Đề xuất dừng chiếu hoặc rút phép phim có nghệ sĩ vi phạm đạo đức

Quốc hội sáng 23/10 thảo luận tại tổ về dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi), ĐBQH đề xuất dừng chiếu hoặc rút phép đối với các tác phẩm điện ảnh mà có nghệ sĩ vi phạm đạo đức an ninh chính trị hoặc phát ngôn.

Liên quan đến phân loại phim theo độ tuổi trong dự thảo luật, đại biểu Lê Thu Hà (đoàn Lào Cai) đánh giá đây là công cụ văn minh đã áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Theo bà, cần có thêm mức phân loại độ tuổi cao hơn trần 18 hiện có trong dự thảo. Hoặc nếu không phân loại về trần độ tuổi là tuổi 21, 24, 25 thì cũng có mức phân loại riêng ngoài trần 18.

“Chúng ta đã có quy định phân loại phim theo độ tuổi, nhưng rõ ràng trong thực tế lại có nhiều bộ phim không thể xếp loại vì những quy định ngặt nghèo. Vì vậy nhiều bộ phim có giá trị bị cấm, không thể công chiếu được, gây đáng tiếc với người làm phim nói riêng và nền điện ảnh nói chung”, đại biểu Hà nói.

Đại biểu Lê Thu Hà.

Nữ đại biểu nêu ý kiến, phải thay đổi cơ chế kiểm duyệt phim mang tính đột phá. Hiện nay, phim truyền hình Việt Nam rất phát triển, các đài truyền hình có thể tự cấp phép, tự kiểm duyệt được nhưng phim ra rạp nhất thiết lại phải qua Hội đồng phim quốc gia.

“Việc này liệu có mang tính độc quyền hay không khi chỉ có Hội đồng phim quốc gia xem xét, quyết định phân loại phim và cho phim được phát hành.

Theo Ủy viên UB Đối ngoại nên chăng xây dựng một cơ chế để có thể có nhiều đơn vị cùng có thẩm quyền quyết định cấp phép một bộ phim.

Đại biểu Lê Thu Hà cũng nhắc đến đối tượng tham gia và đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực điện ảnh là các diễn viên điện ảnh.

Bà dẫn chứng, trên các phương tiện truyền thông vừa qua Trung Quốc đang làm một chiến dịch rất mạnh mẽ để loại bỏ ngôi sao có lối sống lệch chuẩn. Họ có kế hoạch nâng cao chất lượng nghệ sĩ là phải trau dồi kỹ năng, đề cao các giá trị sản phẩm, hay tác phẩm có những vấn đề không đảm bảo quy định bị dừng chiếu.

“Tôi nghĩ chúng ta cũng có thể tham khảo vấn đề này, bởi vì người hoạt động nghệ thuật cần phải hết sức giữ gìn hình ảnh của mình, nghệ sĩ cần đức trước khi cần tài”, đại biểu tỉnh Lào Cai nêu ý kiến.

Bà đề xuất, có quy định trong dự thảo luật về dừng chiếu hoặc rút phép đối với các tác phẩm điện ảnh khi người nghệ sĩ vi phạm đạo đức an ninh chính trị hoặc phát ngôn nào đó.

Về thẩm định bộ phim có phù hợp để ra mắt hay không, bà Hà đánh giá, đây là khâu rất quan trọng để loại bỏ những tác phẩm không đáp ứng được yêu cầu. Tuy nhiên thực tế cũng gây ra nhiều bất cập, thậm chí là tiêu cực và thiếu minh bạch với các nhà làm phim.

Bà nêu về trường hợp bộ phim Vị đã bị cấm chiếu dù giành nhiều giải thưởng uy tín tại các Liên hoan phim quốc tế, hay có những tác phẩm đã bị treo do không chấp nhận yêu cầu thay đổi tác phẩm, khiến những nhà đầu tư và nhà sản xuất đứng sau có thể gặp khó khăn, thậm chí phá sản.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Đoàn Thị Thanh Mai bày tỏ việc quản lý phim trên không gian mạng là điều quan trọng. Dự thảo quy định theo hướng hậu kiểm, nhưng nội dung các phim có tồn tại bạo lực, chất lượng không tốt, có nhiều nội dung ảnh hưởng xuyên tạc. Nếu chỉ quy định hậu kiểm và gỡ bỏ thì chưa ổn bởi trước khi gỡ bỏ nó tồn tại khá lâu, có hàng triệu người xem. Có những nền tảng xuyên biên giới mất nhiều thời gian. Vì vậy việc hậu kiểm cần cân nhắc.

Song, đại biểu cũng cho rằng, tiền kiểm tạo áp lực rất lớn cho cơ quan chức năng vì số lượng phim rất lớn. Nếu tiền kiểm, kiểm soát chặt thì nguồn lực chưa chắc đáp ứng được. Thời gian qua, có những sơ sót của cơ quan thẩm định trong việc duyệt cấp phép phổ biến, có hình ảnh không phù hợp như phim “Người tuyết bé nhỏ” để lọt hình ảnh đường lưỡi bò phi pháp. Vì vậy, việc tiền kiểm rất quan trọng.

Đại biểu bày tỏ nên có giải pháp thích hợp giữa tiền kiểm và hậu kiểm với phim phổ biến trên mạng, tiền kiểm đến đâu, hậu kiểm đến mức độ nào, tránh lọt phim không phù hợp trên mạng.

Đồng tình với tờ trình và báo cáo thẩm tra, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc (đoàn TP.HCM) đánh giá, Luật Điện ảnh ra đời từ lâu khi công nghệ chưa phát triển mạnh mẽ, nhiều vấn đề chưa lường hết được, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay phải sửa luật này.

Nhấn mạnh về vai trò của điện ảnh trong sự phát triển đất nước, Chủ tịch nước dẫn chứng nhiều nước có nền công nghiệp điện ảnh sâu rộng, quảng bá được hình ảnh đất nước, con người. Những bộ phim của Hàn Quốc như Giày thủy tinh, Nàng Dae Jang Geum … cách đây 20 năm chiếu ở Việt Nam.

Chủ tịch nước phát biểu tại phiên thảo luận tổ.

“Văn hóa soi đường quốc dân đi”, Chủ tịch nước đặt vấn đề điện ảnh là một loại hình văn hóa nghệ thuật thì có làm được vai trò, nhiệm vụ đó không.

Ông cho rằng, làm điện ảnh phải giữ gìn văn hóa dân tộc thông qua truyền bá những hình ảnh đất nước, con người, truyền thống Việt Nam.

Từ đây, Chủ tịch nước đề nghị phải xây dựng luật Điện ảnh “dài hơi” đặc biệt khi công nghệ bùng nổ, nghiên cứu thêm kinh nghiệm các nước.

Về chính sách, Chủ tịch nước góp ý, đối với điện ảnh thì nên xã hội hóa, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân được làm phim. Nhà nước nên đặt hàng, dành nguồn kinh phí hỗ trợ cần thiết cho những tác phẩm phim về lịch sử, giới thiệu đất nước, con người Việt Nam.

Về Hội đồng thẩm định, Chủ tịch nước khẳng định vai trò quan trọng khi Hội đồng là tập hợp những người có tầm nhìn, những nghệ sĩ tài năng, đức cao đạo trọng, có chuyên môn.

Về chính sách phát hành phim, Chủ tịch nước nhận thấy còn thiếu, nhất là quảng bá phim ra nước ngoài, hợp tác quốc tế quảng bá, xúc tiến. Người ta biết đến Việt Nam qua những bộ phim chiến tranh, trước đây không hiểu Việt Nam nhiều, bây giờ họ hiểu Việt Nam nhưng chưa hiểu đầy đủ.