Độc đáo ẩm thực ngày Tết của các dân tộc vùng cao Nghệ An

Nông Mạnh Hùng17:12 25/01/2020

Mỗi dân tộc ở vùng cao Nghệ An như Thái, Mông, Khơ mú đều có những nét độc đáo riêng trong văn hóa ẩm thực. Tết đến Xuân về, họ đều chuẩn bị cho gia đình những món ăn đặc trưng để vừa cúng tổ tiên vừa tiếp khách quý.

Mỗi dân tộc ít người ở miền Tây Nghệ An đều có một cái Tết riêng, tuy nhiên, hiện nay, đồng bào cũng đều tổ chức vui Tết Nguyên đán cổ truyền của toàn đại dân tộc Việt Nam.

Trong những món ăn ngày Tết, rượu cần là thức uống không thể thiếu của người Thái, Khơ mú. Mỗi cuộc vui dài hay ngắn đều tùy thuộc vào số lượng rượu cần do gia chủ chuẩn bị.

Với người Khơ mú, trong mâm cúng ngày Tết, bí đỏ là món bắt buộc để thể thiện tấm lòng thủy chung, nhớ ơn của con cháu đối với tổ tiên.

Ngoài ra, cộng đồng này còn có món cá nướng, hoặc moọc cá. Theo quan niệm, cá dùng để cúng nhằm cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa.

Mâm cúng ngày Tết của cộng đồng Khơ mú.

Có một điều khác biệt hơn trong cộng đồng người Thái, ấy là mâm cơm ngày Tết của họ món không thể thiếu là thịt giàng, rượu cẩm, lạp xường.

Video đang HOT

Món lạp xường của người Thái.

Những gia đình nào chuẩn bị kỹ càng hơn thì có thêm món rêu đá. Rêu đá được vớt từ khe suối lên và làm sạch qua nhiều công đoạn sau đó mới chế biến.

Đối với người Mông, trong lễ Tết hay bất kỳ sự kiện trọng đại nào, thịt lợn là thực phẩm quan trọng. Lợn được làm ra một phần dùng để ăn, một phần dùng để biếu thầy mo và họ hàng bên ngoại.

Phần ruột được người Mông làm sạch và phơi khô trên gác bếp sau đó chế biến thành món “nhú dử” (một kiểu làm dồi nhưng nhân là nếp và nhiều loại gia vị khác) để đãi khách quý.

Ngoài ra, một số gia đình kể cả người Thái, Mông hay Khơ mú đều dự trữ được một ít thịt thú thuộc loài chuột rừng phơi khô làm thực phẩm trong ngày Tết.

Theo Nghean

Lạ mà quen với đặc sản chịn xồm xứ Nghệ

Vị chua chua, bùi bùi của đặc sản chịn xồm ở Con Cuông (Nghệ An) đã làm không ít thực khách phải mê mẩn. Tuy nhiên ít ai biết rằng, món ăn thơm ngon hấp dẫn ấy lại được làm từ thịt thú rừng sống lên men.

Chịn xồm (còn gọi là thịt chua) là món ăn truyền thống của đồng bào Thái ở Nghệ An. Đây là món ăn đặc trưng, điển hình cho sự kết hợp giữa thịt tươi, lá cây rừng và gia vị, tạo nên nét ẩm thực rất riêng, không lẫn với bất cứ nơi nào.

Thịt làm chua phải được chọn lọc kĩ càng.

Trước kia, khi cuộc sống của người Thái chủ yếu phụ thuộc vào săn bắn thú rừng và lên nương làm rẫy, nguồn thịt nai, thịt hoẵng họ kiếm được rất dồi dào. Ăn một lần không hết, người dân mới nghĩ ra cách ướp thịt với muối rồi cho vào ống để bảo quản làm nguồn thức ăn dự trữ lâu dài. Chịn xồm ra đời như vậy và được các thế hệ sau lưu giữ cho đến ngày nay.

Để làm ra món chịn xồm "chuẩn" phong cách ẩm thực của người Thái phải mất rất nhiều công đoạn và cần đến sự tỉ mỉ từ những điều nhỏ nhất. Trước hết, người bản địa lên rừng chặt những thân nứa đem về làm ống đựng. Ống nứa không được quá già bởi dễ bị nứt, làm nước chảy ra khiến thịt bị hôi. Ống nứa non quá cũng không đạt chất lượng vì khi bịt lá vào ống, để lâu sẽ bị teo vào, tạo thành vết hở, thịt cũng sẽ bị hỏng.

Món ăn được lên men trong các ống nứa.

Thịt chua muốn thơm ngon, đạt yêu cầu là cả một nghệ thuật. Xưa kia, món ăn được làm từ thịt thú rừng như nai, hoẵng... còn nay được làm từ thịt lợn, thịt bò. Đối với thịt lợn, phải chọn mông sấn, nạc vai, nạc thăn. Nếu lựa chọn thịt bò, đầu bếp phải lọc sạch mỡ và gân. Thịt sau khi pha được làm sạch, thái miếng nhỏ và đều thì đem lọc bỏ hết mỡ màng bạc nhạc...

Sau đó, đem nhúng thịt qua nước sôi chừng nửa phút cho săn tái mặt ngoài rồi ướp sơ qua với muối trắng ngon. Khoảng một tiếng sau, đợi cho muối ngấm đều rồi người ta lại lấy một ít cơm tẻ nguội trộn cùng.

Tùy điều kiện thời tiết mà thời gian ủ thịt sẽ dài hay ngắn. Thông thường, khoảng ba ngày sau khi ủ, người ta lại mở nút đổ thịt ra, đổ thính gạo đã chuẩn bị sẵn vào trộn cho thơm rồi buộc lại, để lên gác bếp như cũ, đợi tiếp ba hôm nữa mới mang ra ăn.

Thính cũng góp phần tạo nên hương vị riêng có cho món ăn. Thính phải làm từ các loại ngô, gạo, đậu xanh, đỗ tương rang vàng, xay nhỏ. Bí quyết tạo nên thành công cho món thịt chua chính là ở khâu rang thính. Thính phải chín kĩ, vàng ươm, thơm dậy mà không cháy. Thịt trộn thính bóp thật kĩ, càng kĩ càng lại càng dậy vị.

Sau quá trình lên men, thịt chín, có mùi chua và thơm ngon tự nhiên. Chịn xồm thường được dùng trong bữa cơm đãi khách quý. Khi ăn, chịn xồm được cuốn với các loại lá sung, ổi, đinh lăng, rau thơm và chấm cùng nước mắm nguyên chất, thêm vài lát ớt cay. Nhìn miếng thịt vẫn đỏ hồng nhưng thực ra đã chín bởi quá trình lên men.

Thực khách sẽ cảm nhận được hương vị độc đáo khó quên của món ăn.

Ngoài làm để phục vụ bữa ăn trong gia đình thì hiện nay, nhiều hộ đồng bào trên địa bàn huyện Con Cuông còn làm thịt chua để bán. 1 gói thịt chua được bán với giá khoảng 60.000 đồng. Tuy lãi không cao, nhưng đây cũng là một hình thức lưu giữ món ăn truyền thống của ông cha và giới thiệu văn hóa ẩm thực của mảnh đất Nghệ An đến với bè bạn phương xa.

Nếu có dịp đến thăm đồng bào Thái ở Nghệ An vào các dịp lễ Tết, hội hè, ngoài chịn xồm, bạn sẽ được chủ nhà thiết đãi những món ăn đặc trưng, đậm chất núi rừng khác như pà pinh, bánh sừng trâu, cơm lam, canh nhọoc, canh ột, pắc chụp, chẻo măng đắng, pá nạp...

Theo Dân trí

Ẩm thực Nghệ An được quảng bá rộng rãi ra quốc tế Từ lươn đồng đặc sản Nghệ An, 25 chuyên gia ẩm thực trong nước và quốc tế sẽ chế biến và quảng diễn 50 món ăn trong khuôn khổ Festival văn hóa ẩm thực du lịch quốc tế. Đây là sự kiện du lịch lớn nhất tỉnh Nghệ An trong năm 2019. Cháo lươn - một món ăn đặc sản Nghệ An được...