
Chữ “tết” trong câu thành ngữ trên là sự rút gọn của động từ “chúc tết”. Việc chúc tết cha mẹ, thầy giáo đã trở thành đạo lý mà mỗi người phải hoàn thành trước khi bước vào những cuộc ăn chơi đầu năm mới.
Lớp học của thầy đồ xưa.
Theo mô tả của vị giáo sư chuyên nghiên cứu văn hóa dân gian, trước đây, nhà thầy đồ luôn đông vui nhộn nhịp vào ngày mùng 3 tháng Giêng bởi các thế học trò đến chúc tết. Món quà mang đến cho thầy thường là bánh trái, hoa quả. những sản vật địa phương. Có khi nhà thầy đang tổ chức ăn uống cũng mời học trò ở lại dùng bữa.
Khi đến thăm thầy, người học trò được các bạn đồng môn tín nhiệm nhất sẽ đứng lên thưa với thầy về sự có mặt của bạn bè đồng môn và chúc thầy những điều tốt lành. Ngày xưa, dù ai làm đến quan nhất phẩm trong triều đình thì vẫn một lòng kính trọng với người thầy từng dạy mình.
Trong văn hóa dân gian Việt Nam, chữ thầy dùng để chỉ người có hiểu biết uyên thâm trong 4 lĩnh vực gồm Nho, Y, Lý, Số. Tương đương với 4 nghề được trọng vọng trong làng xã xưa là thầy đồ, thầy lang, thầy địa lý (phong thủy) và thầy tướng số.
Không chỉ các thầy đồ – người trực tiếp dạy dỗ, truyền đạt đạo lý thánh hiền cho học trò, đôi khi những người thầy thuốc, thợ cả, người dạy nghề cũng được môn đệ đến chúc tết trong ngày mùng 3 tháng Giêng.
Video đang HOT
Nếu việc thực hành lễ nghĩa với cha mẹ, họ hàng trong 2 ngày đầu năm mới thể hiện sự gắn bó bền chặt với những người cùng huyết thống, thì việc đến chúc tết người dạy mình lại mang một giá trị đặc biệt, thể hiện một xã hội coi trọng việc giáo dục con người.
Người Việt ngày nay vẫn giữ việc tết cha, tết mẹ, nhưng phong tục tết thầy dường như đã rẽ sang một hướng khác. Giáo sư Ngô Đức Thịnh cũng thừa nhận câu “Mùng 3 tết thầy” đã dần phai nhạt trong tâm thức người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ. Ngày nay chuyện giáo viên mở cửa đón học sinh đến chơi nhà trong ngày mùng 3 tết cũng không phổ biến.
Theo lý giải của nhà nghiên cứu văn hóa hàng đầu Việt Nam, “mùng 3 tết thầy” là quan niệm cũ gắn với nền giáo dục Nho học vốn đã lùi vào dĩ vãng. Thay vào đó là mô hình giáo dục phương Tây gắn với khoa học kỹ thuật.
Vì sự biến đổi tất yếu nói trên, không nên coi sự phai nhạt của ngày “mùng 3 tết thầy” trong tâm thức người Việt là quá trình suy thoái hay đánh mất giá trị văn hóa. Ngày quốc tế hiến chương các nhà giáo 20/11 xuất hiện cũng đã gánh vác toàn bộ vai trò tri ân thầy cô thay cho mùng 3 tháng Giêng.
“Tôi vẫn biết có một số ít người chọn dịp đầu năm để đi thăm hỏi thầy, cô giáo. Tuy nhiên, con số mùng 3 chỉ mang tính tượng trưng. Người ta có thể đến thăm thầy vào mùng 4, mùng 5 vẫn mang ý nghĩ là nhớ đến người dạy mình trong dịp đầu năm mới”, ông Thịnh cho biết.
Mặt khác, lại có những học sinh, sinh viên tính chuyện tết thầy, nhưng thực tế là mua quà cáp đắt tiền mang đến biếu những người thầy đang quyết định việc đỗ đạt, thăng tiến của họ. Theo giáo sư Ngô Đức Thịnh, đây là sự lệch lạc, méo mó trong văn hóa và hoàn toàn không đúng với ý nghĩa tết thầy trước đây.
Những ngày đầu năm mới, khi nhiều người tất tả chọn quà đi tết sếp, tết thủ trưởng, nhằm gây dựng những mối quan hệ mang lại lợi ích trước mắt, thì đâu đó vẫn có những cựu học sinh nhớ đến việc “tết thầy”. Câu nói “mùng 3 tết thầy” tuy không còn mang nặng tính trách nhiệm, nhưng vẫn là một lý do đẹp đẽ để thầy – trò tìm đến với nhau.
Theo Zing
Xin cớ đi hóng gió, chồng lén lút nhìn trộm hàng xóm thay đồ
Một lần rón rén đi theo chồng lên ban công, tôi như chết đứng khi thấy anh như đang bị thôi miên, say sưa nhìn cô hàng xóm thay quần áo qua cửa sổ nhà cô ta.
ảnh minh họa
Kể ra chuyện này có lẽ nhiều người sẽ trách tôi nhỏ nhen, hay để ý vặt và chấp nhặt với chồng những chuyện cỏn con, "bé xé ra to" nhưng không nói ra điều này khiến tôi thấy bực dọc vô cùng. Làm sao không bực được khi chồng tối nào cũng lẻn ra ban công với lý do hóng gió, hút thuốc chỉ để rình rập, chực chờ nhìn trộm cô hàng xóm.
Chúng tôi lấy nhau khi cả hai cùng là dân tỉnh lẻ, sau đám cưới, hai đứa tất tưởi tìm nhà trọ. Ở phòng trọ cả dãy như thời sinh viên thì không thể bởi vợ chồng trẻ cần không gian riêng, nhưng thuê hẳn một căn hộ thì hết quá nhiều tiền khiến vợ chồng tôi băn khoăn không biết nên tính cách nào cho hợp lý. Đang loay hoay, khổ sở về nhà cửa thì có cô bạn giới thiệu cho căn nhà nhỏ trong khu tập thể. Gía cả phải chăng lại có không gian riêng, hai vợ chồng trẻ hăm hở dọn dẹp rồi chuyển đồ về ở sau khi cùng nhau hưởng tuần trăng mật.
Nhưng lấy nhau rồi tôi mới phát hiện chồng có tật rất thích "liếc gái". Bình thường, anh là người hết lòng yêu thương, tôn trọng vợ nhưng anh ta sẽ lập tức trở thành thằng ngố và đờ đẫn mỗi khi có gái xinh xuất hiện trước mặt.
Chỉ cần nhìn thấy cô nào chân dài, da trắng, ngực đầy là anh ta nhìn như muốn nuốt chửng.
Thậm chí có lần đang đèo vợ trên đường, thấy mấy cô xinh tươi đi bên cạnh suýt nữa cả hai đâm vào chiếc taxi đi trước vì tội mải nhìn gái mà quên đường của chồng.
Gần đây, nhà hàng xóm đối diện vẫn đóng cửa im im bỗng dưng có người đến ở. Được biết cô hàng xóm nhà tôi là gái Sài Gòn chính hiệu, nhân có chuyến công tác dài ngày nên ở tạm nhà người quen.
Cô hàng xóm nhà tôi chẳng có điểm gì ấn tượng (từ khuôn mặt đến vóc dáng), ngoại trừ cách ăn mặc hở hang, lố lăng và các hành xử tự nhiên thái quá. Hễ đi làm thì không sao nhưng cứ về đến nhà, là cô ta lại chuộng mốt váy cực ngắn, hoặc lịch sự hơn là áo ba lỗ, quần sooc dài chẳng tày gang và dĩ nhiên không bao giờ mặc áo ngực.
Từ ngày xuất hiện cô hàng xóm, chồng bỗng dưng chăm chỉ ra ban công hơn bình thường. Khi thì anh ta kiếm cớ lên ban công gom quần áo khô giúp vợ, khi thì do nóng nực nên đứng đó để hóng mát, hoặc hút thuốc .
Ban đầu tôi cũng không nghi ngờ gì, thậm chí còn thấy thích thú vì chồng dạo này biết ý hơn, biết đỡ đần vợ việc nhà và không phì phèo điếu thuốc ngay trong phòng, trước mặt vợ nữa.
Nhưng việc chồng đêm nào cũng muốn ra ban công hóng gió khiến tôi linh cảm có chuyện chẳng lành. Hơn nữa, anh ta luôn lên ban công rất đúng giờ, đó là giờ cô hàng xóm đi làm về, thay đồ, tắm rửa để chuẩn bị đi ngủ.
Một lần rón rén đi theo chồng lên ban công, tôi như chết đứng khi thấy anh như đang bị thôi miên, say sưa nhìn cô hàng xóm thay quần áo qua cửa sổ nhà cô ta.
Bị vợ bắt quả tang, không những anh ta không nhận lỗi với vợ mà còn lớn giọng: "Trai nhìn gái là chuyện bình thường, chẳng phải cái gì to tát mà em phải làm toáng lên. Em nên tự hào rằng chồng em là người biết thưởng thức cái đẹp. Chồng em không ngắm gái mà toàn nhìn trai, anh tin em còn khóc to hơn...".
Cô hàng xóm thì càng ngày càng quá đáng. Dường như biết được mỗi lần cởi đồ có anh hàng xóm đứng nhìn nhưng cô ta không từ bỏ thói quen đó. Thậm chí, có lần tôi còn bắt gặp ánh mắt đong đưa, liếc tình của cô ta với chồng tôi.
Nhưng vì không có chứng cứ, tôi không thể kiếm cớ gây sự với cô ta được. Hơn nữa, có trách thì phải trách bản thân trước vì đã trót lấy phải ông chồng "dê xồm". Giờ tôi không biết phải làm thế nào để giải quyết việc này, chia tay chồng ví lý do ngớ ngẩn ấy thật là chuyện nực cười cho thiên hạ, nhưng phải sống chung với ông chồng như vậy có lẽ tôi cũng phát điên vì bực mình.
Theo blogtamsu
Ngượng chín mặt vì nhầm em họ của chồng là... bồ nhí Lúc thay đồ cho anh, tôi thấy trong túi quần anh có một tờ phiếu rút tiền ngân hàng trị giá 10.000 USD cùng một chiếc lắc tay của phụ nữ. Vợ chồng tôi sang Đức lập nghiệp từ khi mới cưới nhau. Gần chục năm bôn ba xứ người, năm nay gia đình tôi quyết định về Việt Nam ăn Tết. Đã...