Chương trình chất lượng cao cần kiểm soát và giám sát chặt chẽ

Thông tư 23/2014/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT khẳng định mục đích đào tạo chất lượng cao (CLC) trình độ ĐH là: “Nâng cao chất lượng đào tạo trình độ ĐH ở những cơ sở đào tạo có đủ điều kiện nhằm đào tạo nguồn nhân lực có tính cạnh tranh cao trên thị trường lao động trong thời kỳ hội nhập kinh tế khu vực và thế giới”.

Nhưng ở đây, có thực tế là cách hiểu về chương trình CLC không đồng nhất, dẫn đến yếu tố đầu vào có không ít tranh cãi, vậy, chương trình CLC phải có những điều kiện đảm bảo nào để phát triển đúng hướng?

Theo đánh giá, chương trình đào tạo CLC đã mang lại những hiệu quả tích cực trong việc đổi mới, nâng cao chất lượng dạy học đáp ứng yêu cầu hội nhập. Ở những trường thực hiện nghiêm túc Thông tư 23, chất lượng đào tạo đã được xã hội tín nhiệm, tỷ lệ có việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp ở một số trường khá cao, có nơi cao hơn cả hệ đại trà.

Trong bối cảnh học phí ĐH còn thấp, nguồn thu từ các chương trình CLC giúp các trường đầu tư cải thiện được điều kiện cơ sở vật chất dạy học, phòng thí nghiệm; nâng cao thu nhập cho đội ngũ, tránh tình trạng chảy máu chất xám. Việc thực hiện tốt mô hình CLC cũng góp phần tăng khả năng cạnh tranh của các trường ở trong nước cũng như quốc tế. Nhiều chương trình CLC của các trường đã tuyển sinh được sinh viên nước ngoài.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần có sự giám sát kỹ càng với các chương trình CLC. Ảnh: P.T

Tuy nhiên, nhìn vào các chương trình CLC hiện nay cũng có không ít những băn khoăn. Ví dụ như tại một số trường, chương trình CLC đang phát triển khá nóng. Trường ĐH Tài chính Marketing TPHCM đến nay đã có 5/11 ngành tuyển sinh CLC. Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM đào tạo 17 chương trình CLC/39 chương trình đào tạo, chiếm tỷ lệ gần 44%. Trường ĐH Tôn Đức Thắng, chương trình đại trà có 39 ngành thì hệ CLC cũng theo sát đến 26 ngành.

Tuy nhiên, vấn đề của các ngành CLC này lại là điểm đầu vào có những tranh cãi. Một số cơ sở đào tạo đã định ra những mức điểm chuẩn đầu vào thấp hơn nhiều so với đại trà để tranh thủ nguồn tuyển. Không chỉ thấp 1 – 2 điểm, có ngành, có nơi điểm chuẩn CLC còn thấp hơn trên 5 điểm so với đại trà. Điều đó đặt ra những băn khoăn cho rằng: Phải chăng không đỗ đại trà, bỏ học phí cao hơn là có thể học ngành CLC? Nếu đúng theo mô hình này, thì chương trình CLC phải là chương trình dịch vụ CLC mới đúng tên gọi. Theo ông Phạm Như Nghệ, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD&ĐT) thì: Làm sao gọi là chương trình CLC được khi thí sinh thi chương trình thường thì không trúng tuyển nhưng thi vào chương trình CLC lại trúng tuyển? Cần phải cân nhắc điều này.

Điểm nổi bật nhất của chương trình CLC là chú trọng kỹ năng ngoại ngữ. Chương trình đào tạo của chất lượng được bổ sung từ giáo trình của nước ngoài nên việc thuần thục tiếng Anh là yêu cầu bắt buộc cho sinh viên khi tốt nghiệp, có nơi đòi hỏi phải đạt Ielts 4.5 – 5.5 đầu ra. Nhưng cũng có trường hợp đỗ ngành CLC, không đáp ứng được chương trình trong quá trình học, lại được chuyển sang các lớp đại trà.

Mới đây, Bộ GD&ĐT đưa vào Dự thảo Quy chế tuyển sinh 2020 vấn đề liên quan đến chương trình CLC. Tại khoản1 Điều 16 trong Dự thảo quy định điểm trúng tuyển chương trình CLC phải bằng hoặc cao hơn trúng tuyển chương trình chuẩn cùng ngành. Bộ cũng cho rằng tăng cường hậu kiểm, kiểm định chất lượng các chương trình CLC là để đảm bảo đào tạo CLC đúng như tên gọi. Về phía mình, các trường ĐH được quyền phát huy vai trò tự chủ trong tuyển sinh, xây dựng chương trình đào tạo nhưng đồng thời cũng phải đảm bảo trách nhiệm tuân thủ các quy chuẩn chất lượng và trách nhiệm trước xã hội.

Trên thực tế, chương trình CLC cũng có nhiều ưu điểm. Với số lượng một lớp học ít, sinh viên chương trình CLC có điều kiện phát triển kỹ năng mềm. Giảng viên thường xuyên tổ chức các hoạt động nhóm, quản lý học tập qua dự án. Qua đó, SV phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng làm việc chung trong một nhóm, khả năng trình bày ý tưởng và thuyết trình trước đám đông. Sinh viên học hệ CLC cũng được chú trong trau dồi kỹ năng ngoại ngữ.

Vì thế, khi bàn về những quy chế mới cho chương trình CLC, một số ý kiến cũng đề nghị không nên quy định điểm trúng tuyển đối với ngành học chương trình CLC như hiện tại, mà nên để các trường quy định chuẩn CLC. Bởi đó là sự cam kết về danh dự, uy tín của chính nhà trường. Sau đó, Bộ có những quy chế về kiểm tra, giám sát, chế tài liên quan nếu chương trình đó không đảm bảo chuẩn đầu ra như các trường đã cam kết trong đề án tuyển sinh của nhà trường.

T.Fan (phapluatxahoi.vn)