Giáo dục lạc hậu, trì trệ sẽ kéo theo rất nhiều hệ luỵ

“ Tuyển sinh đại học bằng hình thức xét tuyển học bạ cũng có ưu điểm, tuy nhiên cần làm chặt chẽ để ngăn chặn tiêu cực”, Giáo sư Nguyễn Xuân Hãn nói.

Sau buổi làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo vào ngày 6/5 vừa qua, vấn đề “ Học thật, thi thật, nhân tài thật” trở thành mục tiêu mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt ra cho ngành.

Những ngày qua, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ được các chuyên gia giáo dục bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ cao. Bởi chỉ khi nào việc học đi vào thực chất, ngành Giáo dục và xã hội nói không với “ Bệnh thành tích”, học thi bằng chính thực lực thì mới có thể cung ứng được nguồn nhân lực có chất lượng, phục vụ nhu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới.

Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Xuân Hãn, giảng viên cao cấp Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. (Ảnh NVCC)

Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về vấn đề này, Giáo sư – Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Xuân Hãn, giảng viên cao cấp Trường Đại học Quốc gia Hà Nội phân tích: “Thủ tướng đặt ra mục tiêu Học thật, thi thật, nhân tài thật’ đối với ngành giáo dục là điều vô cùng cần thiết. Đặc biệt trong hoàn cảnh giáo dục hiện nay.

Đối với nền giáo dục của mỗi đất nước, chỉ cần thay đổi một chút là có thể thay đổi cả đất nước. Việc xác định được mục tiêu hướng đến các chữ ‘thật’ cho nền giáo dục được xem là định hướng đúng đắn khi sự phát triển của xã hội phải được chứng minh bằng thực lực và những giá trị thật”.

Giáo dục được xem là quốc sách hàng đầu của một quốc gia, nguồn gốc quyết định sự thành bại, phát triển của một đất nước bởi vì kết quả của giáo dục, đào tạo chính là con người.

Thực tế minh chứng rằng khi chúng ta xem xét, so sánh sự phát triển của các quốc gia trên thế giới. Phần lớn, các quốc gia phát triển đều có sự ưu tiên, đầu tư cho giáo dục. Ngược lại, các quốc gia kém phát triển thường có nền giáo dục lạc hậu, trì trệ hoặc phát triển chưa đồng bộ.

Để lấy ví dụ cho sự quan trọng của một nền giáo dục trong tiến trình phát triển của một đất nước, Giáo sư Nguyễn Xuân Hãn dẫn câu nói của ông Nelson Mandela (Tổng thống đầu tiên của Cộng hòa Nam Phi): “Để phá hủy bất kỳ quốc gia nào không cần phải sử dụng đến bom nguyên tử hoặc tên lửa tầm xa. Chỉ cần hạ thấp chất lượng giáo dục và cho phép gian lận trong các kỳ thi của sinh viên. Bệnh nhân chết dưới bàn tay của các bác sĩ của nền giáo dục đấy. Các tòa nhà sụp đổ dưới bàn tay của các kỹ sư của nền giáo dục đấy. Tiền bị mất trong tay của các nhà kinh tế và kế toán của nền giáo dục đấy. Công lý bị mất trong tay các thẩm phán của nền giáo dục đấy. Sự sụp đổ của giáo dục là sự sụp đổ của một quốc gia”.

Kết quả của giáo dục, đào tạo chính là con người, mà nhân sự lại quyết định đến sự hưng thịnh của quốc gia, dân tộc.

Muốn thực hiện được mục tiêu lớn “Học thật, thi thật, nhân tài thật” theo Giáo sư Nguyễn Xuân Hãn cần phải thực hiện một cách đồng bộ, triệt để, cùng vào cuộc của cả xã hội. Lấy ví dụ đơn cử như việc tuyển sinh đại học bằng hình thức xét tuyển học bạ.

Thực tế cho thấy, năm 2021, số lượng trường và tỷ lệ chỉ tiêu xét tuyển kết quả học bạ trung học phổ thông nhiều hơn những năm trước, thậm chí có trường tăng đến 30-40% so với các năm trước.

Năm nay, xét tuyển học bạ đang trở thành xu thế tuyển sinh của nhiều trường đại học. Việc sử dụng hình thức tuyển sinh này mang đến nhiều cơ hội trúng tuyển hơn cho các thí sinh, cũng như giảm áp lực khi thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Sử dụng kết quả có sẵn trong năm học làm cơ sở xét tuyển, phương thức xét tuyển học bạ được xem là có nhiều ưu điểm và đang trở thành lựa chọn số 1 cho nhiều thí sinh ở thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, ý kiến dư luận đang cho rằng, nếu sử dụng hình thức xét tuyển học bạ để tuyển sinh đại học trở nên phổ biến thì việc chạy điểm “ làm đẹp” học bạ để được trúng tuyển đúng nguyện vọng sẽ xảy ra và đó chính là biểu hiện của tiêu cực trong giáo dục.

Theo Giáo sư Nguyễn Xuân Hãn: “Việc tuyển sinh đại học bằng hình thức xét tuyển học bạ cũng là một phương án với nhiều ưu điểm.

Tuy nhiên để không xảy ra những tiêu cực trong giáo dục thì cần thực hiện một cách nghiêm túc ngay dưới các cơ sở giáo dục.

Thầy cô, nhà trường phải là những người tiên phong dạy thật. Như thế thì học sinh mới tiếp thu được những kiến thức thật, có giá trị học thật. Triển khai tổ chức các kỳ thi phải nghiêm túc, chặt chẽ. Như vậy mới có những kỳ thi thật. Đào tạo đầu vào nghiêm ngặt thì đầu ra mới có những nhân tài thật”.

Nền giáo dục Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng cũng tồn tại không ít tiêu cực như sửa điểm, “làm tròn” điểm thi, “làm đẹp” học bạ… Chính vì vậy, để thực hiện đúng yêu cầu của Thủ tướng cho toàn ngành giáo dục, Giáo sư Nguyễn Xuân Hãn cho rằng: “Phải thực hiện chuẩn xác, chính xác từ những con số nhỏ nhất trong nhà trường ở các cấp phổ thông. Học bạ phải chính xác, phải ‘thật’ thì mới có thể dùng để xét tuyển có kết quả chất lượng.

Việc thực hiện mục tiêu ‘Học thật, thi thật, nhân tài thật’ có thể thực hiện được toàn diện nhưng phải được triển khai nghiêm túc, loại bỏ những chạy đua, tiêu cực trong thi cử. Có như vậy, chất lượng nhân tài mới thật, giá trị giáo dục thực lực mới được nâng cao”.