Đánh giá học sinh theo phẩm chất, năng lực thay vì chỉ điểm số
Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư 26/2020 về việc đổi mới kiểm tra đánh giá vừa là bước chuẩn bị cho đánh giá học sinh (HS) về phẩm chất, năng lực theo chương trình giáo dục phổ thông mới vừa đồng bộ với cấp tiểu học.
Từ học kỳ này, các trường THCS, THPT sẽ thực hiện kiểm tra, đánh giá học sinh theo quy định mới – ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH
Theo đó, sẽ coi trọng đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học và giáo dục; không hạn chế ở kiểm tra miệng hay 15 phút mà có thể áp dụng nhiều cách đánh giá khác như chuyên đề, sản phẩm học tập hay hoạt động; thực hiện theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua: hỏi – đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập; không hạn chế số lần kiểm tra đánh giá thường xuyên nhằm mục đích đánh giá chính xác những tiến bộ hay chưa tiến bộ trong học tập, rèn luyện của HS.
Ngoài ra, sự thay đổi này giúp giảm áp lực cho HS và giáo viên bằng việc quy định giảm tối đa kiểm tra 1 tiết như trước đây mà chỉ còn 1 lần kiểm tra giữa kỳ và 1 lần cuối kỳ.
Kiểm tra đánh giá định kỳ được thực hiện thông qua các hình thức như: bài kiểm tra (trên giấy hoặc trên máy tính), bài thực hành, dự án học tập. Thời gian làm bài kiểm tra, đánh giá từ 45 phút đến 90 phút, đối với môn chuyên tối đa 120 phút. Đề kiểm tra được xây dựng dựa trên ma trận, đặc tả của đề, đáp ứng theo mức độ cần đạt của môn học, hoạt động giáo dục.
Video đang HOT
Việc ra đề theo ma trận vừa đảm bảo việc kiểm tra đánh giá đầy đủ, bao quát, toàn diện, đồng thời giúp cho nhà trường, các cấp quản lý giáo dục cách thức và mức độ của đề, tránh tình trạng giáo viên ra đề tùy tiện, hoặc ra đề khó để thúc ép HS học thêm.
Ngoài các môn thể dục, âm nhạc, mỹ thuật đánh giá bằng nhận xét, tất cả các môn học đều đánh giá bằng nhận xét và điểm số. Đánh giá bằng nhận xét để hướng đến năng lực (kết quả thực hiện, động cơ, thái độ), còn điểm số là về kiến thức và kỹ năng của HS đạt được đối với môn học.
Ngoài ra, Thông tư 26 coi trọng môn ngoại ngữ khi xem xét danh hiệu HS giỏi, tiên tiến, trung bình xét đến 1 trong 3 môn toán, ngữ văn, ngoại ngữ, chứ không chỉ 2 môn toán, ngữ văn như trước đây. Điều này cũng tạo cơ hội cho HS và khuyến khích dạy và học ngoại ngữ ở trường phổ thông.
Lớp học quá đông, đánh giá bằng nhận xét được không?
Bộ GD-ĐT đang sửa quy định đánh giá học sinh trung học theo hướng tăng cường nhận xét thay vì chỉ cho điểm như trước đây ở tất cả các môn học. Tuy nhiên, các chuyên gia giáo dục cho rằng điều này không đơn giản.
Nhận xét học sinh là một nghệ thuật. Ở nước ta, lớp học 30 - 40 học sinh, thậm chí nhiều hơn nữa nên việc đánh giá không đơn giản - ĐÀO NGỌC THẠCH
Quy định đã có nhưng chưa làm được
Chia sẻ với phóng viên Thanh Niên, ông Nguyễn Xuân Khang, Hiệu trưởng Trường THCS - THPT Marie Curie (Hà Nội), cho rằng dự thảo thông tư Bộ GD-ĐT mới công bố là một chủ trương rất tích cực và là cái đích chúng ta cần hướng tới trong kiểm tra, đánh giá học sinh (HS).
Tuy nhiên, ông Khang cũng bày tỏ lo lắng khi cho rằng hiện nay, các môn học được đánh giá bằng điểm; riêng các môn âm nhạc, mỹ thuật và thể dục đánh giá bằng nhận xét "đạt" hoặc "không đạt". Đặc biệt, môn giáo dục công dân lâu nay ngoài đánh giá bằng điểm còn yêu cầu nhận xét bằng lời. Nhưng thực tế, cũng như những môn khác, giáo viên (GV) không có nhận xét gì, thường để trống chỗ này trong học bạ.
Một điểm mới trong dự thảo thông tư mà nhiều người quan tâm, đó là hầu hết các môn đều có việc đánh giá bằng điểm số và bằng nhận xét. "Về ý nghĩa giáo dục và tính sư phạm đối với việc đánh giá HS kết hợp điểm số (định lượng) và nhận xét (định tính) là rất nên làm. Tuy nhiên, có làm được, làm chu đáo được hay không lại là điều cần bàn kỹ", ông Khang nói.
Ông Khang nêu thực tế ở những nước phát triển, lớp học trên dưới 20 HS. GV chỉ dạy vài ba lớp, tập trung vào chuyên môn. Vì thế, GV "nắm" HS rất kỹ. Họ thường có những nhận xét rất sâu sắc về HS, nêu được đặc điểm của từng em, giúp HS biết phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu của mình.
"Nhận xét HS là một nghệ thuật, GV phải có tâm và có tầm. Ở nước ta, lớp học 30 - 40 HS, thậm chí nhiều hơn. GV để đạt 20 tiết/tuần phải dạy ít nhất 4 lớp, nhiều nhất... 20 lớp. Ngoài công việc chuyên môn, GV còn phải làm nhiều việc khác. Vì vậy, rất khó nhận xét chu đáo từng HS như mong muốn. Tôi mong Bộ GD-ĐT có giải pháp đồng bộ để khi quy định mới về đánh giá HS trung học chính thức được ban hành, yêu cầu đánh giá HS bằng điểm số và bằng nhận xét không rơi vào tình trạng tương tự như môn giáo dục công dân hiện nay", ông Khang đề xuất.
Tôi mong Bộ GD-ĐT có giải pháp đồng bộ để khi quy định mới về đánh giá học sinh trung học chính thức được ban hành, yêu cầu đánh giá HS bằng điểm số và nhận xét không rơi vào tình trạng tương tự như môn giáo dục công dân hiện nay
Nguyễn Xuân Khang (Hiệu trưởng Trường THCS - THPT Marie Curie, Hà Nội)
Không ít GV cũng lo ngại điều này. Hơn nữa, khi tăng cường đánh giá bằng nhận xét thì GV lại bị áp lực bởi hồ sơ, sổ sách giống như thời điểm GV tiểu học thực hiện đánh giá HS theo Thông tư 30. Một GV dạy địa lý tại một trường THCS tại Q.Đống Đa (Hà Nội) cho hay khác với tiểu học, một GV, nhất là GV dạy các môn như sử, địa..., phải dạy rất nhiều lớp. Nếu mỗi ngày phải viết nhận xét hàng trăm HS thì không thể làm nổi. Không ít GV bày tỏ lo ngại, áp lực về hồ sơ, sổ sách mà Bộ GD-ĐT đang yêu cầu giảm tải cho GV sẽ quay trở lại khi thực hiện quy định mới về đánh giá HS.
Nhận xét không có nghĩa là ghi chép
Xung quanh vấn đề này, ông Sái Công Hồng, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT), cho biết đổi mới kiểm tra đánh giá được thực hiện theo hướng tăng cường kết hợp đánh giá định tính và định lượng, tức kết hợp đánh giá bằng nhận xét và điểm số. Đánh giá bằng nhận xét không thực hiện chung chung mà bằng sự tiến bộ của người học về thái độ, hành vi, kết quả sản phẩm học tập của HS.
Theo ông Hồng, khi xây dựng dự thảo, Bộ đã tính toán tính khả thi, một số môn ở THCS và THPT, GV phải dạy nhiều lớp... Do vậy, đánh giá bằng nhận xét không có nghĩa là yêu cầu GV phải ghi chép và phải thiết lập một hệ thống hồ sơ, sổ sách để nhận xét mà GV sẽ được hướng dẫn, tập huấn bài bản về kỹ thuật nhận xét. Các hình thức kiểm tra đánh giá sẽ đa dạng như: hỏi đáp, viết, thuyết trình, đánh giá bằng sản phẩm học tập. Đồng thời, khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra đánh giá HS.
Ông Hồng cũng thông tin, không chỉ ra văn bản, Bộ sẽ tiến hành tập huấn về quy trình kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho HS, tránh cách hiểu sai về đánh giá bằng nhận xét như khi thực hiện Thông tư 30 về đánh giá HS ở tiểu học.
Bộ GD&ĐT đề xuất thay đổi cách đánh giá học sinh: Rào cản lớn từ năng lực giáo viên và sự thấu hiểu của phụ huynh Mong muốn thay đổi phương pháp đánh giá học sinh cấp THCS và THPT, bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) đưa ra lấy ý kiến về hình thức đánh giá nhận xét kết hợp điểm số; giảm bớt số lượng bài kiểm tra,... Thế nhưng, thành công của chủ trương này sẽ gặp phải thách thức không nhỏ từ cả nhà trường...