Giảm môn học bắt buộc, tăng môn tự chọn
Để đổi mới cơ bản chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015 theo hướng dạy học tích hợp và phân hóa, nhiều nhà nghiên cứu đề xuất cần chú trọng đến việc tích hợp trong nhiều môn học và giảm các môn học bắt buộc, tăng môn học tự chọn.
Nội dung này được đề cập tại hội thảo “Dạy tích hợp – dạy học phân hóa trong chươngtrình giáo dục phổ thông sau năm 2015″ do Bộ GD-ĐT tổ chức ở TPHCM ngày 27/11.
Tăng môn học tự chọn, giảm môn bắt buộc
Theo ý kiến của nhóm nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam để thực hiện dạy tích hợp và phân hóa cần giảm các môn học bắt buộc và tăng các môn học và hoạt động tự chọn.
Trước hết, cần tăng cường tích hợp trong nội bộ các môn học cơ bản của các bậc học. Như ở các lớp 1, 2, 3 ở các môn Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội. Ở lớp 4 và lớp 5 xây dựng hai môn học mới là môn Khoa học và Công nghệ, Tìm hiểu xã hội.
Sau 2015, ngoài một số môn bắt buộc, học sinh phổ thông sẽ được chọn các môn theo sở thích năng lực?
Ở bậc THCS, nhóm đề xuất ngoài các môn học Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ, Công nghệ, Giáo dục Công dân sẽ xây dựng hai môn học mới gồm môn Khoa học Tự nhiên (trên cơ sở các môn Lý, Hóa, Sinh trong chương trình hiện hành) và môn Khoa học Xã hội (trên cơ sở môn Sử, Địa trong chương trình hiện hành cùng các vấn đề xã hội).
Về phân hóa ở từng cấp học, nhóm nghiên cứu này triển khai theo định hướng: Bên cạnh các môn học bắt buộc sẽ tổ chức dạy học tự chọn theo chủ đề/môn học và các hoạt động giáo dục ở Tiểu học và THCS. Sau THCS sẽ phân luồng theo hệ thống trường nghề, trường THPT và các trường chuyên biệt.
Đặc biệt, các năm lớp 11 và 12 nhóm đề nghị 4 môn bắt buộc là Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ và GDCD, còn lại học sinh (HS) sẽ chọn 3 môn học danh mục các môn tự chọn gồm Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa, Tin, Môi trường, Công nghệ… Như vậy HS sẽ học 7 môn.
Theo PGS.TS Ngô Minh Oanh và TS Trương Công Thanh (Viện Nghiên cứu Giáo dục, ĐH Sư phạm TPHCM) hệ thống giáo dục phổ thông vẫn nên duy trì 12 năm như hiện nay. Trong đó, chú trọng tích hợp đối đa ở các cấp học dưới và phân hóa ở các cấp học trên, nhất là ở các lớp cuối cấp bậc THCS và THPT.
Về môn học, cần tăng cường các môn và chủ đề tự chọn để HS có thể học theo khả năng và xu hướng của mình. Năm lớp 12 sẽ thực hiện phân ban triệt để để chọn ngành nghề cho tương lai giống như dự bị đại học.
Video đang HOT
Theo hai tác giả này, cần có một kế hoạch đồng bộ về đào tạo và bồi dưỡng giáo viên để đội ngũ này chủ động khai thác tốt nhất cho yêu cầu dạy học phân hóa và tích hợp.
Học theo mô hình nước ngoài
Tại hội thảo, nhiều tác giả đưa ra mô hình dạy học tích hợp và phân hóa cho giáo dục phổ thông nước nhà dựa trên kinh nghiệm một số nước như Hàn Quốc, Pháp…
Dựa vào cấu trúc chương trình các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông của Hàn Quốc và thực hiện giáo dục Việt Nam, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống đề xuất lớp 1 và lớp 2 chỉ học 3 môn là Toán, Ngữ văn và Cuộc sống quanh ta. Trong đó môn Ngữ văn dạy tích hợp đạo đức, môn Cuộc sống quanh ta tích hợp nhiều nội dung về nhà trường, gia đình, thiên nhiên…
Bậc THCS, ngoài các môn bắt buộc sẽ có các môn tự chọn; bậc THPT lớp 10 sẽ học các môn chung còn lớp 11 và 12 ngoài các môn cơ bản bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ thì sẽ có tự chọn bắt buộc 2 môn chuyên ngành từ các môn Toán, Văn, Lý, Sinh, Sử, Địa, Tin học, Ngoại ngữ…
Theo mô hình này, ông Thống cho rằng cần có cách đánh giá và cấp bằng phù hợp. Sở GD-ĐT sẽ cấp bằng tốt nghiệp THPT dựa trên kết quả xếp loại hàng năm và kết quả bài thi cuối lớp 12. Còn thi ĐH và CĐ có 3 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và 1 – 2 môn tự chọn.
TS. Đỗ Xuân Hội (Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia TPHCM) cho hay từ năm 2006, chương trình dạy học và SGK của Pháp đã triển khai việc dạy học theo chủ đề hội tụ cho HS cấp THCS. Mỗi chủ đề hội tụ sẽ có môi quan hệ của nhiều môn học.
Thao TS. Hội, SGK tại Việt Nam cũng ít nhiều đề cập về một số nội dung chủ đề hội tụ theo chương trình Pháp nhưng nội dung này khai triển tùy tiện, thiếu hệ thống.
Ông Hội đặt ra vấn đề liệu chúng ta có cần xác định một số chủ đề hội tụ nào đó nhất thiết phải thể hiện trong chương trình, trong SGK cũng như trong việc giảng dạy các môn học khác cho HS không.
Được biết, trong thời tới, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục tiến hành nhiều hội thảo để các nhà khoa học, chuyên gia giáo dục, các giảng viên, giáo viên, các bộ quản lý trao đổi thảo luận những vấn đề về dạy học tích hợp và dạy học phân hóa trong chương trình và SGK sau năm 2015 để thực hiện đổi mới cơ bản chương trình và SGK.
Hoài Nam
Theo dân trí
Bốn năm tới, bậc phổ thông dạy kiểu gì?
Nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề về dạy học tích hợp, dạy học phân hóa trong chương trình và sách giáo khoa (SGK) cho việc triển khai đề án đổi mới sau năm 2015 của Bộ GD-ĐT đã được tranh luận tại hội thảo khoa học về dạy học tích hợp - dạy học phân hóa ở giáo dục phổ thông.
Học mô hình của nước ngoài?
Có mặt tại hội thảo do Bộ GD-ĐT tổ chức ở TP.HCM ngày 27/11, nhiều chuyên gia cho rằng, đây là vấn đề quan trọng trong việc đổi mới chương trình - SGK.
Nhiều mô hình về việc dạy học tích hợp - dạy học phân hóa của các nước có nền GD tiên tiến trên thế giới đã được nhiều nhà nghiên cứu hiến kế.
PGS.TS Đỗ Ngọc Thống (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho rằng nên nhìn chương trình giáo dục phổ thông của Hàn Quốc để đề xuất hướng tích hợp và phân hóa.
Ông phân tích, ở Hàn Quốc, vấn đề tích hợp đang được thực hiện cao độ và đậm đặc ở lớp 1 và 2 với các nội dung như Chúng ta là một, cuộc sống dễ chịu, cuộc sống thông minh, cuộc sống kỉ luật. Ở các lớp từ 3 đến 10, nội dung tích hợp thể hiện rõ ở hai môn Khoa học và Tìm hiểu xã hội. Ngoài ra, ở nội dung từ lớp 1 đến lớp 10 cũng được phân hóa theo trình độ Toán và tiếng Anh, tiếng Hàn. Ở hai lớp 11 và 12, chương trình có sự phân hóa bằng cách tự chọn các khóa học tự chọn cơ bản và các khóa học tự chọn chuyên sâu.
Từ đó, PGS.TS Thống đề xuất, Việt Nam nên thực hiện tích hợp và phân hóa như: Hai lớp 1,2 cho HS học chỉ 3 môn Toán, Ngữ văn, Cuộc sống quanh ta (Ngữ văn và Cuộc sống quanh ta là môn học tích hợp); từ lớp 3 đến 5 học 7 môn: Ngữ văn, Khoa học/thực hành, Giáo dục sức khỏe (tích hợp) Tìm hiểu xã hội/đạo đức, Toán, Nghệ thuật/Âm nhạc và tiếng Anh; lớp 6 đến 9, HS học 7 môn: Ngữ văn, Tìm hiểu Xã hội, Khoa học/công nghệ/tin học, Giáo dục sức khỏe (môn học tích hợp), Toán, Nghệ thuật, tiếng Anh; lớp 10 học các môn chung gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, lịch sử, địa lý, GD Công dân... HS lớp 11 và 12 học 3 môn học cơ bản bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ 1 còn lại tự chọn các môn theo 2 bộ môn chuyên ngành hoặc tùy ý tự chọn 3 chủ đề thuộc các lĩnh vực nghề.
TS Đỗ Xuân Hộ (đứng): "Nên triển khai các chủ đề hội tụ như chương trình dạy học và SGK của Pháp..."
Trong khi đó TS Đỗ Xuân Hội, Trường ĐH Quốc tế (ĐHQG TP.HCM), hiến kế nên triển khai các chủ đề hội tụ như chương trình dạy học và SGK của Pháp.
Theo TS Hội, các chủ đề hội tụ của giáo dục Pháp bao gồm 6 đề tài chung có tính thời sự và thể hiện mỗi liên hệ chặt chẽ với nhau như chủ đề Năng lượng, Môi trường và phát triển bền vững, Khí tượng học và khí hậu, Tầm quan trọng của tư tưởng thống kế trong cái nhìn khoa học về thế giới, Sức khỏe, An toàn. Các chủ đề này đã được đưa vào chương trình THCS. 6 chủ đề này cũng là phần học bắt buộc trong chương trình giảng dạy các môn học như Toán, Khoa học về sự sống và Trái đất, Vật lý- Hóa học, Công nghệ, Giáo dục thể chất và Thể thao, Lịch sử - Địa lý.
TS Hội lý giải, một số chủ đề hội tụ của Pháp cũng đã được trình bày trong các SGK của Việt Nam, tuy nhiên triển khai tùy tiện, thiếu hệ thống, theo ý kiến của từng nhóm tác giả sách, do không có một chỉ đạo chung, thiếu vắng ý thức và tầm quan trọng của việc "làm hội tụ".
Chọn kiểu "tích hợp Việt Nam"
Theo TS Nguyễn Hồng Vân, Viện KHGD Việt Nam, sau năm 2015, cần tăng cường tích hợp trong nội bộ các môn học Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội các lớp 1, 2, 3 xây dựng hai môn học mới Khoa học và Công nghệ (dựa trên môn khoa học- công nghệ trong chương trình hiện hành) Tìm hiểu xã hội (trên cơ sở môn lịch sử,địa lý trong chương trình hiện hành và thêm một số vấn đề mới) đối với hai lớp 4 và 5
PGS.TS Đỗ Ngọc Thống: "Việt Nam nên thực hiện tích hợp và phân hóa..."
Ở cấp THCS cần tăng cường tích hợp các nội bộ môn Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ, Công nghệ, GDCD..và xây dựng hai môn học mới: Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội. Ở cấp THPT cần tích hợp các môn học và lồng ghép các vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu...vào các môn học và hoạt động giáo dục.
Đối với việc phân hóa, TS Vân cho rằng, có thể lựa chọn một số hình thức phân ban, phân ban kết hợp với tự chọn, tự chọn theo hướng học ít môn và cho HS tự chọn các môn học, chủ đề phù hợp với năng khiếu và khuynh hướng nghề nghiệp.
Trong khi đó, PGS.TS Ngô Minh Oanh - Viện Nghiên cứu Giáo dục thuộc Trường ĐHSP TP.HCM nêu ý kiến cần chú trọng tích hợp tối đa ở các cấp học dưới và phân hóa các cấp học trên, nhất là các lớp cuối cấp. Việc thực hiện phân hóa nên chia thành hai giai đoạn theo kiểu "tú tài bán phần" và "tú tài toàn phần" trong giáo dục Việt Nam thời Pháp và Mỹ.
PGS.TS Nguyễn Lan Phương đề xuất, có thể lựa chọn các phương án như điều chỉnh cấp TH và THCS từ cấp phổ cập thành bắt buộc, THPT có thể chia thành hai giai đoạn định hướng và phân hóa sâu, hoặc khuyến khích khoảng 30% HS tốt nghiệp THCS, THPT chuyển sang đào tạo nghề, bổ sung chính thức các loại trường THPT kỹ thuật...
Quan trọng là giáo viên
Ý kiến của TS Vũ Thị Sơn ở Viện Nghiên cứu Sư phạm thuộc Trường ĐHSP Hà Nội cũng là băn khoăn của nhiều người: có thực hiện được tích hợp - phân hóa chương trình hay không còn phụ thuộc rất nhiều và chất lượng và trình độ tay nghề của giáo viên.
Vì vậy, giáo viên cần phải có các kĩ năng xác lập được mỗi liên hệ giữa mục tiêu, nội dung môn học chuyên ngành với mục tiêu, nội dung môn học khác trong chương trình, xác định mục tiêu tích hợp, kĩ năng xây dựng bộ cây hỏi, bài tập tích hợp, quản lý.
Có mặt tại buổi hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng, xét trong điều kiện hiện nay, các hướng dạy học tích hợp, dạy học phân hóa vẫn riêng lẻ là do việc thực hiện và đánh giá riêng lẻ và quá tải của nội dung. Sau năm 2015, việc dạy học này phải hợp với từng đối tượng học sinh, vùng miền cụ thể và đáp ứng được mục đích dạy học.
Cũng theo Thứ trưởng, trước đó vấn đề về dạy học tích hợp, dạy học phân hóa trong chương trình GDPT đã được đặt ra nhưng do đội ngũ GV chưa thực hiện được, nay phải thực hiện cho bằng được bằng cách xây dựng, soạn thảo chương trình, xây dựng đội ngũ GV cụ thể.
Theo Lê Huyền (Vietnamnet)
7 phương pháp tự học tốt nhất. Ngoài khả năng học tâp của môi cá nhân, viêc tô chức học tâp, có phương pháp học tâp đúng cách cũng đã làm nên nhiêu thủ khoa, á khoa của các trường đại học, cao đẳng. Dưới đây là tông hợp 7 phương pháp học tâp tôi ưu nhât mà các thủ khoa, á khoa đã áp dụng thành công: 1-Lập kế...