Đề thi học kỳ mang đậm hơi thở cuộc sống
Cùng với cả nước, HS tại TPHCM vừa trải qua kỳ kiểm tra học kỳ I năm học 2018 – 2019. Trong đợt kiểm tra này, nhiều trường học đã có những bộ đề thi lồng ghép nhiều vấn đề thời sự vào đề khiến các em học sinh, phụ huynh và dư luận bất ngờ và thú vị.
Học sinh tỏ ra rất hào hứng với đề thi học kỳ
Chiến thắng của đội tuyển Việt Nam “chiếm trọn” nhiều đề thi
Với thành tích đạt được làm nức lòng người hâm mộ bóng đá nước nhà, hình ảnh đội tuyển Việt Nam đã được lồng ghép trong nhiều câu hỏi của đề thi các môn như Lịch sử, Văn, Hóa học…
Tại Trường THPT Nguyễn Du (quận 10) đề thi học kỳ 1 môn Văn đã có câu hỏi khiến nhiều HS thích thú khi được viết cảm nghĩ về sự cống hiến hết mình của các cầu thủ vừa đăng quang tại AFF Cup 2018. Xuyên suốt đề là hình ảnh những thanh niên, những người trẻ làm gì để cống hiến, để có trách nhiệm, nghĩa vụ với đất nước và hình ảnh các cầu thủ thi đấu hết mình, nỗ lực vì màu cờ sắc áo đã trở thành bài học cho các HS.
Chia sẻ về cách ra đề, cô giáo Nguyễn Thị Kiều Oanh – Tổ trưởng Tổ Ngữ văn của Trường THPT Nguyễn Du cho biết, phần đọc hiểu đều xoay quanh vấn đề ý thức, trách nhiệm vai trò của thanh niên với đất nước. Vì vậy ở phần Làm văn, câu hỏi cũng đề cập đến vấn đề này và được lồng ghép hình ảnh các cầu thủ đội tuyển Việt Nam. “Thấy các em HS yêu thích bóng đá và rất hào hứng trong niềm vui chiến thắng của đội nhà tại AFF Cup, nên tổ Văn đã lồng ghép nội dung này vào đề thi vừa để các em có sự hứng thú, thích thú, có cảm hứng trong làm bài để thể hiện suy nghĩ của mình. Nó cũng rất gần gũi với các em và có tính GD cao. Các em hãy luôn nỗ lực hết mình, hãy cứ tràn đầy khát vọng cống hiến cho đất nước và hãy hành động để thể hiện tình yêu ấy từ những điều nhỏ nhất” – cô Kiều Oanh nói.
Đề Hóa học của trường dành cho khối 10 và 12, lại đề cập đến bình xịt lạnh giảm đau cho các cầu thủ khi bị phạm lỗi trên sân hay hỏi về quả bóng được sử dụng chính thức trong giải AFF Cup.
Cũng quan tâm đến chủ đề bóng đá, tại Trường THCS – THPT Đào Duy Anh (quận 6), đề Văn lại đề cập đến câu nói đầy khiêm nhường của HLV Park Hang Seo: “Eriksson là một huấn luyện viên đẳng cấp thế giới. Tôi cảm thấy vinh dự khi được đối đầu với ông ấy. Tuy nhiên, tôi nghĩ đẳng cấp của mình chưa thể sánh được với ông ấy, dù thắng cả hai trận”.
“Lồng ghép kiến thức, cập nhật tính thời sự, dạy học liên môn, tích hợp… và rèn luyện cho các em kỹ năng làm bài tốt, khả năng nhận thức đúng đắn với những vấn đề trong xã hội luôn được giáo viên chú trọng. Đồng thời trường cũng tổ chức rất nhiều hoạt động ngoài nhà trường, các tiết ngoại khóa, tiết học trải nghiệm để các em hình thành các kỹ năng, các em không chỉ học để biết, mà học để hiểu, để vận dụng vào thực tiễn, cảm nhận cuộc sống xung quanh các em.”
Thầy Huỳnh Thanh Phú
Từ câu hỏi ấy, các em HS sẽ phải hoàn thành phần Đọc hiểu và viết đoạn văn khoảng 200 chữ phát biểu suy nghĩ của bản thân về đức tính khiêm nhường của con người trong xã hội hiện nay.
Đề thi Lịch sử của HS khối 12 Trường THPT Lê Quý Đôn (quận 3) lại đặt câu hỏi về việc gia nhập vào ASEAN sẽ mang lại cho các cổ động viên bóng đá các nước những thuận lợi và thách thức gì?
Điều đặc biệt, để tạo sự hứng thú cho HS làm bài trong đợt kiểm tra vừa qua chính là ở mỗi đề thi, các trường đều sử dụng những hình ảnh liên quan đến đội tuyển Việt Nam.
Thầy Nguyễn Viết Đăng Du, Tổ trưởng tổ Lịch sử của Trường THPT Lê Quý Đôn là người ra đề thi học kỳ. Thầy chia sẻ, lớp 12 học chủ đề sự ra đời và phát triển, thách thức và cơ hội khi gia nhập tổ chức ASEAN; yêu cầu HS phải biết vận dụng kiến thức vào thực tế để biết được những thuận lợi, khó khăn và trách nhiệm công dân trong quá trình hội nhập. Thay vì đặt vấn đề thuận lợi, thách thức với công dân các nước ASEAN, đề ra đặt vào đối tượng cụ thể là những cổ động viên bóng đá để nó gần gũi, hấp dẫn với các em HS hơn.
Đổi mới cách ra đề, đổi mới dạy và học
Video đang HOT
Với cách đổi mới đề kiểm tra, nhiều giáo viên chia sẻ, trong quá trình dạy học, các thầy cô đã chủ động đổi mới cách dạy để HS có thể nắm bắt kiến thức, biết vận dụng các kiến thức vào thực tiễn, thấy được tính ứng dụng của các môn học với đời sống hằng ngày, từ đó hoàn thành các bài thi tốt nhất.
Cô Nguyễn Thị Hồng Châu, giáo viên Trường THPT Đông Đô (quận Bình Thạnh) chia sẻ, ở phần đề thi môn Giáo dục công dân của trường năm nay dựa trên đề minh họa của Bộ công bố hồi đầu tháng 12. “Người ra đề luôn cập nhật rất nhiều tình huống bám sát với thực tiễn để cho HS trả lời, những câu hỏi khá đơn giản liên quan đến các tình huống như đánh bạn cùng trường, bêu xấu người khác trên trang cá nhân, điều khiển xe gắn máy, vi phạm luật giao thông hay cả vấn đề đang được xã hội quan tâm hiện nay… Vì vậy, trong quá trình dạy, giáo viên cũng thay đổi rất nhiều từ việc cập nhật thời sự, khuyến khích các em trao đổi nhiều hơn, đọc sách, báo, xem thời sự, đổi mới cách dạy bằng dự án, bằng chuyên đề. Giáo viên đưa đề tài hoặc tình huống cho các nhóm nghiên cứu và thảo luận, sau đó nhận xét từng nhóm xem cái nào hay, cái nào chưa đúng định hướng cho các em hiểu đúng. Giáo viên với vai trò là người định hướng, hỗ trợ, dẫn dắt HS” – cô Hồng Châu nói.
Cùng góc nhìn ấy, thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du cho biết: Nhà trường luôn chú trọng đến khâu ra đề làm sao vừa tạo hứng thú cho các em, để các em không cảm thấy bị áp lực vì thi cử, vừa đảm bảo kiểm tra kiến thức, cũng như vận dụng kiến thức mà các em đã học vào thực tiễn. Với cách ra đề như vậy, ngay từ đầu năm học trường cũng yêu cầu các tổ bộ môn, các giáo viên chú trọng đến việc đổi mới giảng dạy.
Thảo Nguyên
Theo giaoducthoidai
Thấy gì từ trào lưu đề thi "ăn theo" sự kiện nóng?
Đề thi theo hướng mở đem lại hứng thú cho học sinh. Tuy nhiên, một số giáo viên đang chạy theo trào lưu, ra đề mở một cách tùy tiện, ngẫu hứng mà quên đi - hay không biết, mục đích của kiểm tra, đánh giá trong giáo dục là gì.
"Không nên gắn những chiếc mũ không vừa cỡ"
Năm 2013, câu 1 đề thi chọn học sinh giỏi văn bảng A (Hải Phòng) đưa câu nói của người mẫu Ngọc Trinh: "Yêu không có tiền thì cạp đất mà ăn à?" và phát biểu của "bà Tưng": "Tôi ước mơ có nhiều đại gia, nhiều người giàu quan tâm đến mình, cho tôi thật nhiều tiền" để viết bài văn ngắn về chủ đề: Tiến bộ xã hội và ước mơ đại gia của cô gái trẻ.
Năm 2017, đề thi ngữ văn lớp 11 trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc yêu cầu học sinh chỉ ra thông điệp đoạn trích bài hát "Lạc trôi" của ca sĩ Sơn Tùng.
Gần đây nhất, một loạt các đề thi môn Văn sử dụng hình ảnh của HLV Park Hang Seo cùng đội tuyển bóng đá quốc gia làm ngữ liệu đọc hiểu hoặc vấn đề nghị luận.
Đề thi học kì 1 môn Ngữ văn trường THPT chuyên Sơn La sử dụng một dòng trạng thái cá nhân viết về Park Hang Seo và BTS làm ngữ liệu đọc hiểu và sau đó yêu cầu viết đoạn văn bày tỏ suy nghĩ về thông điệp "Love Yourself" (Hãy biết yêu bản thân mình) của ban nhạc BTS.
Một đề thi khác của THPT Nguyễn Du (TPHCM) yêu cầu viết đoạn văn, trình bày suy nghĩ về "sự cống hiến hết mình của những cầu thủ vừa đăng quang ngôi vô địch AFF Cup 2018, lứa cầu thủ: yêu quê hương đất nước, tự hào tự tôn dân tộc, có ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc, lao động, học tập để khẳng định bản lĩnh, tài năng cá nhân và phục vụ cống hiến cho đất nước, sẵn sàng có mặt khi Tổ quốc cần".
Theo TS Trịnh Thu Tuyết, nguyên giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội), yêu cầu về nhận thức, về định hướng đạo đức và thẩm mĩ cho học sinh đòi hỏi đề thi ngữ văn phải mang tính chuẩn mực, chuẩn mực từ văn phong, câu chữ, ngữ liệu tới xác định vấn đề nghị luận. Do đó, có thể nhận thấy rất rõ, các đề vừa trích dẫn trên đây, chưa đạt tính chuẩn mực.
Chẳng hạn đề của trường chuyên Sơn La sử dụng ngữ liệu đọc hiểu và nghị luận là một dòng trạng thái cá nhân mang phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (dạng viết), với cách sử dụng đại từ nhân xưng ngẫu hứng ("bạn ấy/cậu...) cùng những suy nghĩ, xúc cảm chủ quan, cảm tính... về hai nhân vật, hai hiện tượng văn hoá với những biểu hiện khác nhau. Những đặc điểm ấy khiến văn bản thiếu tính thống nhất về thông điệp, chủ đề, làm giảm tính khoa học cho các câu hỏi đọc hiểu và nhất là câu nghị luận xã hội.
Đề thi của Trường THPT Nguyễn Du (Ảnh: Hoài Nam).
Hay như ở đề thi học kì 1 môn văn của trường Nguyễn Du (TPHCM) lại khiến người đọc đề, nhất là người phải thực hiện yêu cầu nghị luận của đề không khỏi bối rối vì tính chất khiến cưỡng tới mức khó chấp nhận.
Cô Tuyết cho rằng, không ai phủ nhận tài năng, tư cách của lứa cầu thủ vừa đăng quang ngôi vô địch AFF Cup 2018.
Tuy nhiên, giá trị của một sự việc, hiện tượng chỉ là tổng hòa ý nghĩa tự thân nó và khả năng suy tưởng, chiêm nghiệm về những vấn đề khác từ nó, ví dụ cách dùng người, cách ứng xử, cách tiến thoái..., thậm chí có thể như một thứ thuốc thử để nhận diện nhân cách và tài sản tinh thần của đám đông... Giáo viên này cho rằng, chỉ nên dừng lại ở đó, không nên quy đổi, áp đặt, gán cho nó những lớp áo mũ không vừa cỡ!
"Tất cả những cách áp đặt khiên cưỡng không những không giup tôn vinh đối tượng mà chỉ khiến đối tượng có thể trở nên hài hước như người mặc nhầm trang phuc.
Các thầy cô dạy "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" đều hướng học sinh tới thông điệp: Hãy sống là chính mình. Các cầu thủ, với thành tích, sự nỗ lực phi thường, những biểu hiện đáng yêu trong gia đình, trên sân cỏ, tự họ đã xứng đáng là biểu tượng đẹp cho thể thao Việt Nam, con người Việt Nam.
Và dù mỗi người Việt Nam yêu nước đều có ý thức sâu sắc về chủ quyền lãnh thổ đất nước, nhưng để tôn vinh các cầu thủ sau một giải đấu thể thao, có nhất thiết phải đẩy lên thành "ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc" hay không? Những tấm áo rộng nhiều khi chỉ cho thấy sự thiếu niềm tin vào tầm vóc thật của con người", cô Tuyết nhấn mạnh.
"Lẽ nào chỉ lứa cầu thủ này mới là lứa cầu thủ yêu quê hương đất nước, tự hào tự tôn dân tộc, có ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc" còn trước đây thì không?" - một chuyên gia đặt câu hỏi.
Trào lưu "ăn theo" ngớ ngẩn
Theo một chuyên gia đến từ Dự án hỗ trợ Giáo dục phổ thông, đề thi của Trường THPT Nguyễn Du (TPHCM) vừa được dẫn chứng trên đây, bỏ qua những lỗi sơ đẳng về câu văn, về viết hoa tùy tiện, thì nội dung của đề là sự gán ghép sự việc này với sự việc khác một cách ngớ ngẩn.
"Lẽ nào chỉ lứa cầu thủ này mới là "lứa cầu thủ yêu quê hương đất nước, tự hào tự tôn dân tộc, có ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc" còn trước đây thì không", chuyên gia này đặt câu hỏi.
Cũng theo chuyên gia này, một số giáo viên đang chạy theo trào lưu, ra đề mở một cách tùy tiện, ngẫu hứng theo chủ quan của mình mà quên đi, hay không biết mục đích của kiểm tra, đánh giá trong giáo dục là gì.
Đánh giá về điều này, TS Trịnh Thu Tuyết cho rằng, mấy năm gần đây, ngày càng thấy rõ mối liên hệ mật thiết giữa văn chương và cuộc sống, nhà trường và xã hội qua các đề thi mang hơi thở của cuộc sống.
Tuy nhiên, đề thi trong nhà trường dành cho đối tượng học trò, vì vậy bên cạnh yêu cầu cập nhật cuộc sống đương đại, vẫn đặc biệt cần tính chuẩn mực và sự cẩn trọng khi chọn ngữ liệu, xác định vấn đề nghị luận... để đề thi đảm bảo các yêu cầu về nhận thức, giáo dục tư tưởng và thẩm mĩ.
Với những đề trên, có thể thấy người ra đề đã lạm dụng tâm lí đám đông, bỏ qua những yêu cầu chuẩn mực của môi trường sư phạm về đạo đức, thẩm mĩ...
Đề bài dù có thể tạo hứng thú cho một bộ phận học trò nhưng lại không có giá trị định hướng cho xúc cảm thẩm mĩ, xúc cảm đạo đức tích cực vốn luôn là nhiệm vụ sư phạm của nhà trường.
Những ngữ liệu, học liệu đưa vào nhà trường, vào các đề thi, đặc biệt là các đề thi có tác động lớn tới tâm thế cộng đồng, do đó, luôn phải đảm bảo tính chuẩn mực, tính sư phạm, không giới hạn năng lực tư duy sáng tạo và quan điểm cá nhân nhưng cũng không được làm phương hại tới mục đích cao nhất của giáo dục là hướng tới các giá trị Chân - Thiện - Mỹ.
Vì thế, từ bản thân các phát ngôn, ca từ, hiện tượng xã hội... cho đến nguồn gốc xuất xứ của chúng luôn cần có sự lựa chọn thấu đáo, thận trọng trước khi trở thành ngữ liệu, học liệu trong nhà trường.
"Tôi cho rằng những việc ít nhiều gợi sự phản cảm như một cô gái này khoe thân, một cô gái khoe những quan niệm sống bất chấp đạo lí... hoàn toàn có thể xuất hiện trong bài làm của học trò khi các em luận bàn về một vấn đề xã hội mang tính khái quát, ví dụ: quan niệm về văn hóa, về giá trị bản thân, về ước mơ, hoài bão, về đồng tiền... Tuy nhiên, tuyệt đối không thể trở thành bản thân đối tượng luận bàn, nhất là trong những đề thi mang qui mô của một thành phố, một quốc gia." - TS Tuyết nêu quan điểm.
Lẽ ra đề chỉ nên nêu: "Viết đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cống hiến hết mình của những cầu thủ vừa đăng quang ngôi vô địch AFF Cup 2018" là đủ và đúng.
Trên trang cá nhân, PGS. TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình SGK Ngữ Văn - Chương trình Giáo dục phổ thông mới, cũng chia sẻ, ông rất buồn cười khi một số người ra đề "vững vàng" quá, lấn át khoa học, làm cho đề văn vừa dài dòng, vừa lẩm cẩm, vừa sai về nội dung bàn luận.
Theo ông Thống, nghị luận xã hội yêu cầu học sinh phải biết thể hiện tình cảm và suy nghĩ của mình trước một ý kiến, một vấn đề hay một sự kiện của đời sống. Đó là đổi mới đáng trân trọng của chương trình Ngữ văn hiện hành.
Yêu cầu học sinh phát biểu xung quanh sự kiện đội bóng đá Việt Nam vô địch AFF Cup 2018 không sai. Nhưng lẽ ra đề chỉ nên nêu: "Viết đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cống hiến hết mình của những cầu thủ vừa đăng quang ngôi vô địch AFF Cup 2018", là đủ và đúng (hay thì chưa phải).
Nhưng có lẽ do sợ nêu như thế chưa thể hiện được lập trường, tư tưởng yêu nước, tự hào dân tộc... nên người ra đề cho thêm phần sau rất dài để làm rõ đặc điểm, phẩm chất của "lứa cầu thủ" này.
Song chính vì thế mà thành đề hỏng ở chỗ:
Thứ nhất, câu nghị luận xã hội chỉ 2/10 điểm, học sinh chỉ có khoảng 20 phút để viết, làm sao mà phát biểu tình cảm và suy nghĩ về nhiều vấn đề như thế.
Trong khi lẽ ra chỉ tập trung vào một ý, đó là "sự cống hiến hết mình của các cầu thủ", thì học sinh sẽ phải bàn sang cả "tình yêu quê hương đất nước, tự hào tự tôn dân tộc, có ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc, lao động và học tập để khẳng định bản lĩnh, tài năng cá nhân và phục vụ cống hiến cho đất nước, sẵn sàng có mặt khi Tổ quốc cần".
Thứ hai, về nội dung nêu thêm vế sau như thế ai cũng sẽ hỏi: lẽ nào chỉ lứa cầu thủ này mới yêu nước và tự hào, tự tôn dân tộc như thế, còn tất cả các cầu thủ trước đây thì không ư?
Thứ ba, bóng đá chỉ là bóng đá thôi. Đành rằng các em vào trận với tất cả sự hăng say, quyết thắng bởi màu cờ sắc áo Việt Nam...Và đó cũng là biểu hiện của lòng yêu nước. Nhưng đừng vội khái quát, khoác lên cho trận đấu bóng nhiều mỹ từ bóng lộn, nhiều chữ nghĩa thiêng liêng như "ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của dân tộc"...
Mỹ Hà
Theo Dân trí
Khi Quang Hải, đội tuyển Việt Nam vào đề thi Những đề thi có 'nhắc nhẹ' đến các cầu thủ đội tuyển bóng đá Việt Nam đã gây hứng thú cho học sinh, giúp học sinh bớt áp lực căng thẳng. Chiến thắng của đội tuyển Việt Nam vào đề thi - ẢNH CHỤP MÀN HÌNH Quang Hải bị chơi xấu, Việt Nam vô địch vào đề thi Mới đây, trong đề thi...