Cuối cùng khoa học đã tìm thấy nguyên nhân tạo ra đại dịch châu chấu hàng NGHÌN TỈ con đang càn quét nhiều quốc gia
Đại dịch châu chấu với số lượng khổng lồ đã càn quét nhiều nước tại châu Phi và châu Á, gây đe dọa đến nguồn cung lương thực cho hàng triệu người.
Một con châu chấu, có kích cỡ chỉ bằng 1 – 2 ngón tay, và dĩ nhiên chẳng mấy đáng sợ. Tuổi thơ của trẻ em vùng thôn quê, ai chẳng có lần đi bắt châu chấu, đúng không?
Nhưng cũng là châu chấu, khi chúng bay thành đàn với số lượng hàng tỉ con, đó lại là một viễn cảnh đáng sợ. Chúng có thể che lấp cả bầu trời, càn quét các ruộng lúa, và khiến cuộc sống của nông dân trở nên thật khổ sở. Đó là những gì đã xảy ra với một số quốc gia tại châu Phi và châu Á từ tháng 1/2020, khi họ phải chứng kiến những đợt bùng nổ châu chấu khủng khiếp với số lượng lên tới hàng NGHÌN TỈ con.
Hình ảnh ghi nhận tại Pakistan.
Covid-19, cộng thêm dịch châu chấu hoành hành khiến nhiều quốc gia rơi vào tình cảnh báo động, đe dọa gây ra cơn khủng hoảng lương thực đối với hàng triệu người. Nhưng đến tận giờ phút này, các nhà khoa học vẫn không nắm rõ được lý do tại sao lũ châu chấu có thể đồng loạt xuất hiện và gây ra nhiều thảm họa đến như vậy.
Nhưng rồi mọi thứ đã được làm sáng tỏ. Trong một nghiên cứu mới đăng tải trên tạp chí Nature, các chuyên gia đã tìm thấy thứ khiến châu chấu từ bỏ lối sống độc lập mà cùng nhau bùng nổ. Đó là một loại pheromone (hormone chi phối hành vi), có tên 4-vinylanisole (4VA).
4VA là dạng pheromone của châu chấu, và phát hiện này cho tiềm năng để tìm ra cách kiểm soát những đợt bùng nổ như vậy. Họ tin rằng có thể sử dụng 4VA để thu hút châu chấu trong một khu vực, sau đó tiêu diệt chúng bằng thuốc trừ sâu.
Chìa khóa dẹp thảm họa
Trên toàn hành tinh, châu chấu di cư (migratory locust) thuộc nhóm phổ biến nhất. Giống như các loài châu chấu khác, châu chấu di cư có thể chọn sinh trưởng theo 2 con đường lúc trưởng thành: hoặc hoạt động độc lập, hoặc bùng nổ thành đàn cực lớn. Ngoài ra, chúng có thể chuyển hướng từ độc lập sang đàn bất kỳ lúc nào trong vòng đời của mình.
Các nhà khoa học từ lâu đã cho rằng việc thay đổi này có khả năng liên quan đến một loại pheromone. Tuy nhiên chúng ta chưa biết đó là hóa chất nào, cho đến khi tìm ra 4VA.
Video đang HOT
“Nghiên cứu này đã tìm ra loại pheromone chịu trách nhiệm gom châu chấu lại với nhau, và biến chúng trở thành bầy đàn nguy hiểm,” -
theo Leslie Vosshall, chuyên gia sinh học thần kinh.
Tác giả nghiên cứu nhận ra rằng 4VA có thể thu hút cả châu chấu đực và cái, không phân biệt độ tuổi. Cụ thể khi đàn châu chấu dày lên, lượng 4VA trong đó cũng tăng rất mạnh. Đó là lý do vì sao các đàn châu chấu sẽ trở nên ngày một đông hơn qua thời gian. Thêm vào đó, một khi có khoảng 4 – 5 con châu chấu tụ lại, chúng đã bắt đầu sản sinh ra 4VA.
Theo Vosshall, 4VA có mùi hơi ngọt so với khứu giác của con người.
Chiến thuật “gậy ông đập lưng ông”
Vosshall cho biết, thuốc trừ sâu hiện tại là vũ khí duy nhất có hiệu quả để dẹp tan dịch châu chấu. Tuy nhiên vấn đề nằm ở chỗ quy mô và số lượng không thể đoán định của chúng sẽ khiến nông dân sử dụng nhiều thuốc hơn cần thiết, và có khả năng gây thảm họa cho môi trường. Bởi lẽ, các hóa chất trong thuốc trừ sâu có thể gây hại cho các sinh vật khác, bao gồm cả con người.
Nhưng với 4VA, chúng ta sẽ có cách tiếp cận ổn hơn rất nhiều: chỉ cần sử dụng một loại pheromone nhân tạo để gom châu chấu lại vào một cái bẫy, sau đó có thể tiêu diệt chúng dễ dàng.
Các nhà khoa học đã thử nghiệm trên quy mô nhỏ, bằng những cái bẫy chứa 4VA và đã thành công. Mỗi bẫy, họ gom được hàng chục con châu chấu.
Một giải pháp khác được đưa ra, đó là tìm cách ngăn châu chấu cảm nhận được 4VA. Về cơ bản, châu chấu xác định pheromone thông qua râu. Qua thử nghiệm, các chuyên gia thử tạo ra vài con châu chấu biến đổi gene với ít thụ thể cảm nhận hơn. Và quả thực, chúng ít bị thu hút bởi 4VA hơn hẳn so với đồng loại ngoài tự nhiên.
Dựa trên kết quả này, các chuyên gia cho rằng một hóa chất “kháng VA” (anti-VA) có thể sẽ ngăn châu chấu tụ họp và gây ra thảm họa.
7 phi hành gia thiệt mạng năm 2003 vì một miếng bọt cách nhiệt
Phần cánh tàu con thoi Columbia gặp lỗi khiến nó nổ tung năm 2003, NASA biết trước lỗi này nhưng không có phương án khắc phục kịp thời.
Theo Edward Tufte, nhà thống kê kiêm giáo sư danh dự về khoa học chính trị của Mỹ, nguyên nhân khiến tàu con thoi Columbia gặp nạn nằm gọn trong một file PowerPoint được đội ngũ kỹ sư Boeing trình bày trước các nhà quản lý Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA).
Sau khi phóng thành công, theo quy định, các nhân viên NASA đã kiểm tra video từ máy quay gắn vào thùng nhiên liệu. Thời điểm 82 giây sau khi tàu cất cánh, một miếng bọt cách nhiệt rơi vào tấm ván làm bằng sợi carbon, gây thủng cánh tàu và hư hại hệ thống bảo vệ thân nhiệt khi nó đang ở vận tốc 28.968 km/h.
Tuy tàu vẫn an toàn trong không gian, nhưng không ai biết chuyện gì sẽ xảy ra khi nó về lại Trái Đất.
7 phi hành gia gặp nạn trên tàu con thoi Columbia năm 2003. Ảnh: National Air and Space Museum.
Các quan chức NASA đã ngồi lại với nhóm kỹ sư Boeing cùng bản báo cáo dài 28 trang PowerPoint, trong đó có một trang nói về sự cố có thể "gây ra hư hại nghiêm trọng".
Các kỹ sư đã cảm nhận sẽ có thiệt hại, NASA cũng nắm được thông tin nhưng "các dữ liệu (trong file PowerPoint) cho thấy thiệt hại không đủ lớn để ảnh hưởng đến tính mạng các phi hành gia".
Cuối cùng, đội ngũ quản lý của NASA đã từ chối các giải pháp vì cho rằng ngay cả khi sự cố đã xảy ra, họ cũng không thể làm gì để khắc phục.
Theo giáo sư Tufte, NASA quyết định vẫn đưa tàu trở về khí quyển Trái Đất như bình thường vào ngày 1/2/2003.
Hậu quả, còn tàu Columbia vỡ tan tại khu vực phía bắc Texas trong quá trình hạ cánh, sau chuyến nghiên cứu dài 16 ngày quanh quỹ đạo Trái Đất.
Nguyên nhân đã quá rõ, một lỗ thủng trên cánh trái do miếng bọt biển rơi vào. Lúc hạ cánh, nhiệt độ đã tăng lên 4.400 độ C và đốt cháy các bộ phận trong cánh.
Vụ nổ khiến cựu Tổng thống Mỹ George Bush dừng chương trình tàu con thoi vào năm 2004, thay đổi lịch sử khám phá vũ trụ Mỹ. Trước thảm họa năm 2003, tàu con thoi này đã thực hiện 27 nhiệm vụ từ khi phóng lần đầu năm 1981.
Cách trình bày file PowerPoint được cho là không đủ truyền đạt sự nguy hiểm của sự cố đến các nhà quản lý sứ mệnh của NASA. Ảnh: Edward Tufte.
Giáo sư Tufte cho rằng cách trình bày file PowerPoint không đủ truyền đạt sự nguy hiểm cho các quản lý của NASA. Trước hết là tiêu đề quá lớn, mang ý nghĩa trấn an cho thấy nó dường như là kết luận của bản báo cáo.
Ngoài ra, trang PowerPoint chứa quá nhiều văn bản, chấm đầu dòng, cỡ chữ khác nhau, từ ngữ mơ hồ và dùng thuật ngữ chuyên ngành. Tóm lại, đó chẳng khác gì dàn bài chưa hoàn chỉnh.
Trong trang PowerPoint trên, nhiều lớp chấm đầu dòng khiến thông điệp chính của Boeing không được các kỹ sư NASA để ý.
Theo Inc, đó cũng là vấn đề mà nhiều người gặp phải khi muốn truyền đạt thông tin bằng PowerPoint. Tự thêm chấm đầu dòng là một trong những tính năng mặc định của PowerPoint. Tuy nhiên đó không phải thứ mà chúng ta nên sử dụng bởi quá nhiều chấm đầu dòng sẽ khiến trang bị rối và khó đọc.
Không chỉ PowerPoint, các phần mềm thuyết trình có một vấn đề là sự kết hợp nửa vời, kém hiệu quả giữa văn bản và lời nói. Đó chính là nguyên nhân khiến một file PowerPoint góp phần dẫn đến cái chết của 7 phi hành gia trên tàu con thoi Columbia năm 2003.
Kiếm bộn tiền nhờ bán những viên đá cuội thô sơ nhặt được Do tình hình du lịch ở mức thấp nhất mọi thời đại, một nhà điều hành đường sắt ở Nhật Bản cố gắng tránh thua lỗ bằng cách chuyển hướng bán những viên đá cuội đóng trong hộp. Thành lập vào năm 1923, công ty đường sắt Choshi có trụ sở ở tỉnh Chiba, Nhật Bản, đã nhiều lần vượt qua khó khăn...