Cô giáo Hà Nội chia sẻ 5 cách ứng phó với học sinh ‘bướng bỉnh, lì lợm’

“Trong cùng một lớp học, có những học sinh ngoan ngoãn, học giỏi giống như mong muốn của thầy cô, nhưng cũng có những em bướng bỉnh, lì lợm. Giáo viên cần tôn trọng sự khác biệt đó và phải là tìm ra cách định hướng phù hợp”.

Với mong muốn tạo cho học sinh một môi trường học tập hạnh phúc, ngay từ khi ra trường, cô giáo Nguyễn Thị Vân Anh, giáo viên lớp 4, Trường Tiểu học Dịch Vọng B (Cầu Giấy) bắt đầu tìm kiếm các biện pháp kỷ luật học sinh tích cực.

Chia sẻ tại tọa đam “Mo hinh truong hoc hanh phuc” do Trường Tiểu học Dịch Vọng B tổ chức, cô Vân Anh cho biết, với những học sinh lì lợm, nhiều giáo viên thường chọn cách bản thân cảm thấy hiệu quả nhất là kỷ luật trừng phạt (mắng mỏ, dọa nạt,…). Nhưng hiệu quả của biện pháp này hầu như không theo ý muốn của giáo viên.

“Giáo viên muốn học sinh răm rắp nghe lời, nhưng trái lại, điều đó càng làm trẻ trở nên bướng bỉnh hơn. Có những con bị thầy cô phạt càng rụt rè, trầm tính. Từ đó, mối quan hệ giữa thầy và trò trở nên tồi tệ”.

Trong tình huống này, theo cô Vân Anh, một trong những biện pháp giúp cải thiện hành vi của học sinh, đó là kỷ luật tích cực.

Cô cũng chỉ ra một số biện pháp bản thân đã áp dụng trong lớp học và đem lại hiệu quả.

Cô giáo Nguyễn Thị Vân Anh, giáo viên lớp 4, Trường Tiểu học Dịch Vọng B (Cầu Giấy).

Khen – phạt rõ ràng bằng các quy tắc đã quy định và thống nhất

Để làm được điều này, trong lớp, cô Vân Anh thường cho học sinh tự xây dựng một bảng nội quy. Đầu tiên, cô giáo sẽ cho học trò thảo luận, rút ra những điều nên làm và không nên làm ở trong lớp. Giáo viên sẽ là người tổng hợp, làm ngắn gọn nội quy do học sinh tự đề ra. Sau đó, cô trò cùng nhau thiết kế nội quy một cách bắt mắt, treo cạnh bảng lớp để học sinh có thể thực hiện theo những gì đã thống nhất.

Bên cạnh đó, cô cũng luôn khuyến khích, động viên học sinh bằng một cuốn sổ thi đua được thiết kế riêng. Học sinh trong lớp sẽ được nhận sao hàng tuần. Số sao quy đổi sẽ được giáo viên và học sinh quy định với nhau ngay từ ban đầu.

Ví dụ, học sinh hăng hái trong giờ học, giáo viên sẽ thưởng 1 sao. Hay khi học sinh hoàn thành nhiệm vụ được giao về nhà cũng sẽ được thưởng 1 sao;… Cuối mỗi ngày, học sinh sẽ được xếp hàng nhận sao.

Song hành với việc thưởng cũng sẽ có phạt. Ví dụ, khi học sinh nói chuyện trong giờ học sẽ bị phạt 1 sao. Có những lỗi giáo viên phạt rất nặng để học trò thấy rằng, đó là việc không nên làm, ví dụ như nói tục chửi bậy.

Cuối tháng, cô giáo sẽ là người tổng kết và thưởng cho học sinh những phần quà nhỏ tương ứng với số sao đã nhận được.

Nhắc nhở kèm hành động tích cực từ phía giáo viên

Khi học sinh mắc lỗi nhỏ, giáo viên có thể nhắc nhở kèm theo kỳ vọng của mình. Ví dụ với trường hợp học sinh hay nói chuyện trong giờ, thay vì nói: “Ngồi xuống. Lần sau không chú ý nghe giảng con sẽ phải trực nhật lớp 1 tuần nghe chưa” , giáo viên có thể nói: “Cô mong lần sau các con chú ý nghe giảng hơn nữa nhé!”.

Với những động từ như “mong, muốn, thích,…”, học sinh sẽ cảm nhận rằng mình đang được thầy cô khích lệ và kỳ vọng.

Để xây dựng một trường học hạnh phúc, trước tiên phải xây dựng được một lớp học hạnh phúc.

Yêu cầu học sinh tự phân tích hành vi và giải quyết vấn đề

Thông thường, khi vi phạm nội quy, không nhiều học sinh nhận ra ngay lỗi lầm của mình. Lúc này, nếu giáo viên phân tích quá nhiều cũng sẽ không đem lại hiệu quả. Thay vào đó, giáo viên có thể để học sinh tự phân tích hành vi của bản thân và giải quyết vấn đề của mình.

Giáo viên có thể áp dụng khoảng thời gian “timeouts”. Điều đó có nghĩa, khi học sinh mắc lỗi, giáo viên có thể yêu cầu học sinh ngồi yên ở một chỗ để các con tự suy nghĩ lại hành vi của mình.

Trong thời gian này, giáo viên sẽ không để học sinh nói chuyện với bất kỳ ai. Mục đích của quãng thời gian “timeouts” là để cả giáo viên và học sinh bình tĩnh lại.

Khi học sinh đã bình tĩnh, giáo viên sẽ là người tới trò chuyện để lắng nghe học sinh giải thích lý do. Sau cùng, giáo viên sẽ là người giúp học trò đưa ra biện pháp khắc phục.

Cô lập tạm thời, cắt giảm mong muốn của học sinh vi phạm

Học sinh luôn có nhu cầu vận động và giao tiếp cao. Vì vậy, khi bị cô lập, trẻ sẽ cảm thấy nuối tiếc khi không được tham gia sinh hoạt cùng các bạn. Trong khoảng thời gian này, giáo viên có thể yêu cầu học sinh thực hiện một kế hoạch cá nhân nào đó, ví dụ như đọc sách.

Tuy nhiên, khi áp dụng biện pháp này, giáo viên lưu ý không nên nhốt học sinh vào phòng tối vì các con sẽ cảm thấy hoang mang, lo sợ. Cô lập nhưng giáo viên nên lựa chọn những nơi để trẻ nhìn thấy bạn bè xung quanh đang vui chơi, nô đùa.

Dùng dư luận tập thể

Giáo viên có thể sử dụng tiết sinh hoạt lớp, dùng dư luận tập thể để giúp học sinh tiến bộ. Khi một học sinh mắc lỗi, giáo viên có thể đưa ra yêu cầu đối với các học sinh còn lại là đưa ra giải pháp giúp bạn khắc phục lỗi lầm của mình. Học sinh vi phạm có quyền lựa chọn giải pháp nào phù hợp với bản thân nhất.

Phương pháp “bùng nổ”

Ở cách thức này, học sinh vi phạm lỗi nào, giáo viên có thể tìm một chức vụ phù hợp để trẻ làm. Ví dụ, với một học sinh thường xuyên nói chuyện trong giờ học, giáo viên có thể cho học sinh này làm lớp tổ trưởng, lớp phó, thậm chí là lớp trưởng. Hay để giáo dục một học sinh thường xuyên vi phạm nội quy, giáo viên có thể cho học sinh này làm sao đỏ,…

“Tóm lại, có rất nhiều biện pháp kỷ luật tích cực giáo viên có thể áp dụng. Thầy cô có thể lựa chọn sao cho hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng học sinh của lớp mình.

Điều quan trọng nhất, để xây dựng một trường học hạnh phúc, trước tiên phải xây dựng được một lớp học hạnh phúc. Để có một lớp học hạnh phúc, bản thân cô giáo và học trò cũng phải cảm thấy hạnh phúc. Hạnh phúc ấy được xây dựng từ tình yêu, sự kiên trì, tôn trọng và thấu hiểu của thầy cô đối với học trò”, cô Vân Anh chia sẻ.