Chăm sóc người dễ bị tổn thương bởi dịch Covid-19

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người cao tuổi dễ bị tổn thương trong dịch Covid-19 – xét về cả số ca mắc và số ca tử vong. Do vậy, ở bất kỳ thời điểm nào, việc quan tâm chăm sóc sức khỏe, tăng cường thể trạng người cao tuổi bằng chế độ dinh dưỡng và luyện tập hợp lý là đặc biệt quan trọng.

Người cao tuổi nên thực hiện các hoạt động yêu thích như chăm sóc cây cảnh, tập thể dục… nhằm giảm căng thẳng, lo lắng trong mùa dịch.

Nhiều nguy cơ

Tính từ khi Việt Nam ghi nhận ca mắc Covid-19 đầu tiên tới ngày 4-5, bệnh nhân số 19 (64 tuổi, ở Hà Nội) là người có quá trình điều trị lâu nhất (từ ngày 7-3 – PV). Điều trị cho bệnh nhân này, các chuyên gia đầu ngành đã liên tục hội chẩn để tìm giải pháp, song tình trạng bệnh chưa được cải thiện do bệnh nhân tuổi khá cao, lại mắc bệnh lý nền.

Ngoài bệnh nhân số 19, trong số ca mắc Covid-19 tại Việt Nam, người cao tuổi (NCT), người mắc bệnh lý nền chiếm tỷ lệ khá cao. Theo các chuyên gia y tế, một khi nhiễm vi rút SARS-CoV-2, NCT rất dễ bị tổn thương, nguy cơ diễn biến nặng rất cao.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) thông tin: Theo số liệu nghiên cứu từ nhiều tổ chức quốc tế cho thấy NCT, người mắc bệnh mạn tính khi mắc Covid-19 thì thời gian điều trị kéo dài, chi phí và tỷ lệ tử vong cao hơn. Chẳng hạn, ở Trung Quốc, tỷ lệ tử vong lên tới 19% ở bệnh nhân từ 70 tuổi trở lên; 10,5% ở người có bệnh tim mạch; 7,3% ở người mắc đái tháo đường; 6,3% ở người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính; 6,0% ở người tăng huyết áp và 5,6% ở bệnh nhân ung thư. Ở Mỹ, 8 trong số 10 ca tử vong do Covid-19 là NCT.

Theo Tiến sĩ Phạm Ngọc Thạch, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, hệ miễn dịch – hàng rào bảo vệ đầu tiên khi cơ thể bị vi rút tấn công – ở NCT khá yếu, nên khi mắc Covid-19 dễ dẫn đến tình trạng viêm phổi. Bệnh viêm phổi tiến triển nặng sẽ nhanh chóng dẫn đến viêm toàn bộ đường hô hấp, gây khó thở nhiều, suy hô hấp, cần phải thở máy, các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, theo Tiến sĩ Phạm Ngọc Thạch, do cơ thể chưa tạo được kháng thể để chống lại vi rút SARS-CoV-2 nên nếu nhiễm vi rút này, người bệnh sẽ có triệu chứng nặng hơn, cần nhiều thời gian hơn để loại vi rút ra khỏi cơ thể. “Chưa kể, NCT có bệnh mạn tính nếu bị nhiễm Covid-19 sẽ làm cho các bệnh đó thúc đẩy chuyển thành giai đoạn cấp, khiến bệnh nhân rất dễ tử vong. Vậy nên, phòng ngừa lây nhiễm Covid-19 ở NCT cũng là nhằm tránh nguy cơ quá tải cho hệ thống y tế, để dịch bệnh không trầm trọng hơn”, Tiến sĩ Phạm Ngọc Thạch nêu.

Thống kê của ngành Y tế cho thấy Việt Nam hiện có khoảng 11,4 triệu NCT, phần lớn trong số này mắc nhiều bệnh mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh mạch vành…

Dinh dưỡng hợp lý, tập luyện đều đặn

Theo các chuyên gia y tế, hệ miễn dịch được xây dựng phần lớn từ chất đạm mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Với NCT, chuyên gia khuyến cáo nên ưu tiên các loại chất đạm dễ tiêu hóa, có đầy đủ các acid amin thiết yếu, các loại thực phẩm như ức gà, thịt bò, cá hồi, tôm, trứng gà, sữa.

Ngoài ra, để kích thích vị giác, NCT có thể bổ sung các loại rau, củ, gia vị vào món ăn. Chẳng hạn, tăng cường sử dụng hành, tỏi, gừng, sả, chanh và các loại rau thơm (bạc hà, kinh giới, tía tô…) trong các bữa ăn hằng ngày vì những thực phẩm này có tính kháng khuẩn cao.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng quốc gia, NCT nên ăn đa dạng thực phẩm, xây dựng khẩu phần hợp lý và lưu ý tăng cường các loại rau xanh, trái cây. Cần bảo đảm ăn chín, uống sôi, đủ chất, nên uống nước ấm thay vì nước lạnh. Ngoài nước lọc, NCT có thể uống nước trái cây, sữa; cần tránh cà phê, bia, rượu. NCT có bệnh nền mạn tính nên ăn các loại thực phẩm giàu acid béo omega-3 như cá hồi, dùng dầu mỡ từ cá, đậu tương, lạc vừng, dầu hướng dương, không ăn mỡ, nội tạng động vật; hạn chế ăn đường, bánh kẹo.

NCT nên sử dụng các thức ăn, đồ uống có tác dụng an thần, hạ huyết áp, lợi tiểu như canh lá vông, hạt sen, ngó sen… Không ăn thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối như cá hộp, thịt muối, thịt hộp, dưa, cà, các món kho, rim, các loại nước mắm, mắm tôm, mắm tép… Riêng đối với người bệnh đái tháo đường, nên chia bữa ăn thành nhiều bữa một cách hợp lý để bảo đảm nhu cầu về năng lượng và kiểm soát glucose máu, huyết áp và lipít máu phù hợp.

Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, NCT cần duy trì chế độ luyện tập để tăng cường sức khỏe. Thời điểm này, mức độ giãn cách xã hội đã giảm, NCT có thể tập tại nhà hoặc ra công viên, song phải giữ khoảng cách an toàn. NCT có thể tập luyện vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát với các bài tập như thái cực quyền, yoga, thể dục nhịp điệu hay các bài tập thể dục khác tùy theo khả năng và lời khuyên của bác sĩ điều trị. Buổi tối, NCT có thể tham khảo các bài tập xoa bóp, yoga nhẹ nhàng.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, làm việc nhà, lên xuống cầu thang, chăm sóc cây cảnh cũng là các bài tập thể dục đơn giản, hiệu quả để NCT tăng cường sức đề kháng, hạn chế sự tấn công của không chỉ vi rút SARS-CoV-2 mà còn nhiều bệnh nguy hiểm khác.