Chuẩn hóa giáo viên tiếng Anh, sao cứ phải là IELTS?

Chứng chỉ IELTS chỉ có giá trị trong 2 năm. Vậy nó có gì tốt hơn một tấm bằng đào tạo cử nhân chính quy chuyên ngành giảng dạy Tiếng Anh với bao nhiêu môn học đặc thù?

Sở GD-ĐT Hà Nội mới đây ban hành một công văn về việc rà soát theo chuẩn quốc tế cho giáo viên Tiếng Anh đã đạt chuẩn các cấp học theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc Việt Nam.

Công văn được ban hành vào ngày 29/5, nhưng theo dự kiến, các giáo viên trong diện sẽ tham gia khảo sát từ ngày 5-25/6/2020. Dù không có dấu “hỏa tốc” nhưng một văn bản liên quan tới việc khảo sát chất lượng của hàng ngàn giáo viên, từ lúc được ban hành đến khi thực hiện chỉ có một tuần.

Chẳng hỏa tốc thì cũng có hỏa lực ghê gớm với các thày cô trong thời điểm cực nóng cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng này. Thày trò đang gồng mình để hoàn thành chương trình của một năm học đặc biệt, các lớp cuối cấp thì “nhấp nhổm” không yên khi kì thi chuyển cấp đang đến gần.

Tại sao lại là IELTS?

Để trở thành giáo viên Tiếng Anh, các thày cô đã trải qua ít nhất 4 năm đại học, nhiều người có trình độ Thạc sĩ, và đến một ngày, họ được báo đi thi chuẩn hoá! Vậy những gì họ được đào tạo trước đó, các yêu cầu, quy trình tuyển dụng mà họ đã vượt qua lâu nay theo chuẩn gì?

Mấy năm trước, họ đã thi chuẩn hoá theo chuẩn nội địa (VSTEP), giờ lại sấp ngửa chuẩn bị thi chuẩn quốc tế. Chứng chỉ IELTS cũng chỉ có giá trị trong 2 năm. Vậy nó có gì tốt hơn một tấm bằng đào tạo cử nhân chính quy chuyên ngành giảng dạy Tiếng Anh với bao nhiêu môn học đặc thù?

Và nữa: Tại sao lại là chuẩn IELTS mà không phải là TOEFL hay một chuẩn nào khác?

Có ai đã từng nghĩ tới tâm tư của những thày cô đang đứng lớp khi mà học trò, phụ huynh, và cả đồng nghiệp dạy môn khác có quyền đánh giá về “độ chuẩn” của họ? Các giáo viên Toán, Văn, các môn khoa học khác phải trải qua bao nhiêu chuẩn mới được quyền đứng lớp?

Cùng khoác trên mình tấm bằng cử nhân, thạc sĩ, được đào tạo chính quy theo hệ thống giáo dục quốc dân, cùng một hệ thống giảng dạy và thi cử, vậy mà vị trí của những người mang chức danh nghề nghiệp giáo viên Tiếng Anh giờ lại bấp bênh như vậy…

Tâm tư của giáo viên

Đọc nhiều bình luận của phụ huynh mà thấy nghẹn lòng. Nhiều phụ huynh nghe con kể cô dạy Tiếng Anh phát âm sai thì cho rằng cô phải thi IELTS là đúng. Họ nghĩ như thế sẽ giúp cô phát âm đúng.

Các trò, rồi phụ huynh giờ thật giỏi, có đủ năng lực để kiểm chứng việc phát âm đúng sai của cô giáo dạy Tiếng Anh. Là tôi, tôi mừng lắm, vì công việc của mình vừa có người san sẻ, lại có người giám sát, tôi sẽ phải cố gắng để dạy cho đúng.

Lại có người khoe con lớp 9 đã đạt 7.0 IELTS và mặc định, giáo viên phải đạt cao hơn thế mới “xứng đáng”. Phụ huynh này hoàn toàn đúng nếu xét về quyền lợi, nhu cầu của cá nhân con cái và gia đình mình. Họ đã đầu tư nhiều thời gian, tiền bạc cho con từ nhỏ để con sớm đạt chuẩn quốc tế đối với ngôn ngữ mà ở Việt Nam vẫn đang được dạy như một ngoại ngữ.

Vậy, cái nghẹn ngào của giáo viên Tiếng Anh ở đây là gì? Trong một lớp 50, 60 học sinh có bao nhiêu cháu có điều kiện như ví dụ trên? Và các phụ huynh có biết, học sinh lớp 12 có chứng chỉ IELTS 4.5 là đã được miễn thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh? Với 4.5 IELTS, học sinh được công nhận đạt 10 điểm môn học này.

Bởi vì chúng ta có tới 63 tỉnh thành với hơn 65% dân số sống ở nông thôn.

Có ai nghĩ tới hàng triệu phụ huynh khác đã vui mừng biết bao khi con họ được học thêm một ngôn ngữ nữa ngoài tiếng mẹ đẻ? Họ đâu có biết đến những diễn đàn như thế này để nói lên sự biết ơn của mình.

Và tôi, một người làm nghề giáo luôn biết ơn những phụ huynh ấy. Họ tin tưởng, không phán xét và họ làm chúng tôi xấu hổ vì lòng biết ơn đó. Sự xấu hổ sẽ giúp chúng tôi tự hoàn thiện mình để xứng đáng hơn. Chuẩn mà chúng ta, những người thầy cần hướng tới và xã hội nên soi xét chính là như vậy.

Cần một cách thực hiện phù hợp

Chúng tôi có chuyên môn, có nghề, chúng tôi đã vượt qua bao cửa ải thi tuyển – viết lách có, phỏng vấn có. Nhiều người đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi các cấp. Vì vậy, chúng tôi không ngại thi cử, càng không ngại học tập vì hiểu rằng: Người làm nghề giáo chính là người học sinh suốt đời.

Nhưng chúng tôi cần sự thấu hiểu và một hệ thống đánh giá thật công bằng, nhân văn. Tính nhân văn thể hiện ngay ở các chủ trương, các chính sách liên quan tới nhà giáo.

Mong rằng, cái công văn nói trên là “sự đã rồi” cuối cùng mà Sở Giáo dục của Thủ đô đưa ra. Và mong đồng nghiệp của chúng tôi ở 62 tỉnh thành còn lại sẽ không rơi vào cảnh tương tự khi mà các tỉnh đều nhìn về Thủ đô để học hỏi.