Đi sống

Hôm nay 11-5, học sinh tiểu học ở TP.HCM, Hà Nội và những tỉnh, thành cuối cùng sẽ trở lại trường sau kỳ “nghỉ tết” kỷ lục hơn 3 tháng.

Học sinh các địa phương đã quay trở lại trường, lớp – Ảnh: TTO

Học sinh trở lại trường trong râm ran tiếng ve, thời điểm mà bình thường thì mọi hoạt động của năm học đang đi vào giai đoạn cuối cùng; quỹ thời gian dành cho năm học không còn nhiều trong khi nhiệm vụ phải hoàn thành chương trình, thi cử, đánh giá, xếp loại học sinh vẫn hiển hiện.

Trong bối cảnh đó, lo lắng, sốt ruột là có thật, nhưng nhất định không thể biến điều đó thành một cuộc đua bằng mọi giá phải hoàn thành chương trình, đạt điểm số giỏi, thành tích cao, để rồi trẻ thơ tiếp tục phải “lối cũ ta về”: học chính, học thêm, học đêm, học ngày, học bồi dưỡng, học trung tâm…

Hai ngày cuối tuần qua, nhiều phụ huynh ở TP.HCM băn khoăn với chỉ đạo của Sở GD-ĐT về tổ chức cho học sinh đi học lại, trong đó có nội dung “bố trí các hoạt động dạy học trực tiếp cả ngày thứ bảy, cả hai buổi sáng – chiều, kết hợp việc dạy trực tuyến, học qua truyền hình, có kế hoạch phụ đạo miễn phí cho học sinh yếu, đảm bảo hoàn thành tốt chương trình năm học 2019 – 2020″.

Có thể thông cảm cho phụ huynh khi cho rằng cách sắp xếp dạy học như vậy là quá dày đặc, nặng nề với học sinh, nhất là khối tiểu học. Phụ huynh giờ đã phần nào thay đổi nhận thức về sự học của con, rằng kiến thức, chữ nghĩa không phải là tất cả, con em họ cần có tuổi thơ, cần được sống, và bên cạnh kiến thức thì còn nhiều kỹ năng cần thiết khác.

Cũng cần cảm thông cho Sở GD-ĐT TP.HCM vì sự sốt ruột, lo lắng cho kế hoạch năm học, khi thời gian vật chất dành cho năm học không còn nhiều. Tuy nhiên, nỗi lo này đã phần nào được hóa giải khi Bộ GD-ĐT kịp thời tinh giản nội dung, chương trình học.

Và mới đây nhất, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, khi đi kiểm tra tình hình đi học trở lại ngày 4-5, đã khẳng định “có thể để lại một số nội dung dạy học sang đầu năm học mới” nếu như việc tổ chức dạy học vẫn gặp khó khăn. Ông Nhạ cũng khuyến cáo công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động chuyên môn trong nhà trường phổ thông thời gian này cũng không nên quá nặng nề, gây căng thẳng cho thầy, trò…

Học tập vốn là một phần không thể tách rời trong đời sống trẻ thơ, cho nên có thể nói các em đi học cũng chính là đi sống, đi thực hiện cuộc sống bình thường của mình.

Tuy nhiên, cuộc sống bình thường đó đã không còn bình thường nữa, sau đại dịch COVID-19, với nhiều thay đổi, phát sinh. Đó vẫn là một cuộc sống không thể tránh khỏi áp lực của kiến thức, chữ nghĩa, điểm số, tuy nhiên chắc chắn đã không còn nặng nề, như trước đây, khi chính ngành giáo dục đã tinh giản chương trình cho phù hợp với tình hình mới.

Nhà sư phạm lỗi lạc người Mỹ John Dewey có câu nói nổi tiếng: “Education is not preparation for life; education is life itself” (tạm dịch “Giáo dục không phải là sự chuẩn bị cho cuộc sống; giáo dục chính là cuộc sống”).

Trẻ em đi học chính là đi sống, chứ không phải đi đua điểm số, thành tích, thứ hạng. Sự học của trẻ vì vậy không thể là trang sức của gia đình, nhà trường và xã hội, mà chính là cuộc sống của các em.