Chuyên gia dự báo diễn biến tiếp theo về căng thẳng giữa Israel với Iran và Hezbollah
Tình hình hiện tại có thể dẫn đến một cuộc xung đột khu vực lớn hơn, phụ thuộc vào phản ứng của Iran và sự can thiệp của Mỹ.
Tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cảnh báo sẽ trả đũa vụ á.m s.át. Ảnh: THX/TTXVN
Tờ Politico (Mỹ) ngày 1/8 dẫn lời chuyên gia về chính trị Trung Đông nhận định rằng Hamas sẽ không nao núng hay suy yếu sau vụ á.m s.át một trong những thủ lĩnh cấp cao nhất của mình.
Ismail Haniyeh, thủ lĩnh chính trị của Hamas và là người dẫn đầu các cuộc đàm phán ngừng b.ắn của Phong trào người Palestine này, đã bị á.m s.át tại Tehran vào sáng 31/7, chỉ vài giờ sau khi Israel nhắm mục tiêu vào một chỉ huy quân sự cấp cao của Hezbollah ở Beirut (Liban).
Cả Iran và Hamas đều chỉ trích Israel còn Israel chưa bình luận về vụ á.m s.át ông Haniyeh.
Iran đã tuyên bố sẽ có “phản ứng nghiêm khắc và đau đớn” để trả đũa, khiến một số người lo ngại về một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn có thể xảy ra, đồng thời cho biết thêm rằng Mỹ và các nước phương Tây khác sẽ không tránh khỏi hậu quả.
Theo Vali Nasr, Giáo sư về các vấn đề quốc tế và nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Johns Hopkins, phương Tây hiện đang hy vọng Hezbollah và Iran sẽ kiềm chế và không hành động theo cách đưa tình thế căng thẳng này lên một nấc thang mới. Vì vậy, có rất nhiều hoạt động ngoại giao ngầm đang diễn ra. Nhưng về cơ bản, Trung Đông đang ở trong một tình huống giống như sau tháng 4 vừa qua, khi Israel lần đầu tiên tấn công toà nhà lãnh sự Iran tại Damascus (Syria). Sau đó, Iran tấn công Israel và trong hai tuần khiến thế giới “nín thở”.
Video đang HOT
Giáo sư Nasr lưu ý: “Các cuộc tấn công mới của Israel đặt gánh nặng lên Iran và Hezbollah để trả đũa. Và rất khó để Iran không trả đũa, vì đây là một hành động quá lộ liễu tại thủ đô Tehran vào dịp lễ nhậm chức của một tổng thống mới, nên tôi thấy rất khó để Iran có thể bỏ qua. Câu hỏi là, khi nào họ phản ứng? Họ phản ứng như thế nào? Và sau đó, Mỹ sẽ xử lý tình hình như thế nào?”.
Theo ông Nasr, cả Iran và Hezbollah, cùng với Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Ai Cập và Qatar, đều muốn ngừng b.ắn. Vì vậy, mặc dù họ có những bất đồng lớn về tổng thể, tất cả họ đều không muốn một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn, nhưng quốc gia duy nhất hiện tại không muốn chấm dứt giao tranh ở Gaza, và cũng đang “đùa với lửa” trong khu vực là Israel và không ai có ảnh hưởng đến Israel ngoài Mỹ.
Do đó, nếu Mỹ không muốn hoặc không có khả năng tác động đến quyết định của Israel tại thời điểm này, thì về cơ bản Trung Đông có thể ở trong một tình huống rất nguy hiểm. Nếu Iran và Hezbollah quyết định trả đũa, đây có thể là một chu kỳ leo thang rất nhanh thành một cuộc chiến tranh lớn hơn nhiều.
Về phần mình, hãng thông tấn TASS (Nga) dẫn lời chuyên gia Israel về Iran Vladimir Mesamed cho rằng Tehran “không thể không trả đũa” cuộc tấn công. Ông Mesamed nói rằng câu hỏi duy nhất là liệu bản thân Iran có phản ứng hay sẽ sử dụng lực lượng mà họ kiểm soát ở Iraq, Liban và Yemen để phản công.
“Bằng cách này hay cách khác, họ sẽ phải trả đũa, bởi vì [cuộc tấn công] này là một cú giáng lớn với các cơ quan đặc biệt của Iran, bao gồm cả Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo nước này”, chuyên gia Mesamed nhấn mạnh.
Mỹ phớt lờ lo ngại về 'chiến tranh toàn diện' ở Trung Đông?
Các quan chức cấp cao của Israel đang sử dụng ngôn từ mạnh mẽ để cảnh báo Hezbollah về khả năng giao tranh leo thang, nhưng chính quyền Biden lại cho rằng lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn là "phóng đại".
Các quan chức cấp cao của Israel đang sử dụng ngôn từ mạnh mẽ để cảnh báo Hezbollah rằng giao tranh lớn có thể nổ ra. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Politico của Mỹ ngày 30/7, chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn giữa Israel và lực lượng Hezbollah ở Liban nổ ra là "phóng đại", ngay cả khi một số quan chức Israel báo hiệu rằng hành động trả đũa có thể sớm xảy ra.
Israel và Mỹ đã đổ lỗi cho Hezbollah về một cuộc tấn công vào cuối tuần khiến hàng chục t.rẻ e.m t.hiệt m.ạng tại Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát. Hezbollah đã phủ nhận mọi sự liên quan. Vào đêm 28/7, nội các an ninh của Israel đã trao quyền cho Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant thực hiện một cuộc tấn công quân sự để đáp trả.
Các quan chức cấp cao của Israel đang công khai sử dụng ngôn từ mạnh mẽ để cảnh báo Hezbollah rằng giao tranh có thể nổ ra bất cứ lúc nào. "Chúng ta đang ở bờ vực của một cuộc chiến tranh khu vực hoặc thế giới. Việc sát hai những t.rẻ e.m vô tội đó đã vượt qua ranh giới đỏ", Fleur Hassan-Nahoum, đặc phái viên của Israel về các vấn đề đối ngoại, cho biết trong một tin nhắn văn bản.
Gregory Meeks, thành viên cấp cao thuộc đảng Dân chủ tại Hạ viện Mỹ, cũng cảnh báo rằng khu vực này đang ở giữa hòa bình và "chiến tranh toàn diện" khi phát biểu trên kênh CNN vào ngày 29/7.
Thượng nghị sĩ Ben Cardin, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cho biết đây là "tình hình nóng bỏng" giữa Israel và Hezbollah hiện nay. "Mỗi lần có chuyện gì đó xảy ra như chúng ta đã thấy trong vài ngày qua, nó chỉ làm tăng khả năng leo thang. Thật đáng lo ngại", ông Cardin nêu rõ.
Nhưng người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói với các phóng viên rằng những dự đoán về một cuộc chiến tranh toàn diện là "phóng đại", trích dẫn "những cuộc thảo luận mà chúng tôi đã có".
"Chúng tôi vẫn tin rằng giải pháp ngoại giao có thể hiệu quả. Đó là nơi mà chúng ta cần phải tập trung - không phải là giải pháp quân sự, chắc chắn không phải là giải pháp quân sự liên quan trực tiếp đến quân đội Mỹ", ông Kirby nói.
Khi căng thẳng tăng lên trong khu vực, thì mối lo ngại cũng tăng theo: Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan đã cảnh báo sẽ gửi quân đến Israel để can thiệp thay mặt cho người Palestine. Đức hôm 29/7 đã kêu gọi Iran và các nước khác ngăn chặn sự leo thang, trong khi các hãng hàng không đã đình chỉ các tuyến bay và hủy các chuyến bay đến Beirut cùng ngày do lo ngại về sự leo thang.
Nhưng Nhà Trắng đang "nỗ lực không tiếp tay cho lời lẽ về sự tất yếu của chiến tranh từ phe cánh hữu của Israel", Aaron David Miller, cựu nhà đàm phán hòa bình Trung Đông, cho biết.
Trong khi đó, hai quan chức Israel nói với hãng tin Reuters rằng Israel muốn gây tổn hại cho Hezbollah mà không dẫn đến một cuộc chiến tranh khu vực.
Jonathan Lord, Giám đốc chương trình An ninh Trung Đông tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới, nhận định bất kể Israel phản ứng thế nào, "chúng ta sẽ phải chờ xem" phản ứng của Hezbollah sẽ ra sao.
Chuyên gia trên nói: "Israel không có khả năng sẽ khởi xướng một cuộc tấn công trên bộ vào Liban khi có quá nhiều lực lượng đang can dự vào cuộc xung đột ở Gaza. Nhưng tôi sẽ theo dõi cẩn thận các dấu hiệu cho thấy chiến dịch của Israel ở Gaza đang kết thúc, với các lực lượng được nghỉ ngơi và tái trang bị, đồng thời lực lượng đó có thể sẽ được triển khai ở phía Bắc (giáp biên giới Liban) hay không".
Ông Lord nói thêm: "Israel vẫn chưa đạt đến mức đó, nhưng tôi không lạc quan về tình hình hiện tại".
Chiến lược của NATO khi mở văn phòng liên lạc đầu tiên tại Trung Đông NATO dự kiến mở văn phòng liên lạc Trung Đông đầu tiên, đặt tại Jordan. Những bình luận giận dữ đã xuất hiện ngay khi thông báo được đưa ra. Trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. Ảnh: Kyodo/TTXVN Tại hội nghị thượng đỉnh ở Mỹ vào tuần trước, NATO thông báo sẽ thành lập văn phòng liên lạc đầu tiên ở Trung Đông...