Cạn room tín dụng, lợi nhuận ngân hàng khó kéo dài đến cuối năm
Báo cáo tài chính quý 2/2022 vừa được các ngân hàng thương mại (NHTM) công bố với kết quả ấn tượng, lợi nhuận cao. Song, dự báo nửa cuối năm, lợi nhuận ngân hàng sẽ khó kéo dài do room tín dụng ngày càng hẹp, thậm chí nhiều NHTM đã cạn room tín dụng.
Ấn tượng lợi nhuận quý 2/2022
Lợi nhuận ngân hàng quý 2/2022 tăng trưởng ấn tượng. Ảnh minh họa
Tính đến hiện tại, Vietcombank đang đứng đầu về lợi nhuận trong ngành với lợi nhuận trước thuế (LNTT) là 17.373 tỷ đồng, tăng 28% so với cùng kỳ; VPBank đứng ở vị trí thứ 2 với mức LNTT là 15.323 tỷ đồng, tăng 69,9%; tiếp đến, Techcombank với LNTT là 14.107 tỷ đồng, tăng 22,3%.
Các NHTM khác cũng lần lượt báo kết quả kinh doanh quý II/2022 tăng trưởng, như SHB có LNTT 6 tháng đạt gần 5.900 tỷ đồng (tăng 84%), LienVietPostBank đạt 3.588,5 tỷ đồng (tăng 76%, tương đương 74,7% kế hoạch năm), TPBank đạt hơn 3.787 tỷ đồng (tăng 26%), ABBANK đạt 1.632 tỷ đồng (hoàn thành 53% kế hoạch năm).
Nhóm ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) quy mô nhỏ cũng có sự tăng trưởng LNTT trong nửa năm qua, như BacABank đạt 448 tỷ đồng (tăng 2,9% so với cùng kỳ), NH Bản Việt đạt 355 tỷ đồng (tăng 5%), VietBank đạt 387,7 tỷ đồng (tăng 18,9%), PGBank đạt 245 tỷ đồng (tăng 40%), BaoVietBank lãi trước thuế 25,5 tỷ đồng (tăng 51%)…
Theo các chuyên gia kinh tế, lợi nhuận ngân hàng bức phá trong quý II nói riêng và trong 6 tháng đầu năm nói chung là nhờ hoạt động tín dụng và nguồn thu từ phí của các ngân hàng. Trong đó, hoạt động tín dụng đem lại nguồn thu cao nhất.
Thừa nhận vấn đề này, đại diện Vietcombank cho biết, mới hết tháng 4/2022, tín dụng Vietcombank đã tăng trưởng ở mức trên 9%, tương đương tăng ròng khoảng 100.000 tỷ đồng. Nguyên nhân, nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp sau 2 năm COVID-19 giống như ”cơn khát sau trận hạn hán” nên tăng lên rất nhanh.
Tương tự, tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm 2022 của ngân hàng MB cũng đạt 10% trên tổng 15% hạn tín dụng được cấp tạm thời cả năm. Điều này cho thấy, tốc độ tăng trưởng tín dụng của ngân hàng khá nhanh so với mức dự đoán. Ngân hàng MB kỳ vọng, hạn mức tín dụng của ngân hàng sẽ được nới đến 20% cả năm trong thời gian tới.
Video đang HOT
Theo thống kê của NHNN, tính đến ngày 30/6, tín dụng tăng 9,35% so với cuối năm trước (tăng 16,69% so với cùng kỳ năm 2021), là mức tăng 6 tháng đầu năm cao nhất trong vòng 10 năm qua. Phần lớn tín dụng tập trung vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ. Trong đó, số dư đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tăng 3,21% so với cuối năm 2021 và chiếm 2,49% tổng dư nợ tín dụng (cùng kỳ 2021 giảm 4,67%, chiếm 2,27%).
Tuy nhiên, bên cạnh đó, tín dụng cũng chảy mạnh vào lĩnh vực bất động sản. Theo NHNN, đến tháng 6/2022, tổng dư nợ tín dụng đạt trên 2,36 triệu tỷ đồng, tăng 14,7% so với cuối năm 2021, chiếm 20,74% tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống (cùng kỳ năm 2021 tăng 8,2%, chiếm 19,9%). Trong đó, tín dụng đối với BĐS kinh doanh tăng 8,19%, chiếm 33% dư nợ tín dụng lĩnh vực BĐS; tín dụng BĐS phục vụ mục đích tự sử dụng tăng 17,2%, chiếm 67% dư nợ tín dụng lĩnh vực BĐS…
Khó kéo dài “quả ngọt” đến cuối năm
Các ngân hàng lo ngại, lợi nhuận khó khả quan trong 6 tháng cuối năm do room tín dụng đã cạn. Ảnh minh họa
Với lợi nhuận tăng trưởng “bức tốc”, nhưng các chuyên gia kinh tế dự báo, mức lợi nhuận tuyệt đối của nhiều ngân hàng sẽ chậm lại trong 6 tháng cuối năm. Nguyên nhân, hầu hết tăng trưởng lợi nhuận của các ngân hàng đều đến từ tín dụng, trong khi đó room tín dụng của nhiều ngân hàng đang gần cạn, thậm chí đã cạn.
Với room tín dụng hiện nay, chắn chắc sẽ không đáp ứng đủ cho cuối năm. Vì vậy, đại diện Vietcombank đã đề nghị NHNN nới hạn mức tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng một cách phù hợp để tham gia hỗ trợ khách hàng. Bởi khi room tín dụng không được nới rộng, các ngân hàng có thể tăng lãi suất cho vay để bù đắp lợi nhuận.
Ngoài ra, các chuyên gia kinh tế cũng lo ngại, việc các ngân hàng ồ ạt tăng lãi suất huy động trong 1 – 2 tháng trở lại đây trong khi room tín dụng đang cạn sẽ dẫn tới khả năng tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) 6 tháng cuối năm của các ngân hàng bị thu hẹp. Diễn biến này do tín dụng tăng nhanh nhưng huy động tăng quá chậm. Hiện tốc độ tăng trưởng huy động vốn tính đến 30/6 chỉ đạt 4,51% so với cuối năm 2021, chưa bằng một nửa tỷ lệ tăng trưởng tín dụng 9,35%. Chênh lệch này khiến cuộc đua huy động vốn càng ngày càng nóng.
Trên thực tế, nhiều ngân hàng đã cạn dần room tín dụng từ 2 tháng trước do tăng nóng trong các tháng đầu năm. Trong khi những năm trước vào khoảng tháng 6, NHNN sẽ nới room tín dụng, thế nhưng năm nay nhà điều hành vẫn chưa có động thái nào dù các NHTM đã lấy lý do thực hiện gói hỗ trợ tín dụng lãi suất 2% để gây áp lực.
Theo NHNN, do tín dụng chảy vào BĐS khá cao trong khi thời gian vay vốn BĐS lại dài, bên cạnh đó để kiểm soát lạm phát nên NHNN sẽ khó nới room rộng rãi cho tất cả ngân hàng nhằm giữ chỉ tiêu tín dụng định hướng năm nay khoảng 14%, cao hơn mức tăng 13,61% năm 2021 và 12,17% năm 2020. Điều này đồng nghĩa, dư địa tín dụng còn lại cho 6 tháng cuối năm không nhiều, chỉ còn 4,65%.
Theo đó, NHNN sẽ xét duyệt tín dụng dựa trên mức độ vốn chủ sở hữu (hệ số CAR), năng lực quản trị rủi ro (tuân thủ các chuẩn mực Basel II, Basel III, IFRS 9…), mức độ hỗ trợ NHNN thực hiện nhiệm vụ chính trị xã hội (miễn giảm lãi suất và phí, cơ cấu lại các TCTD…).
Như vậy, các ngân hàng có hệ số CAR cao và mô hình quản trị rủi ro tốt sẽ có lợi thế trong việc được nới room. Các ngân hàng trong diện cảnh báo có tỷ trọng cho vay các lĩnh vực rủi ro như đầu cơ bất động sản, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp… có thể bị hạn chế room tín dụng để bảo đảm an toàn hệ thống.
Điều đáng lưu ý, nợ xấu sẽ tăng những tháng tới do Thông tư 14 về cơ cấu nợ hết hiệu lực vào cuối tháng 6. Theo NHNN, tỷ lệ nợ xấu nội bảng có thể lên tới 7,3%, nếu tính cả các khoản cho vay tái cơ cấu và nợ xấu bán cho VAMC, tương đương mức nợ xấu giai đoạn 2016 – 2017.
TS. Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, t.iền tệ quốc gia, cho rằng dù nợ xấu nội bảng đang ở mức 1,4% nhưng nếu Thông tư 14 không được gia hạn, những khoản lẽ ra không phải chuyển nhóm nợ sẽ phải chuyển nhóm, tức nợ xấu sẽ tăng. Dự báo nợ xấu nội bảng 2022 được đẩy lên 2% và nợ xấu gộp khoảng 6%.
Các năm trước, dù có nhiều khó khăn nhưng các ngân hàng vẫn xoay trở được để cuối năm vẫn tăng trưởng lợi nhuận cao. Song năm nay, với việc tín dụng bị hạn chế, kết quả kinh doanh cuối năm của các ngân hàng dự kiến khó hoàn thành được chỉ tiêu lợi nhuận đã đề ra trước ĐHCĐ.
Kỳ vọng ngân hàng được sớm nới ‘room’ tín dụng
Dịch COVID-19 đang dần được kiểm soát đồng nghĩa với việc nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp tăng cao.
Tuy nhiên, nhiều ngân hàng vẫn lo lắng sẽ sớm cạn room tín dụng bởi room Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp cho năm 2022 là 14%, bằng với tốc độ tăng trưởng tín dụng thực tế của năm 2021.
Nhiều ngân hàng kỳ vọng sẽ có đợt nới "room" tăng trưởng tín dụng ở mức hợp lý thời gian tới. Ảnh: ABBank.
Trong bối cảnh triển khai gói hỗ trợ lãi suất theo theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ, các ngân hàng sẽ lại càng phải cân nhắc nhiều hơn cho các nhu cầu vay vốn của khách hàng. "Gói hỗ trợ lãi suất là chủ trương lớn nên dự kiến số lượng khách hàng đăng ký sẽ lớn. Do đó, để có đủ vốn đáp ứng nhu cầu vay của các khách hàng đủ điều kiện, NHNN nên xem xét nới room cho các tổ chức tín dụng lớn để các ngân hàng triển khai các chính sách được thông suốt, hiệu quả", ông Trần Phương - Phó Tổng giám đốc BIDV cho biết.
Đề cập vấn đề này, chuyên gia tài chính ngân hàng, PGS.TS Đặng Ngọc Đức cho biết: " Việc sử dụng công cụ hạn mức tín dụng cho các NHTM dựa trên một số lý do cơ bản: Hạn chế tình trạng tăng trưởng tín dụng quá cao, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao; đồng thời tăng trưởng tín dụng có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nóng; để phân biệt các NHTM hoạt động kinh doanh an toàn và các ngân hàng có mức độ rủi ro cao hơn; kiểm soát cơ cấu đầu tư vốn trong nền kinh tế.
Theo SSI Research, đại diện NHNN từng chia sẻ sẽ cấp thêm hạn mức tín dụng vào thời điểm hợp lý hơn (có thể vào cuối quý III/2022 - theo kỳ vọng của SSI Research) và mức điều chỉnh sẽ phụ thuộc vào sức khỏe tài chính của từng ngân hàng.
"Chúng tôi kỳ vọng tốc độ tăng trưởng tín dụng ở các ngân hàng trong thời gian tới sẽ tiếp tục tích cực khi nền kinh tế đang dần hồi phục, đặc biệt gói hỗ trợ lãi suất 2% vừa được ban hành sẽ góp phần kích thích mạnh mẽ đà tăng trưởng. Trong đó, nhóm ngân hàng quốc doanh có thể hưởng lợi hơn khi có tỷ trọng các nhóm ngành được hỗ trợ cao hơn", báo cáo Công ty chứng khoán (CTCK) Agriseco nhận định.
Theo đó, Agriseco kỳ vọng sẽ có đợt nới "room" tăng trưởng tín dụng ở mức hợp lý thời gian tới cho các NHTM. Các ngân hàng có hệ số an toàn vốn CAR cao, chất lượng tài sản tốt và hệ số LDR (tỷ lệ dư tín dụng trên số vốn huy động của ngân hàng) còn nhiều dư địa tăng trưởng sẽ có thể được nới hạn mức cao hơn.
Theo NHNN, tốc độ tăng trưởng tín dụng tính đến giữa năm 2022 đã đạt tới 8,16% so với đầu năm 2022 và tăng trưởng tín dụng so với cùng kỳ năm 2021 là 17,09% so với cùng kỳ năm 2021. Tốc độ tăng trưởng tín dụng nửa đầu 2022 cũng là mức cao nhất trong 6 tháng đầu năm kể từ năm 2017 trở lại đây. "Tốc độ tăng trưởng tín dụng trong nửa đầu năm 2022 phù hợp với diễn biến tích cực hơn của nền kinh tế. Điều này đã góp phần kích hoạt mạnh mẽ các hoạt động kinh tế, tạo đà phục hồi các chỉ số vĩ mô, từ đó giúp nền kinh tế dần khôi phục và tăng trưởng", Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết,
Hiện NHNN chưa có tín hiệu sẽ nới lỏng tỷ lệ hạn mức tín dụng (room) và theo lãnh đạo NHNN, room vẫn còn chứ chưa hết và đây chính là thời điểm để các ngân hàng "gạn đục khơi trong", hướng dòng vốn vào những lĩnh vực an toàn, hiệu quả.
Ông Đào Minh Tú phân tích thêm: Thực tế tốc độ tăng trưởng tín dụng đã đạt 8,16% tuy là khá nhanh, nhưng so với hạn mức mà NHNN cấp chung cho toàn hệ thống trong năm nay (14%) thì với phần còn lại vẫn còn khoảng gần 6% cho các ngân hàng. Các ngân hàng sẽ phải tự xoay sở để tập trung dòng vốn vào các lĩnh vực thực sự hiệu quả, hạn chế phát sinh nợ xấu mới. Theo định hướng của NHNN, ngành ngân hàng tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, đảm bảo đáp ứng tốt nhu cầu vốn tín dụng phục vụ sản xuất, kinh doanh.
"Nhu cầu tăng trưởng tín dụng tăng cao cũng đặt ra nhiều vấn đề lớn trong điều hành như áp lực lạm phát tăng, cũng như "vòng xoáy" về lãi suất, về nợ xấu...Theo đó, việc điều tiết tăng trưởng tín dụng của NHNN đã được thể hiện rất rõ trong Chỉ thị 01 ban hành từ đầu năm, trong đó, việc cấp room với từng ngân hàng sẽ phụ thuộc vào các tiêu chí cụ thể. Các ngân hàng có mức xếp hạng cao hơn về an toàn tài chính có thể sẽ được cấp room lớn hơn, ngoài ra room cũng có thể được ưu tiên tăng thêm cho các ngân hàng tham gia xử lý các ngân hàng yếu kém", ông Phạm Chí Quang - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách t.iền tệ (NHNN) cho biết.
Ngược lại, NHNN cũng luôn cảnh báo việc các NHTM i rót vốn vào các lĩnh vực rủi ro cao, những lĩnh vực đầu cơ...
"Trường hợp các ngân hàng cố tình tham gia các lĩnh vực rủi ro thì NHNN sẽ giảm room của các ngân hàng này", ông Phạm Chí Quang cho biết.
Tuy nhiên phía NHNN cũng chia sẻ, có thể room tín dụng không hoàn toàn "đóng cứng" cho đến hết năm, bởi ngay trong định hướng đưa ra thời điểm đầu năm thì chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đặt ra là 14%, nhưng cũng có thể điều chỉnh theo diễn biến thực tế.
Vấn đề hiện nay đối với NHNN là sẽ phải điều hành trên cơ sở cân đối các mục tiêu khác nhau, trong đó, một trong những vấn đề đáng quan ngại hiện tại vẫn là nguy cơ lạm phát, bởi thực tế lạm phát đã diễn ra tại nhiều quốc gia trên thế giới, tình hình tài chính t.iền tệ của các quốc gia đang có rất nhiều biến động, gây áp lực đến kinh tế Việt Nam.
Giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần nước ngoài đang làm khó ngân hàng Giới chuyên gia ngân hàng cho rằng: Nhiều ngân hàng mong mỏi có sự tham gia của các cổ đông chiến lược nước ngoài, vừa tăng vốn; đồng thời nâng cao năng lưc quản trị và khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, giới hạn về tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đang làm khó cho ngân hàng...
