Cựu tổng thanh tra Mỹ tiết lộ tình huống bị Trump sa thải

Steve Linick cho biết ông mất chức Tổng thanh tra Ngoại giao khi điều tra vụ Trump bán vũ khí cho Arab Saudi và cáo buộc với Ngoại trưởng Pompeo.

Cựu tổng thanh tra Bộ Ngoại giao Mỹ Steve Linick hôm 3/6 tham gia điều trần kín trước Ủy ban Đối ngoại và Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ, xác nhận ông bị đột ngột sa thải tháng trước, khi đang điều tra vụ chính quyền Tổng thống Donald Trump bị cáo buộc qua mặt quốc hội để bán vũ khí cho Arab Saudi.

Linick cũng nói rằng vào thời điểm bị sa thải, văn phòng của ông cũng đang điều tra cáo buộc Ngoại trưởng Mike Pompeo và vợ lạm quyền, sai vặt đặc vụ, Eliot Engel, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ cho biết trong một thông báo.

Sau phiên điều trần kéo dài 7 tiếng, các nghị sĩ lưỡng đảng cho biết họ đã hiểu rõ hơn về tình huống dẫn tới quyết định sa thải Linick. “Chúng ta đang thấy một Tổng thanh tra mất việc vì làm đúng phận sự”, nghị sĩ Gerald Connolly, người tham gia phiên điều trần, nói.

Linick sau một phiên họp tại quốc hội Mỹ hồi tháng 10/2019. Ảnh: AP.

Linick nói rằng trong 7 năm làm việc tại Bộ Ngoại giao, văn phòng của ông đã ra gần 700 báo cáo và giúp cơ quan ngoại giao Mỹ tiết kiệm khoảng 2 tỷ USD. Một thành viên đảng Cộng hòa tham gia phiên họp cho biết cuộc điều tra vụ sa thải vẫn đang tiếp diễn, nhưng các dấu hiệu đến nay đều khẳng định Trump không vượt quyền khi cách chức Linick.

Trump thông báo quyết định sa thải Linick trong thư gửi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hôm 15/5. Ông chủ Nhà Trắng nói rằng “không còn niềm tin tuyệt đối” vào Linick và cam kết sẽ đề cử một ứng cử viên “đáp ứng các tiêu chí phù hợp”.

Động thái này vấp phải sự phản đối của phe Dân chủ, những người cho rằng Tổng thống đang tìm cách lách các biện pháp giám sát chính quyền trong bối cảnh Nhà Trắng nỗ lực ứng phó Covid-19 và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 sắp diễn ra.

Trump hồi tháng 5/2019 tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vì căng thẳng với Iran, phê duyệt 22 hợp đồng vũ khí trị giá 8,1 tỷ USD với Arab Saudi, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Jordan, bất chấp sự phản đối từ quốc hội Mỹ.

Quyết định này khiến nhiều nghị sĩ tức giận vì đã phá vỡ quy trình bán vũ khí của Washington, trong đó quốc hội Mỹ phải xem xét các hợp đồng và có quyền chặn mọi thỏa thuận. Một số nghị sĩ cáo buộc Trump đang lách luật để qua mặt quốc hội và bán vũ khí cho đồng minh.

Quốc hội Mỹ từng nhiều lần chặn hợp đồng bán vũ khí tiến công cho Arab Saudi và UAE sau những thương vong thảm khốc với dân thường Yemen do liên quân Arab gây ra, cũng như vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi trong lãnh sự quán Arab Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoại trưởng Pompeo cũng đối mặt với cáo buộc lạm quyền khi yêu cầu nhân viên làm việc vặt như dắt chó đi dạo, giao đồ giặt khô hay đặt chỗ ăn tối cho vợ chồng ông. Tổng thống Trump từng bác bỏ thông tin Pompeo bị điều tra và thể hiện sự ủng hộ với một trong những đồng minh thân cận nhất của ông.