Đầu tư vào Triều Tiên: Cơ hội vàng hay sự rủi ro?
Tổng thống Donald Trump từng đưa ra những lời hứa hẹn về các khoản đầu tư nước ngoài vào Triều Tiên, song liệu các nhà đầu tư có sẵn sàng rót vốn vào môi trường kinh doanh bị cho là nhiều rủi ro như vậy hay không?
Tổ hợp khoa học công nghệ của Triều Tiên tại Bình Nhưỡng (Ảnh: KCNA)
Tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều hôm 12/6 ở Singapore, Tổng thống Donald Trump đã chiếu cho nhà lãnh đạo Kim Jong-un xem đoạn video đặc biệt với hình ảnh những tòa tháp tráng lệ, đoàn tàu tốc độ cao và ánh đèn rực sáng. Đây chính là tương lai tươi đẹp mà Triều Tiên có được nếu nước này chấp thuận từ bỏ vũ khí hạt nhân theo yêu cầu của Mỹ.
Những người lạc quan nói rằng với sự giàu có về tài nguyên, nhân công rẻ và vị thế địa chính trị quan trọng, Triều Tiên có tiềm năng lớn để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, câu chuyện của những doanh nghiệp nước ngoài từng mở các cơ sở hoạt động tại Triều Tiên cho thấy việc đầu tư vào quốc gia bị cấm vận này không phải là tiến trình đơn giản.
Những luật lệ có thể thay đổi bất ngờ, những khoản chi phí không được thanh toán và nguy cơ bị tịch thu tài sản là những thách thức đặt ra cho các nhà đầu tư nước ngoài khi quyết định rót vốn vào môi trường kinh doanh tại Triều Tiên. Đó là chưa kể đến hàng chục rào cản do các lệnh trừng phạt của cộng đồng quốc tế áp đặt lên Triều Tiên liên quan tới tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng.
Những dự án hợp tác chung với Triều Tiên bị Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngăn cấm, trong khi Liên minh châu Âu chặn các giao dịch tài chính vượt quá 5.000 euro với Bình Nhưỡng. Bên cạnh đó, các quy định do Mỹ đặt ra cũng khiến các ngân hàng quốc tế tránh thực hiện các giao dịch với Triều Tiên.
Ngay cả khi những rào cản trên được dỡ bỏ, vẫn còn những thách thức lớn đặt ra cho các nhà đầu tư nếu muốn tìm kiếm cơ hội làm ăn tại Triều Tiên. Cơ sở hạ tầng tại quốc gia Đông Bắc Á này vẫn còn nghèo nàn, trong khi giới phân tích cho rằng vấn đề tham nhũng vẫn tồn đọng tại Triều Tiên. Theo một nguồn tin ngoại giao ở Bình Nhưỡng, vấn đề quan trọng hơn cả là “sự bảo đảm về mặt pháp lý cho doanh nghiệp tại Triều Tiên vẫn còn rất yếu”.
Rào cản đầu tư
Những tòa nhà cao tầng tại Triều Tiên (Ảnh: AFP)
Trong giai đoạn quan hệ liên Triều hòa dịu, với sự mở cửa của chính sách Ánh Dương, tập đoàn Hyundai khổng lồ của Hàn Quốc đã rót hàng trăm triệu USD vào một dự án khu du lịch nghỉ dưỡng để khách du lịch Hàn Quốc có thể tới tham quan Núi Kumgang nổi tiếng của Triều Tiên. Tuy nhiên những chuyến tham quan này đột ngột dừng lại khi một binh sĩ Triều Tiên b.ắn c.hết một phụ nữ từ Hàn Quốc do đi vào khu vực cấm.
Nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc cũng đã mở các cơ sở tại Khu Công nghiệp Kaesong chung giữa Hàn Quốc và Triều Tiên, song Seoul cũng đóng cửa dự án này vào năm 2016 do các chương trình phát triển vũ khí của Bình Nhưỡng.
Công ty viễn thông Ai Cập Orascom đã rót hàng trăm triệu USD vào việc thành lập mạng lưới điện thoại di động đầu tiên tại Triều Tiên Koryolink, tuy nhiên công ty này sau đó không thể rút t.iền khỏi Triều Tiên.
“Tôi đang hứng chịu nhiều thiệt hại. Tôi được thanh toán bằng loại t.iền tệ không dễ trao đổi. Tôi đã đổ rất nhiều t.iền, xây một khách sạn và làm nhiều điều tốt đẹp ở đó”, tỷ phú Naguib Sawiris, người sáng lập Orascom, nói với Bloomberg hồi tháng trước.
Video đang HOT
Tập đoàn xây dựng khổng lồ LafargeHolcim năm ngoái đã thoái vốn khỏi một nhà máy xi măng Triều Tiên với khoản t.iền chưa được tiết lộ và chấp nhận những khoản thiệt hại nặng nề.
“Năng lực quản trị yếu, thông tin không đầy đủ và có khoảng cách lớn về văn hóa với các đối tác địa phương”, Geoffrey See, nhà sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Choson Exchange, nhận xét về môi trường đầu tư tại Triều Tiên.
Mô hình Trung Quốc?
Chủ tịch Tập Cận Bình đón ông Kim Jong-un tại thành phố Đại Liên, Trung Quốc hồi tháng 5 (Ảnh: Reuters)
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un chắc chắn muốn đưa đất nước của ông phát triển thịnh vượng. Đầu năm nay ông từng tuyên bố đã hoàn tất chương trình phát triển vũ khí hạt nhân và ưu tiên hàng đầu của Triều Tiên bây giờ là “xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa”.
Trong những năm gần đây, Triều Tiên đã âm thầm tiến hành cải cách, cho phép các nhà đầu tư tư nhân hoạt động trong những thị trường không chính thức, đồng thời nới lỏng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước và cho phép các công ty tư nhân hoạt động. Động thái này của Triều Tiên được cho là tương tự chính sách “đổi mới và mở cửa” của Trung Quốc dưới thời cố Chủ tịch Đặng Tiểu Bình, đưa Trung Quốc vươn lên thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trung Quốc đã đưa các quan chức Triều Tiên tới thăm Bắc Kinh, Thượng Hải và các tỉnh giàu tài nguyên than đá để khuyến khích họ học theo mô hình của Trung Quốc. Các nhà ngoại giao nói rằng Trung Quốc đã đề xuất kế hoạch phát triển chi tiết cho Triều Tiên. Tuy nhiên, Bình Nhưỡng được cho là luôn cảnh giác với việc quá phụ thuộc vào Bắc Kinh và muốn học theo mô hình phát triển của một nước xã hội chủ nghĩa nhỏ hơn là Việt Nam.
Nhà kinh tế học Gareth Leather nhận định Triều Tiên có một số lợi thế để phát triển kinh tế, nhưng ngay cả khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, sẽ chỉ có những nhà đầu tư “dũng cảm” mới đầu tư vào đất nước này.
Thành Đạt
Theo Dantri
Kinh tế Triều Tiên “thay da đổi thịt” dưới thời ông Kim Jong-un
Nhiều ý kiến cho rằng lý do khiến chính quyền Kim Jong-un chấp nhận đàm phán với Mỹ là do nền kinh tế gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, giới phân tích đã đưa ra những đ.ánh giá tích cực về nền kinh tế Triều Tiên.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un đi thăm nông trại tại Triều Tiên (Ảnh: AFP)
Triều Tiên từng là mục tiêu của một loạt lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc, từ thương mại cho tới đi lại, trong suốt một thập niên. Lệnh trừng phạt mạnh tay nhất được đưa ra vào tháng 9/2017 khi hạn chế đáng kể nguồn cung dầu thô cho Bình Nhưỡng.
Chỉ 6 tháng sau đó, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã đề xuất gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump mà không đưa ra điều kiện đi kèm. Các quan chức cấp cao của Mỹ và Nhật Bản tin rằng các lệnh trừng phạt quốc tế đã khiến nền kinh tế vốn bị đình trệ của Triều Tiên ngày càng trở nên suy sụp hơn, từ đó buộc chính quyền Kim Jong-un phải "xuống thang" căng thẳng.
Mặc dù vậy, có những bằng chứng cho thấy nền kinh tế của Triều Tiên vẫn ổn định trong những năm gần đây. Trong khi các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc tìm cách kìm hãm sự phát triển của Triều Tiên, quốc gia Đông Bắc Á này đều không cho thấy có dấu hiệu của nạn đói hay bị sụp đổ.
Những dữ liệu đáng tin cậy về Triều Tiên rất khó để có thể tiếp cận. Tuy nhiên thông tin từ nhiều nguồn khác nhau cho thấy đất nước này đã có sự cải thiện đáng kể từ sau khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un lên nắm quyền hồi tháng 12/2011, ít nhất từ trước khi các lệnh trừng phạt mới của Liên Hợp Quốc bắt đầu có hiệu lực từ năm nay.
Bên trong một cửa hàng bán thực phẩm tại Bình Nhưỡng (Ảnh: Reuters)
Theo Park En-na, Đại sứ Hàn Quốc phụ trách ngoại giao công, bức tranh toàn cảnh cho thấy nền kinh tế Triều Tiên đang ngày càng tốt lên.
"Ông Kim Jong-un đã mang nhiều yếu tố mới cho nền kinh tế Triều Tiên. Trong phạm vi nhất định, họ thậm chí còn cho phép sự tư nhân hóa", Đại sứ Park cho biết.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã triển khai nhiều biện pháp để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Triều Tiên, đồng thời nới lỏng sự quản lý của chính phủ đối với các ngành kinh doanh và công nghiệp. Năm 2012, ông Kim hối thúc các công ty và nhà máy tăng cường năng suất làm việc và chỉ một năm sau đó, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã cho thành lập 13 đặc khu phát triển kinh tế mới nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Nhiều cải cách theo định hướng kinh tế thị trường cũng được triển khai vào năm 2014 nhằm tự do hóa hơn nữa nền kinh tế. Ngoài ra, việc nâng cao mức sống cho người cho người dân hiện là ưu tiên quốc gia của Triều Tiên.
Nền kinh tế phát triển
Những tòa nhà cao tầng tại thủ đô Bình Nhưỡng (Ảnh: AP)
Chiến lược ưu tiên phát triển kinh tế của Triều Tiên bắt đầu nổi lên từ tháng 4 khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố sẽ chuyển từ chính sách "byungjin", trong đó phát triển đồng thời cả kinh tế và vũ khí hạt nhân, sang chính sách mới chỉ tập trung phát triển kinh tế.
Mặc dù hiệu quả trực tiếp từ các quyết định cải cách của nhà lãnh đạo Kim Jong-un rất khó để đong đếm, song có một vài chỉ dấu cho thấy nền kinh tế Triều Tiên thực sự đã có sự tiến triển.
Ngân hàng trung ương Hàn Quốc ở thủ đô Seoul ước tính nền kinh tế Triều Tiên đã tăng trưởng trung bình 1,24% kể từ khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un lên nắm quyền cách đây 7 năm. Reuters dẫn số liệu thống kê của ngân hàng trên cho biết tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Triều Tiên trong năm 2016 tăng 3,9% so với năm 2015, đạt mức 32.000 tỷ won (khoảng 28,5 tỷ USD). Theo đó, 2016 là năm kinh tế Triều Tiên tăng trưởng mạnh nhất kể từ năm 1999 - khi nền kinh tế của nước này tăng 6,1%.
Các chỉ số thương mại của Triều Tiên cũng cho thấy các dấu hiệu mở rộng của nền kinh tế từ năm 1996.
Theo báo cáo mới nhất của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Triều Tiên gồm khoáng sản, sản phẩm luyện kim và hàng hóa sản xuất, trong đó có sản xuất vũ khí. Trong khi đó, mặt hàng nhập khẩu chính là xăng dầu, than cốc và máy móc.
Theo báo cáo của Ngân hàng Hàn Quốc, tổng kim ngạch xuất khẩu của Triều Tiên tăng trung bình hàng năm từ 4-5% trong khi nhập khẩu tăng 3-5% mỗi năm. Nền kinh tế Triều Tiên gắn bó chặt chẽ với Trung Quốc - đối tác và đồng minh lớn nhất của Bình Nhưỡng. Năm 2016, Trung Quốc chiếm 85,6% kim ngạch xuất khẩu và 90,3% nhập khẩu của Triều Tiên, theo báo cáo của CIA.
Hãng phân tích thị trường IHS Markit ước tính thương mại giữa Triều Tiên và Trung Quốc đã tăng lên kể từ khi ông Kim Jong-un lên nắm quyền. Năm 2012, Trung Quốc chiếm 81% trong hoạt động thương mại của Triều Tiên. Tới năm 2016, con số này tăng lên 91%.
Thương mại giữa hai quốc gia láng giềng giảm 10,5% trong năm 2017 khi Bắc Kinh ủng hộ các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn của Liên Hợp Quốc nhằm vào Bình Nhưỡng. Tuy vậy, tác động tổng thể của sự sụt giảm này cho đến nay vẫn chưa được thấy rõ trong nền kinh tế Triều Tiên.
Điều kiện sống ổn định
Người dân Triều Tiên tham gia lễ diễu binh tại quảng trường ở thủ đô Bình Nhưỡng (Ảnh: KCNA)
Giới quan sát quốc tế nhận định điều kiện sống tại Triều Tiên dường như vẫn ổn định.
David Beasley, giám đốc điều hành Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), đã có chuyến đi chính thức tới Triều Tiên hồi tháng trước. Ông tới thăm 3 nơi là thủ đô Bình Nhưỡng, huyện Siwon thuộc tỉnh Nam Hwanghae và thành phố Sinuiju thuộc tỉnh Bắc Pyongan. Theo ông Beasley, không còn dấu hiệu nào cho thấy nạn đói và suy dinh dưỡng còn tồn tại ở Triều Tiên.
"Tôi không còn thấy nạn đói nữa. Trong thập niên 1990, Triều Tiên từng xảy ra nạn đói nhưng giờ tôi không còn thấy điều đó nữa", ông Beasley cho biết.
Từ năm 1994-1998, khoảng 240.000 đến 3,5 triệu người Triều Tiên được cho là đã bị c.hết vì đói hoặc do mắc các bệnh liên quan tới nạn đói. Tuy vậy, theo khảo sát của WFP năm 2012, tỷ lệ suy dinh dưỡng của t.rẻ e.m Triều Tiên đã giảm từ 32,4% xuống còn 27,9% kể từ năm 2009.
"Tôi đã chứng kiến tinh thần lạc quan từ giới lãnh đạo và cả những người dân Triều Tiên mà tôi có dịp được gặp. Họ hy vọng rằng Triều Tiên sẽ bước sang một chương mới trong lịch sử", ông Beasley nói thêm.
Chun Byung-gon, nhà nghiên cứu tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc ở Seoul, cho biết các điều kiện sống ở Triều Tiên dường như đang được cải thiện.
"Bất chấp các lệnh trừng phạt, nền kinh tế Triều Tiên đã có sự cải thiện khi nước này từng bước áp dụng một số mặt của nền kinh tế thị trường. Tuy vậy, vẫn có những hạn chế cản trở nền kinh tế Triều Tiên cất cánh do nước này vẫn đang trong tình trạng bị cô lập. Nếu không có sự trao đổi về vốn và công nghệ từ nước ngoài trong môi trường quốc tế, nền kinh tế Bình Nhưỡng không thể tiến xa được", nhà nghiên cứu Chun Byung-gon nhận định.
Thành Đạt
Theo Dantri
Nền kinh tế Triều Tiên quy mô và bí ẩn thế nào? Sự mập mờ về nền kinh tế của Triều Tiên khiến các nhà kinh tế phải ước tính dựa trên ảnh chụp vệ tinh, ảnh nhiệt và cả hệ thống tình báo. Bên trong một xưởng sản xuất hàng may mặc của Triều Tiên. Ảnh: Star.Cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại...
