Chương trình, SGk lớp 1: Chủ động chọn ngữ liệu dạy học
SGK Tiếng Việt 1 được thiết kế mở, trao quyền chủ động, linh hoạt cho GV. Do vậy, việc điều chỉnh ngữ liệu được đa số GV áp dụng để phù hợp khả năng tiếp nhận của mỗi HS và điều kiện thực tế từng trường.
Cô Dương Thu Hằng và HS lớp 1A Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu (Hai Bà Trưng – Hà Nội) trong tiết Tiếng Việt 1. Ảnh: Đức Trí
Trao quyền chủ động cho GV
Trong khi chờ đợi chỉnh sửa, điều chỉnh từ phía tác giả và NXB về một số ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt 1 Cánh Diều, GV nhiều trường tiểu học chọn bộ sách này đã chủ động tự tìm tòi từ ngữ, lựa chọn các văn bản khác để thay thế phù hợp với tiếp nhận của học sinh (HS).
Cô Chu Thị Uyên – Tổ phó chuyên môn khối 1 đồng thời là GV trực tiếp giảng dạy lớp 1A5, Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) chia sẻ: Tôi từng dạy học theo chương trình Tiếng Việt 1 Công nghệ Giáo dục nên triển khai dạy Tiếng Việt 1 Cánh Diều nhẹ nhàng hơn nhiều.
Với một số ít ngữ liệu chưa phù hợp, một mặt GV trong tổ chuyên môn cùng trao đổi và tìm ngữ liệu mới thay thế. Mặt khác, trong quá trình giảng dạy, GV được trao quyền chủ động điều chỉnh cho phù hợp theo kinh nghiệm, hiểu biết chuyên môn của mình. Miễn sao giúp HS hiểu bài và hoàn thành được yêu cầu, mục tiêu chung.
“Việc tìm ngữ liệu mới thay thế chỗ chưa phù hợp trong bài giảng không phức tạp hay gây khó cho GV; quá trình giảng dạy theo ngữ liệu mới cũng không làm mất thời gian hơn trong tiết học. Với sự chủ độ, phương pháp giảng dạy linh hoạt của GV trong các bài giảng, HS hoàn toàn có thể tiếp thu được tinh thần, yêu cầu bài học. Nếu đâu đó có ý kiến trái chiều về những ngữ liệu chưa phù hợp với HS phải chăng họ không phải là người trực tiếp giảng dạy nên chưa hiểu cặn kẽ thực tế và yêu cầu mà thôi” – cô Chu Thị Uyên bày tỏ.
Cô Dương Thu Hằng – GV Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu (Hai Bà Trưng – Hà Nội) có thâm niên kinh nghiệm gần 20 năm dạy lớp 1 hòa nhập (lớp có HS khiếm thị và HS bình thường cùng học) cũng cho biết: Trường chọn sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều để dạy HS lớp 1 và chuyển đổi thành sách nổi cho HS khiếm thị.
Có một số ngữ liệu khi dạy học chưa phù hợp (không sai) với tiếp nhận của HS, GV chủ động tìm nội dung khác thay thế. Mặt khác bản thân cô Hằng luôn tìm cách giải thích âm, từ theo cách dễ hiểu nhất để HS nhanh chóng tiếp thu.
“HS lớp 1 như tờ giấy trắng, các em học và hiểu theo giải thích của GV là chính. Do đó, quan trọng nhất vẫn là sự linh hoạt, chủ động của GV trong quá trình giảng dạy để tìm ra ngữ liệu thay thế hoặc cách giải thích phù hợp nhất với HS ngay cả khi vẫn sử dụng ngữ liệu cũ trong SGK. Những “sạn” nhỏ hoàn toàn có thể thay đổi và điều chỉnh dễ dàng”- cô Dương Thu Hằng khẳng định.
Cô Đỗ Thị Thủy – Phó Hiệu trưởng Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu cho biết: Việc thay thế ngữ liệu trong quá trình dạy học được nhà trường giao quyền tự chủ cho GV. Tuy nhiên, khi có sự điều chỉnh, đính chính một số ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt 1 Cánh Diều từ Bộ, nhà trường sẽ dạy học theo tinh thần sửa đổi đó đồng thời điều chỉnh lại trong bộ sách nổi của HS khiếm thị.
Video đang HOT
Cô Đinh Loan Vân – Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Nghĩa Thuận (Quản Bạ – Hà Giang) chia sẻ: Việc dạy học Tiếng Việt 1 vẫn diễn ra theo tiến độ chung. Từ đầu năm học, nhà trường quán triệt tinh thần sách giáo khoa là tài liệu tham khảo và GV được thay thế ngữ liệu bài giảng trên lớp phù hợp nhất với vùng miền và tiếp nhận của HS… nên GV đã chủ động với vấn đề này khi dạy học trên lớp để phù hợp với nhận thức HS dân tộc.
Hơn thế, theo cô Vân do được tập huấn kĩ càng, GV tham gia dạy học lớp 1 năm đầu tiên theo Chương trình GDPT 2018 có chuyên môn vững vàng nên việc chủ động linh hoạt thay đổi ngữ liệu bài dạy nằm trong khả năng và không khó khăn. Dạy học môn Tiếng Việt 1 tại Trường PTDTBT Tiểu học Nghĩa Thuận dù ban đầu có khó khăn khách quan mang lại song đến nay cơ bản suôn sẻ. GV và HS không áp lực.
Cô và trò HS lớp 1A5 Trường Tiểu học Kim Ngọc (TP Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) hào hứng với tiết Tiếng Việt. Ảnh: NTCC
Điều chỉnh… việc không khó
Từ thực tế dạy học Tiếng Việt 1 sách Cánh Diều tại Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc), thầy Đào Chí Mạnh – Hiệu trưởng bày tỏ quan điểm: Việc chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu để thay thế một số đoạn/bài đọc cho phù hợp hơn với HS lớp 1 không phức tạp và hoàn toàn có thể khắc phục bằng nhiều cách.
SGK mang tính mở nên GV có thể chủ động thay thế sao cho phù hợp và HS dễ tiếp thu. Hơn thế, điều chỉnh một vài ngữ liệu trong bài học không vượt xa khả năng, trình độ của GV. Khi GV đã nắm vững tinh thần, yêu cầu chung của chương trình hoàn toàn có thể làm được.
Ông Nguyễn Duy Hải – Trưởng phòng Giáo dục Tiểu học (Sở GD&ĐT Lâm Đồng) bày tỏ: Chương trình GDPT 2018 mở, chỉ quy định yêu cầu cần đạt vào cuối năm lớp 1 chứ không quy định yêu cầu cần đạt ở từng giai đoạn học tập. Theo đó, SGK cũng được thiết kế có tính mở, trao quyền chủ động cho GV. Ở mỗi hoạt động, GV có quyền linh hoạt điều chỉnh nội dung dạy học sao cho phù hợp với nhận thức HS và điều kiện thực tế của từng trường.
Khi HS trong giai đoạn làm quen với việc học, GV có thể giảm yêu cầu cần đạt ở một số kĩ năng. Đối với kĩ năng đọc đoạn, HS đọc chưa tốt chỉ yêu cầu các em đọc được từ ngữ có chứa âm/chữ/vần mới, tiến tới đọc câu ngắn. Những HS này có thể vừa đán.h vần vừa đọc…
Với các bài đọc ứng dụng, GV phải nghiên cứu kĩ SGK khi tổ chức dạy học là yêu cầu bắt buộc. Mỗi bài cung cấp kiến thức mới, các âm vần thường được thiết kế trong 2 trang, ở trang chẵn, GV cố gắng để tất cả HS được đọc, nhận diện âm, vần thông qua các hoạt động dạy học; kịp thời phát hiện, giúp đỡ các em chưa hoàn thành nội dung học tập…
Mỗi SGK có cách tiếp cận khác nhau nên khi triển khai thực hiện, GV cần nắm vững yêu cầu của chương trình, đặc điểm HS, điều kiện thực hiện của nhà trường để xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, linh hoạt… – Ông Nguyễn Duy Hải
Bộ GD&ĐT: 'SGK Cánh diều được giáo viên phản hồi tốt'
Bộ GD&ĐT nhận định quá trình triển khai tập huấn chương trình giáo dục phổ thông mới có gián đoạn dẫn đến hạn chế thời gian, ít được tương tác.
Thời gian qua, dư luận phản ứng khá gay gắt về nội dung trong sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh diều có một số ngữ liệu chưa phù hợp nếu dành cho học sinh (HS) lớp 1.
Ngày 15-10, Bộ GD&ĐT đã có yêu cầu nhóm chủ biên chỉnh sửa một số nội dung được phản ánh.
Phản hồi của giáo viên về SGK Cánh diều
Tuy nhiên, theo Bộ GD&ĐT, khi tiếp cận các nhóm giáo viên (GV) trực tiếp dạy bộ Cánh diều, nhất là GV dạy Tiếng Việt 1, hầu hết đều cho rằng Cánh diều là một bộ sách hay, bám sát chương trình và không có ý kiến gì về sách Cánh diều như dư luận phản ánh.
Cụ thể, ban giám hiệu và GV Trường Tiểu học Vietkids (Hà Nội) đán.h giá Cánh diều là một trong năm bộ SGK phù hợp với lứa tuổ.i và mức độ chuẩn của HS lớp 1. Nội dung chương trình sách đúng chuẩn chương trình giáo dục phổ thông mới và phù hợp với lứa tuổ.i HS lớp 1. Các bài học chữ sắp xếp theo nhóm nét chữ kết hợp thứ tự trong bảng chữ cái. Các bài học vần sắp xếp theo mô hình vần. Mỗi bài học chỉ dạy hai âm mới hoặc hai vần mới, vừa sức với HS.
Ngay từ những bài đầu, sách đã có nhiều bài tập đọc thú vị, hấp dẫn dựa trên những chữ và vần mới học. Các GV tham gia dạy chương trình thử nghiệm đều thấy HS được học đọc và viết nhanh hơn, vốn kiến thức và hiểu biết được mở rộng phong phú hơn. Thời lượng giảng dạy các tiết học đảm bảo vừa sức. "Về những nội dung dư luận phản ánh, tôi cho rằng vấn đề không quá như đến mức mạng xã hội đán.h giá, vì mỗi một bộ sách đều có cái hay, cái chưa hay riêng. Nếu bắt lỗi thì cả năm bộ SGK lớp 1 sẽ đều có lỗi" - cô Thu Hương, Hiệu trưởng, nói.
Thầy Đào Chí Mạnh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Kim Ngọc (Vĩnh Phúc), cũng chia sẻ quá trình hơn một tháng đưa SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều vào giảng dạy, GV đều đán.h giá nội dung nhẹ hơn nhiều so với chương trình Tiếng Việt đã từng triển khai. Ở SGK Tiếng Việt 1 Cánh diều, HS có thể học tới hai âm nhưng chưa cần phải viết ngay âm đó mà ngấm dần dần. Như vậy tư tưởng của HS không bị áp lực.
Lý giải về việc trong quá trình dạy học vừa qua, GV không có ý kiến gì về sách Cánh diều nhưng Bộ GD&ĐT lại có yêu cầu điều chỉnh trước phản ánh của dư luận, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết đúng là GV dạy bộ Cánh diều không có phản ứng gì như dư luận cả. Bộ GD&ĐT đã tìm hiểu và khi đi kiểm tra các trường sử dụng bộ SGK mới cơ bản GV đều khen hay, có nhiều đổi mới, hấp dẫn với HS.
Qua theo dõi thì thấy nhà phát triển Cánh diều tập huấn tốt, GV có hứng thú và có sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. Những phần mà dư luận có ý kiến thì chưa dạy tới. Có lẽ GV cũng âm thầm tập trung vào công tác giảng dạy, sáng tạo phương pháp dạy học chứ không quan tâm nhiều tới dư luận bên ngoài.
"Ngoài bộ Cánh diều, bộ cũng yêu cầu các nhóm tác giả khác rà soát, phát hiện, chủ động chỉnh sửa nếu phát hiện có nội dung chưa phù hợp. Nếu đến mức phải in ngữ liệu bổ sung, các nhóm chủ biên sẽ in phát cho HS và GV miễn phí" - ông Độ nói.
Học sinh lớp 1 Trường Tiểu học Phạm Văn Chính, quận 9, TP.HCM trong một tiết học. Ảnh: NGUYỄN QUYÊN
Tập huấn bị gián đoạn, ít tương tác
Liên quan đến quá trình tập huấn cho GV trong chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ GD&ĐT thừa nhận do tình hình dịch bệnh COVID-19 nên việc triển khai tập huấn có gián đoạn và ảnh hưởng khá nhiều đến tiến độ và chất lượng, hạn chế thời gian, ít được tương tác, thực hành về nghiệp vụ trước khi dạy học theo chương trình mới.
Các chương trình tập huấn chủ yếu thông qua trực tuyến, được thực hành trên môi trường mạng, ít được tương tác với đồng nghiệp và các giảng viên được giao nhiệm vụ thực hiện chương trình tập huấn.
Theo quan điểm của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhà trường nghiên cứu chương trình, SGK, đặc điểm của HS tại trường của mình để xây dựng kế hoạch dạy học cụ thể, phù hợp với đối tượng. Bộ GD&ĐT giao quyền và trách nhiệm cho GV, nhiều hơn nên GV, nhà trường nhiều nơi chưa mạnh dạn thực hiện mà vẫn thực hiện theo cách cũ.
Nhằm khắc phục những khó khăn trên, thời gian tới Bộ GD&ĐT sẽ yêu cầu các chủ biên tăng cường dự giờ, thăm lớp, hỗ trợ thường xuyên cho GV trong quá trình triển khai thực hiện chương trình.
Các chủ biên chủ động phối hợp với các nhà xuất bản, cơ sở đào tạo GV trong công tác bồi dưỡng, hỗ trợ chuyên môn cho GV một cách phù hợp. Trong quá trình triển khai thực hiện, yêu cầu các Sở GD&ĐT tăng cường nắm bắt thông tin phản ánh từ các nhà trường, GV và phụ huynh.
Để xử lý kịp thời, hiệu quả các khó khăn khi sử dụng SGK trong giảng dạy và có phương án khắc phục khi phát hiện lỗi trong SGK, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các nhà xuất bản, các tác giả viết SGK thực hiện các giải pháp linh hoạt, đa dạng để kịp thời hỗ trợ địa phương và GV khắc phục những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện chương trình. Các nhà xuất bản hỗ trợ GV chủ động lựa chọn ngữ liệu khác phù hợp (nếu cần thiết) để tổ chức dạy học cho HS căn cứ vào yêu cầu của ngữ liệu được quy định trong chương trình ngữ văn, căn cứ vào trình độ HS, căn cứ vào mục tiêu của hoạt động dạy học đúng theo quy định của chương trình và các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT.
Bộ sách Cánh diều chiếm 32% thị phần như 2 bộ sách khác
Toàn quốc hiện có khoảng 14.000 trường tiểu học; gần 500.000 GV tiểu học, trong đó có khoảng 100.000 GV dạy lớp 1 năm học 2020-2021 (trực tiếp lựa chọn SGK lớp 1). Tỉ lệ lựa chọn năm bộ SGK trên toàn quốc:
Cánh diều: 32%.
Kết nối tri thức: 28%.
Vì sự bình đẳng: 8%.
Hai bộ Cùng học để phát triển và Chân trời sáng tạo: 32%.
Chỉnh sửa, bổ sung SGK tiếng Việt 1: NXB phải chịu toàn bộ chi phí Sau những ồn ào về "sạn" của bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 Cánh Diều, tới đây Bộ GDĐT sẽ yêu cầu rà soát cả 5 bộ SGK lớp 1 còn lại để kịp thời chỉnh sửa những bất hợp lý (nếu có). Đồng thời, Bộ GDĐT cho hay sẽ sớm bổ sung quy định về thẩm định và phản biện SGK,...