Cảnh báo ung thư đại trực tràng gia tăng
Ở Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ 4 ở nam và thứ 3 ở nữ. Các chuyên gia y tế cảnh báo: lối sống ít vận động, ăn đồ ăn nhanh chứa nhiều dầu mỡ, lạm dụng bia rượu và thuốc lá… đã khiến nhiều người trở thành nạn nhân của ung thư đại trực tràng.
Tầm soát ung thư đại trực tràng thông qua nội soi. Ảnh: HOÀNG HÙNG
Mang bệnh vì ngại thăm khám
Dáng người gầy gò, khuôn mặt tái nhợt vì phải thường xuyên xạ trị, hóa trị do căn bệnh ung thư đại trực tràng giai đoạn 3, anh N.V.T. (43 tuổi, ngụ Bến Tre) cho biết, 5 năm trước anh đi đại tiện ra máu tươi, ăn uống khó tiêu, bụng lúc nào cũng căng cứng đầy hơi. Cứ nghĩ là do ăn uống nên anh mua thuốc về uống chứ không đi khám. Chịu đựng được hơn 1 năm thì anh phải đi bệnh viện vì việc đi đại tiện rất khó khăn.
Theo bác sĩ Ngô Thị Thanh Quýt, Trưởng khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Thống Nhất TPHCM, ung thư đại trực tràng có thể không gây ra các triệu chứng ngay lập tức.
Trường hợp có biểu hiện sẽ gồm một trong các triệu chứng như: thay đổi thói quen đại tiện (tiêu chảy, táo bón, đại tiện ra máu…); đau quặn bụng; suy nhược và mệt mỏi; sụt cân không chủ ý. Ngoài ra, khi ung thư ở giai đoạn muộn thì người bệnh có thể sờ thấy cả khối u nổi ở dưới da bụng, vàng da, bụng to dần…
Đặc biệt, ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng dễ nhầm lẫn với các bệnh lý lành tính của đường tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng, trĩ, táo bón… “Khi đại tiện ra máu, cần phân biệt là do trĩ thường nếu máu tươi, còn ung thư đại trực tràng thường xuất huyết dưới dạng máu lẫn với dịch nhầy”, bác sĩ Thanh Quýt cho hay.
Video đang HOT
TS-BS Ung Văn Việt, Phó Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, cho biết, ung thư đại trực tràng là ung thư phổ biến của đường tiêu hóa, việc phát hiện và điều trị khi bệnh ở giai đoạn càng sớm sẽ cho kết quả tốt trong thời gian dài.
Người có tiền căn polyp tuyến, polyp răng cưa không cuống, viêm ruột, có tiền căn gia đình bị ung thư đại trực tràng, đa polyp gia đình hay polyp tuyến tiến triển là những đối tượng có nguy cơ cao. Ngoài ra, người bệnh tiểu đường hay ung thư vú cũng được xem là đối tượng dễ mắc ung thư đại trực tràng hơn người bình thường.
Tầm soát sớm và định kỳ
Theo bác sĩ Ngô Thị Thanh Quýt, tầm soát là quy trình phát hiện ung thư hoặc tiền ung thư ở những người không có triệu chứng bệnh. Việc tầm soát định kỳ có thể giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, giúp đem đến nhiều khả năng chữa khỏi bệnh.
Trong nhiều trường hợp, tầm soát còn giúp ngăn ngừa ung thư đại trực tràng khi cắt bỏ một số polyp hoặc khối u trước khi chúng có nguy cơ tiến triển thành ung thư. Hiện nay, phương pháp nội soi toàn bộ đại tràng là phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng tốt nhất.
Ngoài ra, một số phương pháp khác có thể dùng tầm soát ung thư đại trực tràng như: nội soi đại tràng ảo qua chụp CT bụng, chụp X quang đại tràng với kỹ thuật đối quang kép… ”
Cần tầm soát 6 tháng/lần tại cơ sở y tế uy tín để phát hiện sớm. Trường hợp nếu gia đình có người bị ung thư đại trực tràng thì người liên hệ huyết thống trực tiếp cần nội soi đại tràng tầm soát sớm hơn 10 năm so với tuổi của người thân lúc bị ung thư đại trực tràng, ngay cả khi chưa có biểu hiện triệu chứng”, bác sĩ Thanh Quýt khuyến cáo.
Theo TS-BS Ung Văn Việt, ung thư đại trực tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh, hoạt động thể lực hay luyện tập thể dục. Việc điều trị ung thư đại trực tràng là điều trị đa mô thức bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị…
Tuy nhiên, phẫu thuật vẫn là phương pháp điều trị chủ yếu và triệt căn khi bệnh còn ở giai đoạn sớm. Do đó, ngay khi được chẩn đoán ung thư đại trực tràng, người bệnh cần nhanh chóng lựa chọn cơ sở y tế có chuyên môn cao để bắt đầu quá trình điều trị. Bên cạnh việc tầm soát và điều trị sớm, quá trình chăm sóc và theo dõi sau điều trị cũng rất quan trọng, vì bệnh có thể tiếp tục tiến triển hoặc tái phát bất kỳ lúc nào.
Trong năm 2019, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM tiếp nhận 950 trường hợp nhập viện vì ung thư đại trực tràng, đến năm 2020 có đến 1.020 trường hợp mắc bệnh. Còn tại Bệnh viện Thống Nhất TPHCM, năm 2019 có 1.400 trường hợp nhập viện điều trị ung thư đại trực tràng, đến năm 2020 tăng lên 1.556 trường hợp.
Ung thư đại trực tràng: Những ai cần sàng lọc sớm?
BS Trần Văn Phúc - Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, Hà Nội cho biết biết ung thư đại trực tràng là 1 trong các bệnh ung thư đường tiêu hoá phổ biến ở Việt Nam, hiện có 4 phương pháp để phát hiện bệnh sớm.
Ung thư đại trực tràng: Những ai cần sàng lọc sớm?
Để phát hiện sớm thì phải khám sàng lọc ung thư đại trực tràng. BS Phúc cho biết ung thư đại trực tràng khi có triệu chứng thi đã muộn, nên bác sĩ vẫn khuyên những người dưới 40 tuổi nên khám sàng lọc ung thư đại trực tràng 3 năm một lần, trên 40 tuổi khám sàng lọc hàng năm.
Thứ nhất, phương pháp đầu tiên là nội soi đại trực tràng. Nếu lần soi sàng lọc đầu tiên không phát hiện tổn thương đại tràng và không có yếu tố nguy cơ, thì sau 10 năm mới cần soi lại.
Có một số người soi đại trực tràng hàng năm, thậm chí vài tháng soi một lần, không cần thiết phải như vậy. Một trong những hạn chế của soi đại trực tràng là có thể không phát hiện được những tổn thương ung thư quá nhỏ, nên bác sĩ sẽ bổ sung bằng phương pháp sàng lọc khác.
Thứ hai, xét nghiệm ADN trong phân. Xét nghiệm này sử dụng mẫu phân để tìm kiếm những đoạn gen ADN ung thư, cho phép phát hiện ung thư giai đoạn sớm, thậm chí tiền ung thư.
Thứ ba, xét nghiệm máu ẩn trong phân (Fecal Occult Blood Test - FOBT) hoặc xét nghiệm hóa miễn dịch trong phân (Fecal Immunochemical Test - FIT). Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện, giá rẻ nên đươc sử dụng sàng lọc hàng năm.
Thứ tư, chụp CT Scanner bằng kĩ thuật nội soi đại trực tràng ảo. Kĩ thuật này có hạn chế là không phát hiện được tiền ung thư và dễ bỏ sót tổn thương nhỏ, phải thực hiện trên máy có cấu hình chụp nội soi ảo, cũng cần phải làm sạch đại tràng và bơm hơi.
Lựa chọn phương pháp sàng lọc nào phù hợp, bác sĩ cần căn cứ trên từng cá nhân cụ thể để tư vấn, sau đó mới quyết định.
Người dân cần xem xét 4 điều kiện sau, nếu có từ 2 điều kiện trở lên thì hãy đi khám sàng lọc ung thư đại trực tràng càng sớm càng tốt.
BS Phúc cho biết những người nên sàng lọc ung thư đại trực tràng la: người trên 30 tuổi chưa từng khám sàng lọc ung thư đại trực tràng; Thường txuyên khó chịu đường tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón, phân ra máu; gia đình có người đã bị ung thư đại trực tràng.
Bản thân có tiền sử ung thư hoặc các bệnh đường tiêu hóa, tiền sử có polyp đường ruột, đặc biệt là polyp tân sinh, có liên quan mật thiết đến sự xuất hiện của ung thư đại trực tràng.
Chế độ ăn này làm tăng nguy cơ bạn mắc ung thư đại trực tràng Béo phì, ít vận động, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, ăn ít trái cây và rau xanh, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu... là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Ung thư đại trực tràng là khối u ác tính xuất phát từ trong lòng hoặc thành đại tràng hoặc...