Đề án 14.000 tỷ đào tạo tiến sĩ thất bại: Vì đâu nên nỗi?
Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, đề án 911 thất bại do không tìm được người có đủ tiêu chuẩn đi học ở nước ngoài. Nghiên cứu sinh trong nước vừa học vừa làm, không đảm bảo chất lượng.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng, hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM. Ảnh: Phước Tuần.
Kết quả Kiểm toán Nhà nước về đề án có kinh phí 14.000 tỷ đồng đào tạo giảng viên trình độ tiến sĩ cho các trường ĐH, CĐ đẳng giai đoạn 2010-2020 (đề án 911) cho thấy hàng loạt mục tiêu không đạt được. Kiểm toán Nhà nước kiến nghị về xử lý tài chính đối với Bộ GD&ĐT, thu hồi nộp ngân sách hơn 50 tỷ đồng.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng – hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM – phân tích nguyên nhân thất bại của đề án và hướng đi tiếp theo cho việc đào tạo tiến sĩ.
Nhiều nghiên cứu sinh ra nước ngoài bị sốc
- Thưa PGS.TS Đỗ Văn Dũng, theo Kiểm toán Nhà nước, nguyên nhân thất bại của đề án 911 là xây dựng mục tiêu quá cao, thiếu cơ sở khảo sát, đán.h giá và không sát thực tế, dự kiến nguồn tuyển không đúng. Quan điểm của ông như thế nào?
- Nhiều học viên theo đề án 911, 322 hay một s.ố đ.ề án khác có tình trạng chung là không đạt chuẩn kỹ năng, có đầu vào tiếng Anh thấp khi ra nước ngoài học tập. Để viết được báo cáo và làm nghiên cứu, học viên cần trình độ Ielts 7.0. Điều này dẫn đến việc nhiều nghiên cứu sinh kéo dài thời gian hoặc không hoàn thành học tập.
Như vậy, vấn đề lớn nhất của đề án 911 là là không tìm được người đủ tiêu chuẩn đi học ở nước ngoài. Những kinh nghiệm của nghiên cứu sinh và môi trường làm việc trong nước không đáp ứng được yêu cầu, họ đến nơi công nghệ tiên tiến, có thể bị sốc. Một thực tế là gần như 99% nghiên cứu sinh phải thay đổi đề tài so với thỏa thuận ban đầu với giáo sư.
Nghiên cứu sinh có thể mất 2 năm mới thích nghi được với đề tài mới, cộng thêm thời gian các môn học khác dẫn đến việc đào tạo tiến sĩ trong 3 đến 4 năm là không đủ.
Video đang HOT
Một số nghiên cứu sinh khác lại quá giỏi nên khi học xong họ ở lại luôn nước ngoài để làm việc.
Những năm 1990, Trung Quốc từng đưa 50.000 người ra nước ngoài học tiến sĩ nhưng họ cũng không có ràng buộc yêu cầu phải trở về. Ai trở về, họ trọng dụng, còn nếu làm việc tại nước ngoài sẽ là những cây cầu nối Trung Quốc với các nền khoa học tiên tiến trên thế giới.
Bấy giờ, đến 90% số người Trung Quốc đi học ở lại Mỹ làm việc. Họ chính là nguồn chuyển giao công nghệ về nước, làm nên các mối quan hệ hợp tác sau này.
- Vấn đề đào tạo tiến sĩ trong nước thì sao, thưa ông? Theo đán.h giá của Kiểm toán Nhà nước, nghiên cứu sinh thuộc đề án 911 bảo vệ thành công công trình nghiên cứu không khác biệt nhiều so với đào tạo tiến sĩ đại trà?
- Tôi cho rằng đa phần trường đại học trong nước chưa phải là đào tạo nghiên cứu đúng nghĩa, thiếu môi trường làm việc.
Cụ thể, việc đào tạo này thường được nói là chính quy nhưng thực tế đều theo hình thức tại chức, vừa làm vừa học, thời gian tập trung nghiên cứu rất ít, mỗi năm chỉ khoảng vài tháng. Vì thế, họ không thể toàn tâm toàn ý. Do học bổng thấp, họ phải đi làm để trang trải cuộc sống, nếu không sẽ đói.
Còn ở nước ngoài, nghiên cứu sinh có thể đi làm trợ giảng cho giáo sư, không phải lo cho cuộc sống và gia đình.
Hướng đi nào cho đào tạo tiến sĩ?
- Với sự thất bại này, chúng ta có nên đặt câu hỏi một đề án đào tạo tiến sĩ mới có cần thiết?
- Số lượng tiến sĩ hiện tại tập trung nhiều hơn ở các cơ quan Nhà nước, không nhiều ở cơ sở giáo dục.
Trong đó, một số trường top như ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TP.HCM, ĐH Sư phạm Hà Nội, ĐH Bách Khoa… đạt tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ 40%-45%. Nhưng tính tổng các trường, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ còn rất khiêm tốn, chỉ khoảng 23%.
Thậm chí, tại nhiều trường, số tiến sĩ đếm trên đầu ngón tay. Muốn công tác nghiên cứu, giảng dạy có hiệu quả thì cần thiết nâng cao số lượng tiến sĩ, ít nhất phải đạt 30%-40%.
Đề án tiến sĩ về lâu dài có những tác động tích cực. Ví dụ, trong số 110 tiến sĩ về ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM những năm qua, 10%-20% số tiến sĩ đã theo đề án 322, 911. Họ có những đóng góp tốt và củng cố cho chương trình đào tạo quốc tế.
Việc đầu tư tiến sĩ là đầu tư cho tương lai. Những tiến sĩ chất lượng mang lại tư tưởng, kiến thức, phương pháp đào tạo mới, ảnh hưởng hàng ngàn hàng chục nghìn sinh viên nên việc đào tạo là cần thiết.
- Phải nhìn nhận thẳng thắn và khách quan là việc sử dụng nguồn kinh phí của đề án 911 chưa hiệu quả. Ông có ý kiến như thế nào về vấn đề này?
- Sắp tới có đề án mới, chúng ta cần làm kỹ ngay từ đầu chứ không phải năm nay làm như năm ngoái. Chúng ta cần nhìn nhận nghiêm túc và có biện pháp để sử dụng tiề.n thuế của dân sao cho hợp lý.
Bên cạnh đó, nếu cần thiết chúng ta cần có những chế tài để thu hồi tiề.n của những nghiên cứu sinh không đảm bảo, dù đây là bài toán rất khó.
Việc nghiên cứu sinh ra nước ngoài không trở về là lỗi của cá nhân, không thể trách Bộ GD&ĐT. Chúng ta phải có chế tài mong nghiên cứu sinh dù ở đâu, làm gì cũng cần cống hiến cho đất nước.
- Vậy hướng đi nào cho việc đào tạo tiến sĩ có chất lượng, thưa ông?
- Chúng ta phải nâng cao chất lượng đầu vào của nghiên cứu sinh, nâng cao việc đào tạo tiến sĩ trong nước. Đây là vấn đề tiên quyết để tạo ra những tiến sĩ có chất lượng. Không thể vì không tuyển đủ chỉ tiêu để hạ chỉ tiêu tuyển sinh.
Các tiến sĩ được đào tạo ở nước ngoài cần chú trọng giải pháp đồng bộ, điều kiện để sau khi về nước, họ có môi trường để tiếp tục nghiên cứu, phát triển.
Điều quan trọng nữa là cần đảm bảo thu nhập cho tiến sĩ. Thực tế, lương hiện nay của người trình độ tiến sĩ chỉ khoảng 5-7 triệu đồng/tháng. Nhiều người chấp nhận bồi hoàn chi phí đào tạo cho các trường đại học để tìm cơ hội tốt hơn, thu nhập cao hơn.
Theo Zing
Đào tạo tiến sĩ tràn lan là có lỗi với lịch sử, đất nước
Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM nói rằng ĐH Việt Nam phải chịu trách nhiệm với lịch sử, với đất nước về việc đào tạo tiến sĩ tràn lan thời gian qua
PGS-TS Võ Văn Sen phát biểu tại buổi làm việc chiều 15-3
Tại buổi giới thiệu dự án "Quy trình cải tiến chất lượng quản trị đại học" diễn ra chiều 15-3 tại Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, PGS-TS Võ Văn Sen, Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM đã thẳng thắn nhận xét về thực trạng của đào tạo tiến sĩ hiện nay ở Việt Nam. Cụ thể, khi nêu kế hoạch chiến lược 2016-2020 của trường, PGS-TS Võ Văn Sen cho biết về đào tạo sau ĐH, trong những năm tới, nhà trường hạn chế số lượng đồng thời nâng cao chất lượng. Theo ông, nước ta cần cải tiến lại công tác đào tạo tiến sĩ. Đây cũng là khâu yếu kém của giáo dục Việt Nam mà thời gian qua, cả nước cũng đã mổ xẻ, đán.h giá. "Về đào tạo cử nhân, ở nhiều ngành, nước ta có thể sánh ngang với các nước Đông Nam Á nhưng về tiến sĩ thì không thể so sánh với ai được. Ngoại trừ một số cá nhân xuất sắc, còn lại có thể nói đa số tiến sĩ nước ta chất lượng kém hơn so với thế giới. Do đó, ĐH Việt Nam phải chịu trách nhiệm với lịch sử, với đất nước về đào tạo sau ĐH", PGS-TS Võ Văn Sen nhìn nhận. Ông cho biết đào tạo tiến sĩ yếu kém tràn lan là có lỗi với lịch sử, đất nước.
Qua đây, PGS cũng thẳng thắn chỉ ra khuyết điểm của trường mình cũng như một số trường ĐH khoa học xã hội trong nước, đó là về nghiên cứu khoa học với số lượng công bố quốc tế không nhiều. Theo ông, giảng viên Việt Nam hiện nay chưa quen với các công bố quốc tế. "Đó là cái yếu chung và chúng ta là một trường hợp yếu điển hình: Là ĐH lớn nhưng chuẩn về công bố khoa học rất thấp. So với các trường ĐH trong nước, trường chúng ta mạnh nhưng so với thế giới, chúng ta chưa là gì cả", PGS thừa nhận. Do đó, ông đặt ra mục tiêu năm 2020 cần cải thiện nghiên cứu khoa học và đổi mới việc đào tạo tiến sĩ. Đồng thời, PGS Võ Văn Sen cũng nhìn nhận hiện nay, văn hóa chất lượng chưa được xây dựng rõ nét, chưa trở thành niềm tin, tinh thần trong trường ĐH, đa số làm cho xong, cho có.
Vị hiệu trưởng cũng nêu khó khăn lớn nhất của trường hiện là kinh phí. Hiện học phí của trường so với ĐH thế giới vô cùng thấp, ở khoảng dưới 300 USD/Năm, chỉ cao hơn Ấn Độ 1,2 USD. Thời gian tới, trường sẽ phấn đấu chuyển sang tự chủ tài chính có kiểm soát với hy vọng nâng học phí lên 3-5 lần. "Thậm chí nếu tự chủ và tăng học phí lên 5 lần, học phí của trường cũng chỉ ở mức 1.500 USD, vẫn thấp", ông nói. Do đó, thời gian tới, trường chú tâm phát triển dịch vụ khoa học nhằm đẩy mức chi từ dịch vụ khoa học lên khoảng 50% (hiện nay chỉ 12-15%), giảm mức chi từ học phí. "Để giải quyết bài toán tiến lên thành trường hàng đầu châu Á, chúng ta cần làm sao để có tiề.n thật nhanh, thật nhiều nhưng với điều kiện hợp pháp", PGS trăn trở .
"Quy trình cải tiến chất lượng quản trị đại học" là dự án hợp tác giữa Tổ chức Đại học Pháp ngữ (AUF) và Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, nhằm hỗ trợ trường triển khai hệ thống kiểm soát chất lượng nội bộ phỏng theo các bộ chuẩn ISO hiện hành có liên quan đến lĩnh vực giáo dục ĐH. Đây là cách tiếp cận về chất lượng giáo dục của Hội nghị Hiệu trưởng Pháp ngữ khu vực Châu Á- Thái Bình Dương (CONFRASIE) thông qua sự phối hợp chặt chẽ với AUF, nhằm giúp các trường thành viên trong khu vực phát triển các chính sách đồng bộ nhằm đảm bảo và nâng cao chất lượng hoạt động của mình.Dự án kéo dài hai năm với đợt hoạt động mở đầu diễn ra từ ngày 15 đến 17-3.
Theo NLĐ
Khi giáo sư hàng đầu thế giới dạy miễn phí tại Việt Nam Từ đất nước Bắc Âu xa xôi, Giáo sư (GS) Matthias Paetzold, giáo sư hàng đầu thế giới về lĩnh vực mô hình vô tuyến, đã chọn Việt Nam để trao truyền tri thức. Hằng năm ông sang trường ĐH Bách khoa Hà Nội để giảng dạy cho sinh viên tại Viện Điện tử Viễn thông, thực hiện các hội thảo chuyên đề...