Facebook ‘khai thác’ người dùng thế nào

Một nghiên cứu cho thấy các công cụ Facebook có thể hiển thị quảng cáo riêng cho một người dùng cụ thể nếu cảm thấy người đó “có giá trị”.

Nhóm nghiên cứu gồm công ty GTD System & Software Engineering, Đại học Carlos III (Tây Ban Nha) và Đại học Công nghệ Graz (Áo) đã chứng minh rằng họ có thể sử dụng trình quản lý quảng cáo của Facebook để nhắm mục tiêu theo cách mỗi quảng cáo chỉ tiếp cận một người dùng duy nhất.

Nghiên cứu đặt ra câu hỏi về tính hợp pháp của công cụ Facebook vì thông tin nó thu thập về người dùng có thể được sử dụng để xác định cụ thể mỗi cá nhân, chọn họ ra khỏi đám đông trên nền tảng, thậm chí chỉ cần dựa trên sở thích của họ.

Theo Tech Crunch , phát hiện này có thể là động lực để giới lập pháp thúc đẩy việc cấm hoặc loại bỏ quảng cáo theo hành vi – vốn đã bị chỉ trích trong nhiều năm.

Quảng cáo Facebook được cho là có thể nhắm đến một người duy nhất.

Theo các nhà nghiên cứu, một mối quan tâm cá nhân, dù thiểu số đến đâu cũng dễ dàng bị Facebook nhận ra trong 2,8 tỷ người của mạng xã hội này. Không những thế, việc khai thác nó “có hệ thống” và “tận sâu”. Các quảng cáo được tiếp cận theo một quy trình mà họ gọi là “nhắm mục tiêu theo mô hình nano-targeting” thay vì “micro-targeting” như hiện tại.

“Chúng tôi đã thử nghiệm 21 chiến dịch quảng cáo Facebook nhắm đến ba trong số các tác giả nghiên cứu và nhận thấy, nếu một nhà quảng cáo biết đủ các mối quan tâm từ người dùng, nền tảng Facebook có thể được khai thác một cách có hệ thống để phân phối quảng cáo riêng cho người dùng cụ thể đó”, nhóm nghiên cứu viết.

Trước đây, cũng đã có một số tranh cãi liên quan đến nền tảng quảng cáo của Facebook trong việc thao túng và định hướng. Chẳng hạn, một bài báo điều tra trên Daily Dot năm 2019 viết, công ty Spinner đã bán dịch vụ cho những người chồng tự ti về tình dục, bằng cách đưa ra những thông điệp tác động đến tâm lý vợ và bạn gái của họ. Cụ thể, những quảng cáo “mang tính gợi ý, thao túng” sẽ xuất hiện trên New Feeds của tài khoản Facebook và Instagram mục tiêu.

Facebook cung cấp “phạm vi tiếp cận tiềm năng” cho các nhà quảng cáo bằng cách sử dụng Trình quản lý chiến dịch quảng cáo, với điều kiện là quy mô đối tượng tiềm năng cho một chiến dịch phải lớn hơn 1.000 người. Dù vậy, đây chỉ là lý thuyết, khi các nhà nghiên cứu phát hiện Facebook không thực sự ngăn cản các nhà quảng cáo chạy chiến dịch nhắm mục tiêu tới ít người dùng hơn. Thậm chí, một số chiến dịch có thể chỉ tập trung vào một cá nhân duy nhất nếu muốn.

Facebook có thể bị kiện

Theo Tech Crunch , kết quả nghiên cứu trên có thể gây ra những tác động rộng lớn hơn đối với hoạt động kinh doanh của Facebook thời gian tới. Thậm chí, hãng có thể đối mặt với hàng loạt hành động pháp lý từ các tổ chức và người dùng.

Tiến sĩ Lukasz Olejnik, nhà nghiên cứu và tư vấn độc lập về quyền riêng tư, đã gọi nghiên cứu này là “đáng kinh ngạc”. “Tiếp cận một trong 2,8 tỷ người dùng? Trong khi Facebook tuyên bố có những biện pháp phòng ngừa khiến việc nhắm mục tiêu vi mô như vậy là không thể? Đây là một trong 10 kết quả nghiên cứu về quyền riêng tư quan trọng của thập kỷ này”, Olejnik nhận xét.

Ông cho rằng việc tiếp cận quảng cáo hướng vi mô cần có sự đồng ý của người dùng và cần có những biện pháp bảo vệ thích hợp. Nếu dựa trên kết quả nghiên cứu, ông đánh giá những gì Facebook thực hiện là “không đủ”.

Một chuyên gia về quyền riêng tư khác cũng dự đoán, nghiên cứu trên có thể sẽ được áp dụng cho việc kiện tụng nhằm vào Facebook tại châu Âu – nơi đang có nhiều hoạt động pháp lý nhằm vào các “ông lớn” công nghệ Mỹ.