Chọn ngành học “dán nhãn” 4.0: “Chạy theo mốt” hay tầm nhìn dài hạn?
Khi nhiều ngành học thời 4.0 ra đời, thí sinh 2k2 đứng trước câu hỏi: việc lựa chọn các ngành này là một sự chuẩn bị tốt cho tương lai, hay chỉ là xu thế, “ nóng” trong 2 – 3 năm rồi “nguội”?
Nghi ngại có lẽ là tâm lý chung của các bậc phụ huynh và học sinh khi nghe tư vấn về các ngành học mới. “Mới” nghĩa là chưa từng có trước đó, không có gì làm bằng chứng về chất lượng đào tạo hay tỉ lệ có việc làm của sinh viên. Chương trình học hay giáo trình cũng vừa được đưa vào sử dụng. Và tâm lý chung là “không ai muốn thành chuột bạch”.
Có con thi đại học năm nay, cô Nguyễn Thị Nhàn (Từ Sơn, Bắc Ninh) cho biết: “Đưa con đi mấy chương trình hướng nghiệp thì cũng được giới thiệu ngành học này, ngành học kia mới lắm, là ngành học của tương lai. Nghe cũng hay nhưng vì mới quá, chưa có gì nên gia đình cũng chưa dám quyết định. Chuyện của cả tương lai con mình nên không thể thấy vui tai là chọn ngay được”.
Quả thực, với việc đây là ngành học mà các em sẽ theo đuổi trong 4 năm đại học, đồng thời cũng là lĩnh vực các em phải làm việc cả đời, mọi quyết định của phụ huynh và thí sinh đều phải cân nhắc trên rất nhiều yếu tố.
Vậy đâu là những điều mà phụ huynh và thí sinh cần lưu ý trong quá trình lựa chọn ngành học?
Thứ nhất, uy tín và danh tiếng của cơ sở đào tạo là tiêu chí phải quan tâm đầu tiên. Đây chính là những yếu tố đáng tin cậy nhất đảm bảo cho chất lượng đào tạo mà sinh viên sẽ trải nghiệm trong suốt 4 năm đại học.
Trường ĐH FPT có tỉ lệ sinh viên ra trường có việc làm đạt 98%, chất lượng đào tạo được các tổ chức quốc tế công nhận
Là trường đại học đầu tiên của Việt Nam đạt chuẩn 3 sao theo đánh giá của QS Ranking – bảng xếp hạng đại học uy tín trên thế giới, Trường ĐH FPT có tỉ lệ sinh viên có việc làm sau 1 năm tốt nghiệp đạt 98%. Đặc biệt, có đến 19% sinh viên FPT hiện đang làm việc tại nước ngoài. Do đó, các ngành học mới ở đây ( Trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, Hệ thống ô tô và điều khiển…) xứng đáng được tin tưởng về chất lượng đào tạo. Các bạn khi theo học ngôi trường này cũng không cần quá lo lắng về môi trường học tập khi các lớp đều có sĩ số nhỏ không quá 30 sinh viên/lớp, giúp giảng viên có thể trực tiếp trao đổi và giúp đỡ từng sinh viên.
Thứ hai phải kể đến nhu cầu nhân lực thực sự của ngành học. Hiện nay, với môi trường internet mở, phụ huynh và thí sinh có thể tìm kiếm vô vàn các thông tin xoay quanh ngành học như triển vọng việc làm, thu nhập, cơ hội xin học bổng du học hay môi trường làm việc. Theo các chuyên gia, những ngành nghề có triển vọng cao trong ít nhất là 20 năm tới sẽ là Digital Marketing, truyền thông đa phương tiện, khoa học dữ liệu, khoa học máy tính, an ninh mạng…
Video đang HOT
Thứ ba, đó là sự phù hợp của chính bản thân bạn với các ngành học. Điều này áp dụng không chỉ với những ngành học mới, “dán nhãn” 4.0 mà là cho tất cả. Nếu chọn sai ngành học thì dù lựa chọn đó là gì, sinh viên vẫn sẽ nhanh chóng cảm thấy chán nản và không muốn tiếp tục. Như vậy vừa tốn thời gian, tiền bạc, vừa đồng thời làm mất đi cơ hội của những bạn trẻ khác phù hợp hơn.
Điển hình như một ngành học đang rất “hot” trong thời gian gần đây: Công nghệ thông tin. Nói về xu hướng thí sinh đang “đổ xô” vào ngành này, Đỗ Thành Đạt (sinh viên ngành Kỹ thuật phần mềm, Trường ĐH FPT) – chủ nhân của Huy chương Bạc cuộc thi Lập trình quốc gia ICPC cho biết: “Người ta nhìn vào sẽ nói đây là một ngành hot, ngành xịn xò nhất hiện nay nên nhà nhà cho con học công nghệ. Nhưng những điều đó chỉ đúng nếu bạn thực sự đam mê, thực sự có khả năng và đồng thời đã trải qua nhiều năm kinh nghiệm. Bản thân mình đã chứng kiến nhiều bạn vì “cái tiếng” mà đăng ký học CNTT, nhưng rồi không phù hợp nên đành phải chuyển qua ngành khác. Đó là một điều đáng tiếc”.
Đỗ Thành Đạt trong một giờ nghiên cứu tại phòng Lab của ĐH FPT
Không thể phủ nhận sự thức thời của các trường trong việc mở các ngành học mới, nhằm đi trước một bước trong quá trình chuẩn bị nguồn nhân lực cho tương lai. Tuy nhiên, lựa chọn ra sao luôn phụ thuộc vào chính các thí sinh. Các em sẽ là người quyết định mình có sẵn sàng gia nhập lực lượng lao động của tương lai hay không.
Hải Nguyễn – Trường Thịnh
Chọn ngành học: Khối ngành sức khỏe thay đổi ra sao khi có biến đại dịch?
2020 là năm ghi dấu của ngành y tế thế giới khi đại dịch Covid-19 bùng nổ toàn cầu. Từ đây, sẽ có sự đổi thay mạnh mẽ về quan điểm cũng như đào tạo nguồn nhân lực cho khối ngành y tế sức khỏe.
Sinh viên Trường ĐH Y Dược TP.HCM trở lại trường đi học vào đầu tháng 3 - Ngọc Dương
Áp dụng công nghệ nhiều hơn và lưu ý đào tạo các ngành dự phòng, y tế công cộng, xét nghiệm là những điểm thay đổi chính yếu.
Tăng ứng dụng công nghệ
Bác sĩ Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện Q.2 (TP.HCM), cho rằng thời đại 4.0, ứng dụng công nghệ là lộ trình ngành y phải hướng tới, dù có xảy ra dịch bệnh hay không. Nhưng dịch Covid-19 này sẽ thúc đẩy nhanh tiến trình hiện đại hóa ứng dụng 4.0 từ quản lý, điều hành cũng như giao dịch của các bệnh viện.
Theo bác sĩ Khanh, các bệnh viện đang tích cực áp dụng nhiều giải pháp công nghệ để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm trong môi trường đông người như: máy quét nhiệt độ, vòng đeo tay để bác sĩ nắm được số phòng và tất cả thông tin của bệnh nhân. Nhiều bệnh viện cũng áp dụng một số robot thay cho lao công, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm. Bệnh án điện tử cũng đang dần thay thế cho bệnh án bằng giấy đang sử dụng lâu nay để hạn chế lây lan, tiếp xúc gần. Thanh toán viện phí cũng dần không dùng tiền mặt mà thông qua chuyển khoản, cà thẻ. Tiến trình kỹ thuật số tại các bệnh viện đang được thúc đẩy nhanh hơn.
Theo tiến sĩ Võ Thanh Hải, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Duy Tân, dịch bệnh xảy ra cũng là cơ hội cho y khoa tiến đến một tương lai mới. Đó là phát triển robot trong quá trình phục vụ, giao thuốc bằng băng chuyền, dùng phần mềm hô hấp nhân tạo tim... Rộng hơn là áp dụng công nghệ trong hệ thống khám chữa bệnh, cảnh báo, phòng ngừa lây nhiễm bằng trí tuệ nhân tạo.
"Với sự thay đổi đó, chính trường ĐH phải là nơi tiên phong. Sinh viên học khối ngành sức khỏe trong thời đại này phải đặt mình vào yếu tố toàn cầu hóa, tính quốc tế. Chẳng hạn, dịch bệnh Covid-19 hiện nay đã lan rộng toàn thế giới. Người học phải nắm kỹ năng cơ bản để hội nhập, có ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ. Yếu tố quốc tế vì thế sẽ rộng hơn so với học kiến thức truyền thống của thời kỳ trước", tiến sĩ Hải chia sẻ.
Lưu ý đào tạo y học dự phòng, y tế công cộng
Cũng theo BS Trần Văn Khanh, qua mùa dịch này, còn một vấn đề khác cần lưu ý. Đó là việc phát triển nhân lực cho y học dự phòng, y tế công cộng.
Hiện nay, mô hình đào tạo nguồn nhân lực y tế của Việt Nam khá hoàn chỉnh, bố trí theo 3 cấp. Trong đó mảng dự phòng với các trung tâm kiểm soát bệnh tật từ trung ương đến quận huyện, phường xã đều được xây dựng. Tuy nhiên, hiện nay việc đào tạo nhân lực cho y học dự phòng chưa được chú trọng nhiều. Việc tuyển dụng nhân lực cho y học dự phòng, y tế công cộng cũng chưa nhiều.
"Ở trung tâm, trạm y tế, chỉ cần tuyển một số bác sĩ làm công tác chủ chốt. Còn chủ yếu nên tuyển bác sĩ dự phòng, cử nhân y tế công cộng. Tuyển dụng chuyển theo hướng đó sẽ thu hút được nhiều người học hơn. Còn chương trình học thì hiện nay các trường đã có đầy đủ, đủ sức đào tạo để đáp ứng cho đội ngũ này", BS Khanh nhận định.
Tham khảo chỉ tiêu đào tạo y học dự phòng, y tế công cộng năm 2019
Ngành y học dự phòng các trường ĐH: Y Hà Nội: 80 chỉ tiêu, Y Dược TP.HCM: 114, Y Dược Huế: 60, Y Dược Cần Thơ: 90, Y Dược Thái Nguyên: 50, Y khoa Vinh: 50, Y Dược Hải Phòng: 80, ĐH Nguyễn Tất Thành: 150.
Ngành y tế công cộng các trường ĐH: Y Hà Nội: 50, Y Dược TP.HCM: 85, Y Huế: 50, Y khoa Phạm Ngọc Thạch: 50, Y Dược Cần Thơ: 30, Y tế công cộng: 140.
Tiến sĩ Võ Thanh Hải cho rằng khi dịch bệnh xảy ra, chúng ta càng thấy rằng nhiều ngành khác trong khối ngành sức khỏe cũng không kém phần quan trọng so với y đa khoa, dược mà thí sinh thường chú trọng. Đó là các ngành y tế công cộng, y học dự phòng. Các trường cũng sẽ chú tâm đào tạo các ngành này hơn. Dịch Covid-19 lần này càng cho chúng ta thấy rằng những ngành như công nghệ sinh học cực kỳ quan trọng nhưng đang khan hiếm người học, người làm. Những trung tâm nghiên cứu sinh học của quốc gia trong đợt dịch như vậy cực kỳ cần thiết nhưng hiện nay ở nước ta chỉ đếm được trên đầu ngón tay.
TS-BS Ngô Minh Xuân, Hiệu trưởng Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, cũng chia sẻ việc quản lý sức khỏe, phòng bệnh cần được quan tâm nhiều hơn. Nhà nước nên có chính sách ưu tiên để phát triển y học dự phòng, y học gia đình và y tế công cộng. Việc này sẽ giúp cho phòng dịch, phòng bệnh tốt ngay từ trong cộng đồng.
Ngành đòi hỏi sự dấn thân
Tiến sĩ Võ Thanh Hải, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Duy Tân, cũng cho rằng dù sự nguy hiểm, vất vả của bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế cộng đồng... đợt này rất rõ ràng nhưng các ngành y đa khoa, y tế dự phòng, điều dưỡng... sẽ không vì thế mà bớt hấp dẫn. Đây là những ngành lâu nay vẫn luôn tiếp xúc với nhiều loại người bệnh, trong đó có cả các khoa bệnh nhiệt đới, khoa lây...
"Qua đợt dịch Covid-19 này, thí sinh càng có cơ hội đánh giá lại mình có đam mê các ngành học đòi hỏi sự dấn thân hay không. Trước đây, ít có dịch bệnh lớn, lây lan nhiều như lần này nên sinh viên chưa hình dung được. Hiện nay, thực tế của dịch bệnh Covid-19 là một "phép thử" khi học sinh chọn học khối ngành sức khỏe. Biết khó khăn nhưng vẫn quyết tâm chọn học mới là khởi đầu thành công với nghề nghiệp sau này. Đó là sự kiểm chứng cho thái độ người học với ngành nghề tương lai, một tiêu chí rất quan trọng trong việc đánh giá năng lực con người", tiến sĩ Hải chia sẻ.
Tăng nhu cầu bác sĩ ở địa phương, bác sĩ dự phòng, nhân viên y tế công cộng
Ngay trước khi dịch Covid-19 xảy ra, cuối năm 2019, trong bài viết đăng tải trên trang web của Sở Y tế TP.Đà Nẵng, bà Ngô Thị Kim Yến, Giám đốc sở này, cho biết hiện nay tỷ lệ bác sĩ/vạn dân của chúng ta là 8,6 (2018), ít hơn 4 - 8 lần so với nhiều nước có ngành y phát triển (ở Úc, tỷ lệ này là 48,3; Cuba 67,2; Argentina 38,6; Nga 43... Tình trạng thiếu hụt điều dưỡng cũng đang xảy ra nghiêm trọng với 1,8 điều dưỡng/bác sĩ, đa số có trình độ trung học (66,9%). Trong khi đó, yêu cầu tối thiểu phải là 3 - 3,5 điều dưỡng/bác sĩ... Cũng theo bà Yến, lĩnh vực y tế dự phòng và y tế cơ sở ngày càng thiếu hụt trầm trọng đội ngũ bác sĩ. Nguồn nhân lực của hệ thống này chưa đáp ứng được nhu cầu cả về số lượng và chất lượng để có thể triển khai các hoạt động phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu cũng như công tác phòng chống các bệnh không lây nhiễm mà chúng ta đang phải đối mặt.
Hiện nay, khi dịch Covid-19 lan rộng, một số trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) tại các tỉnh đều có nhu cầu tuyển dụng bác sĩ. Chẳng hạn, ngày 3.3, CDC Long An thông báo tuyển dụng 21 vị trí, bao gồm bác sĩ y đa khoa, bác sĩ y học dự phòng, cử nhân y tế công cộng... CDC Cần Thơ cũng công bố tuyển dụng 14 chỉ tiêu, trong đó nhiều nhất là bác sĩ y học dự phòng.
Đăng Nguyên
Bỏ thi THPT quốc gia 2020: Công sức ôn luyện của thí sinh sẽ 'đổ sông đổ bể' Nhiều thí sinh lo lắng nếu kỳ thi THPT quốc gia 2020 không diễn ra, công sức cố gắng ôn luyện trong năm học coi như "đổ sông đổ bể". Bộ GD&ĐT vừa trình Chính phủ hai phương án chuẩn bị cho kỳ thi THPT quốc gia, trong đó có phương án bỏ kỳ thi ở tình huống xấu nhất. Theo các chuyên...