Dồn dịch điểm lẻ, sáp nhập trường học: Nhập rồi lại tách ra

Những năm gần đây, các địa phương tăng tốc rà soát, sắp xếp trường học, trong đó có việc sáp nhập các điểm trường nhỏ lẻ. Thực tế cho thấy, nhiều địa phương đã thực hiện tốt công tác này.

Học sinh huyện Ngọc Hiển ( Cà Mau ) đến trường bằng đò. Ảnh: Q. Ngữ

Tuy nhiên, không ít nơi chưa đạt mục tiêu vì những khó khăn đặc thù…

Xóa điểm lẻ, mất học sinh

Trường Tiểu học Hố Gùi , ấp Mai Hoa, xã Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi (Cà Mau) từng tiến hành xóa điểm lẻ nhưng kết quả không như mong muốn. Sau khi xóa điểm lẻ, do điều kiện đi lại khó khăn nên xảy ra tình trạng học sinh bỏ học hàng loạt.

Theo thầy Trần Chí Dũng, Hiệu trưởng, trường có 16 lớp với 267 học sinh, học tại 3 điểm (1 điểm chính và 2 điểm lẻ). Điểm chính Hố Gùi có 10 lớp. 2 điểm lẻ ở Đầm Chim, Trảng Tràm, mỗi điểm có 3 lớp. Cả 3 điểm trường đều nằm trên ấp Mai Hoa – thấp nghèo của xã Nguyễn Huân. Trường vẫn còn hình thức lớp học ghép 1 2 ; 2 3. Học sinh ở điểm trường hầu hết có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, cha mẹ theo nghề đi biển hay bắt ốc, mò cua… Học sinh đi học chủ yếu bằng đò.

Thầy Dũng cho biết thêm: Điều kiện đi lại của học sinh gặp nhiều khó khăn khi phải lệ thuộc vào con nước lớn – ròng (theo thủy triều). “Trường học bị cô lập với giao thông bộ. Nếu không để các điểm lẻ này, nguy cơ bỏ học của học sinh rất lớn. Cách đây không lâu, khi xoá điểm lẻ gần như toàn bộ học sinh bỏ học vì không thể hàng ngày vượt 5 – 7 cây số bằng đường đồng ruộng đi học. Nếu đi bằng đò, chi phí mỗi ngày mấy chục nghìn đồng”, thầy Dũng phân trần.

Cũng tại huyện Dầm Dơi (Cà Mau), xã Tân Thuận đã sáp nhập 2 trường tiểu học lại thành Trường Tiểu học Tân Thuận với 3 điểm lẻ (Hiệp Hải, Thuận Phước, Xóm Tắc), nhưng việc xoá các điểm lẻ đang vướng phải khó khăn, đặc biệt là điểm Thuận Phước. Theo thầy cô giáo của trường, đặc thù tại địa phương chịu sự chi phối của quy luật nước lớn – ròng. Thầy cô, học sinh, phụ huynh đều phải nỗ lực vượt qua. Tuy nhiên, điểm trường này là nơi gần nhất để các em khu vực lân cận đến đây học. Do vậy, mặc dù cơ sở trường lớp nơi đây xuống cấp nghiêm trọng nhưng xoá điểm này, HS không biết học chỗ nào.

Chia sẻ thực tế về vấn đề xóa điểm lẻ trên địa bàn, ông Võ Lợi, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Đầm Dơi (Cà Mau) cho biết: Sắp xếp trường lớp, nhất là xóa điểm lẻ ở huyện vẫn còn nhiều vướng mắc. Bởi khi xoá điểm lẻ, để học sinh sáp nhập vào điểm chính, quãng đường đi học của các em sẽ xa, trắc trở hơn. Đặc biệt là các xã địa bàn rộng như Tân Thuận, Trần Phán, Tân Tiến, Nguyễn Huân…, phụ huynh hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên chưa đồng thuận trong việc xoá điểm lẻ vì họ phải đưa con đi học với chi phí đi lại khá cao.

Phòng học ở điểm lẻ Đội 9, Trường Tiểu học Đỗ Thừa Luông, huyện U Minh (Cà Mau) diện tích nhỏ nên bàn ghế được xếp sát bục giảng. Ảnh: V. Hữu

Quá tải do sáp nhập

Một vấn đề đặt ra với việc sáp nhập trường lớp là sĩ số học sinh ở các trường tăng lên. Nhiều nơi thiếu phòng học 2 buổi/ngày sau khi sáp nhập trường lớp. Trong quá trình triển khai sắp xếp, rà soát lại trường lớp, không ít địa phương gặp khó khăn, trở ngại về tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ, dẫn đến việc bố trí hết sức khó khăn…

Cũng từ những khó khăn này, huyện U Minh (Cà Mau) phải mượn lại điểm lẻ đã xóa để bảo đảm triển khai Chương trình GDPT mới ở lớp 1. Cụ thể, đầu năm học 2020 – 2021, khi lớp 1 học chương trình mới: Điểm lẻ Đội 9, Ấp 15 Trường Tiểu học Đỗ Thừa Luông thiếu 2 phòng học. Điểm lẻ Kênh 21, Ấp 20 Trường Tiểu học Đào Duy Từ thiếu 1 phòng học. Để “chữa cháy” cho việc dạy học 2 buổi/ngày với lớp 1, Phòng GD&ĐT huyện U Minh chỉ đạo Trường Tiểu học Đỗ Thừa Luông chuyển 1 lớp (khoảng 24 học sinh) về điểm trường lẻ đã xóa năm 2019 (điểm lẻ Kênh 11, Ấp 13).

Theo thầy Lê Minh Ra, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đỗ Thừa Luông, trường thiếu phòng học nên chỉ sắp xếp dạy 7 buổi/tuần (quy định 9 buổi/tuần) với học sinh lớp 1. Trường chuyển lớp 4 về điểm trường lẻ đã xóa để ưu tiên phòng học cho học sinh lớp 1. Mặt khác, phòng học cũ, diện tích nhỏ (38 học sinh/40m2) nên gặp khó trong tổ chức hoạt động theo chương trình mới…

Theo Sở GD&ĐT Cà Mau, công tác rà soát, quy hoạch lại mạng lưới cơ sở GD-ĐT gặp phải một số khó khăn do địa hình, hệ thống trường học còn phân tán, dàn trải, manh mún thiếu tập trung. Tình trạng thiếu phòng học ở cấp mầm non vẫn còn. Bình quân học sinh/lớp toàn tỉnh chưa đồng đều. Các trường trên địa bàn TP Cà Mau và trung tâm các huyện, số học sinh/lớp còn cao so với quy định, nhất là cấp tiểu học. Công tác xây dựng Đề án sắp xếp, phát triển mạng lưới trường học chậm thông qua, thống kê số liệu còn chậm, thiếu chuẩn xác. Một số huyện chưa chú trọng đến quy hoạch phát triển các nguồn lực, điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục…

Ông Nguyễn Minh Luân, Giám đốc Sở GD&ĐT Cà Mau cho biết: Sắp xếp lại giáo viên, xóa điểm lẻ, sáp nhập trường căn cứ vào lợi ích thiết thực, nhu cầu thực tế, số lượng học sinh/lớp, khoảng cách giữa các trường, giúp cho công tác quản lý được chặt chẽ hơn, cũng như nâng cao tinh thần trách nhiệm của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, công tác quy hoạch trường lớp ở Cà Mau gặp khó khăn do địa hình, hệ thống trường học còn phân tán, dàn trải, manh mún thiếu tập trung. Việc đến trường của trẻ mầm non và học sinh tiểu học một số nơi còn gặp khó khăn do xóa điểm trường lẻ nên có hiện tượng học sinh bỏ học…

Theo Sở GD&ĐT Cà Mau, tỉnh đã xoá được 199 điểm trường lẻ. Tuy nhiên, tỉnh vẫn còn 375 điểm trường lẻ cần phải xoá theo lộ trình. Quan điểm của tỉnh, xoá điểm lẻ trường học không thể bất chấp. Cái nào xoá thì kiên quyết làm, nhưng cái cần vẫn phải giữ để bảo đảm điều kiện học tập của học sinh vùng khó khăn…